Ský - 01.08.2007, Qupperneq 48

8 ský
Blómey lýsir persónuleika Óskars svo:
„Hann var óskaplega afbrýðisamur og hræddur
um mig, óttaðist alltaf að ég væri á karlafari. Strax á
ballinu á Kópaskeri var hann altekinn þessum ótta.
Það voru líka mjög sætir og myndarlegir strákar þar,
satt er það.
Hann fór með mig til Reykjavíkur og við
bjuggum um tíma hjá föður hans. Hann vildi
mennta sig eftir fremsta megni og lauk búfræðinámi
frá Bændaskólanum á Hvanneyri. Vafalaust hefði
hann viljað mennta sig meira eða eignast jörð en
hvorugt var hægt. Það var kreppa og maður mátti
þakka fyrir að skrimta.
Við giftum okkur í Dómkirkjunni. Það var ekki
venjulegt brúðkaup.
Við vissum að sambúð okkar yrði mjög sérstök og
ákváðum að gera þetta í kyrrþey og ein. Við stóðum þar
fyrir altari tvö ein með séra Bjarna og konunni hans.
Þar voru engir aðrir. Mér fannst það samt ekki síður eftirminnileg
athöfn en þótt það hefði verið margmenni viðstatt.
Við sögðum bæði „já“ í það skiptið og þegar ég játaðist honum út
yfir gröf og dauða vissi ég að þannig yrði það af minni hálfu og yrði
aldrei aftur tekið. Og þannig var það. Það var dauðinn sem aðskildi
okkur.“
Snilldarverk eða fúkkaskrifli?
Blómey veiktist af berklum snemma í sambúð þeirra og dvaldi lengi
á Vífilsstöðum og á Kristneshæli. Á meðan var sonur þeirra í fóstri
en Óskar í vinnu hjá breska setuliðinu.
Þegar sjúkravist Blómeyjar lauk og fjölskyldan sameinaðist á
ný hófu þau búskap í Blesugrófinni þar sem Óskar hafði reist kofa
yfir þau. Kofinn sá átti eftir að stækka og breytast því Óskar var
sífellt að byggja við hann og fór virkilega ótroðnar slóðir í sinni
húsagerðarlist. Hús þeirra hét opinberlega Garðstunga en var ávallt
kallað Kastalinn í munni þeirra sem til þekktu. Kastalinn var líkt og
virki, með hlöðnum torfveggjum en afar sérstæðri gluggasetningu og
mátti auðveldlega sjá áhrif frá erlendum arkitektúr í byggingunni,
bæði Gaudí og fleiri. Þetta undarlega útlit hússins dró að sér athygli
manna og varð húsið landsþekkt eftir að myndir fóru að birtast af því
í blöðum og tímaritum og munu einnig hafa ratað á síður erlendra
tímarita um arkitektúr.
Óskar nýtti búfræðikunnáttu sína í Garðstungu og þau hjónin
fengust við garðyrkju og ræktuðu trjálund við hús sitt. Dýrahald var
talsvert í Kastalanum því Óskar og Blómey og áttu hænur, hunda,
kalkúna, endur, ketti og geitur en þessháttar frístundabúskapur var
algengur í Blesugróf og víðar í útjaðri Reykjavíkur á þessum árum.
Í viðtalinu við Blómeyju í bók Ómars má glöggt lesa að að
búskapurinn í Blesugrófinni var ekki sá sæli sjálfsþurftarbúskapur
sem ætla mætti. Flestir íbúanna stunduðu vinnu í Reykjavík en nær
engir þeirra áttu bíl og almenningssamgöngur voru lengst af engar
við Blesugróf og þurfti því að ganga langa leið til að komast í strætó
eða nota reiðhjól sem Óskar reyndar gerði yfirleitt.
Ekkert rafmagn eða hitaveita var í Kastalanum frekar en öðrum
húsum í Blesugróf og þar inni var því afar saggafullt og megn
fúkkalykt af öllu innanstokks, þar með töldum íbúunum og fatnaði
þeirra.
Óskar var ákaflega ofsafenginn í skapi og snöggreiddist af minnsta
tilefni við nágranna sína og samstarfsmenn. Hann átti það til að elta
þá með ópum og skömmum og hótunum um barsmíðar sem honum
sinnaðist við hvort sem það voru innheimtumenn frá bænum eða
nágrannar og þetta varð til þess að nánast engir komu nokkru sinni í
heimsókn í Kastalann. Óskar var af þessum sökum af mörgum talinn
stórlega ruglaður ef ekki beinlínis hættulegur.
Blómey segir í viðtali við Ómar að hún hafi aldrei kunnað við sig í
Kastalanum í Blesugróf en Óskari hafi þótt þetta stórfengleg bygging
eins og allt sem hann gerði.
Þau hjónin urðu fyrir afskaplega miklu áfalli þegar Hallmar
Stálöld einkasonur þeirra lést þann 10. desember 1964, aðeins 23
ára að aldri.
Hallmar varð úti í Reykjavík. Sigurður A. Magnússon, rithöfundur
og hálfbróðir Óskars, segir í ævisögu sinni Undir dagstjörnu að það
hafi gerst með þeim hætti að Hallmar hafi verið sjómaður sem átti
það til að skvetta svolítið í sig í landlegum að þeirra tíma hætti.
Hann hafi knúið dyra hjá hálfsystur sinni í móðurætt í Höfðaborg
eitt kvöldið og verið nokkuð undir áhrifum. Hún vildi ekki hleypa
honum inn og hann ráfaði frá Höfðaborg og niður að Höfða þar sem
hann lagðist undir vegg og sofnaði og fannst örendur þar morguninn
eftir.
Sigurður lýsir því enn fremur í bók sinni að Óskar hafi lagt hatur
á sig vegna ljóðs sem Sigurður orti þar sem notuð var líking af manni
sem rótar í öskuhaugum í tilgangsleysi. Ljóðið birtist með ritdómi
í Þjóðviljann en Óskar bar blaðið út í Blesugróf og taldi þessum
kveðskap beint gegn sér persónulega en Óskar stundaði það að hirða
það sem hann taldi nýtilegt af öskuhaugum. Sigurður segir:
„Þá gerði Óskar boð fyrir mig og ég heimsótti hann í fyrsta og
eina skiptið í fúkkamettað húskrílið í Blesugróf. Þar kunngerði hann
mér formálalaust að hann hefði í öndverðu ætlað að kála okkur
pabba báðum, en núna þegar hann væri búinn að koma karlinum
fyrir kattarnef hefði hann afráðið að þyrma mér. Að svo búnu kvaddi
ég hann bróðurlega og gerði mér í hugarlund að framvegis yrðu
listamaðurinn í heiðinni
M
yn
d:
Ó
m
ar
R
ag
na
rs
so
n.
Bústaðurinn á
Hellisheiði.