Ský - 01.08.2007, Síða 54

5 ský
skotum. Annað hæfði Palme sem lést rúmri
klukkustund síðar. Hitt skotið særði Lisbet konu
hans lítillega. Þau hjón áttu tvo syni.
Böndin bárust fljótt að Christer Pettersson,
vandræðamanni og smákrimma, og þegar Lisbet
var látin líta á nokkra menn var það Pettersson
sem hún benti á sem morðingjann. Hann var
tekinn fastur rúmum tveimur árum síðar en
látinn laus þar sem ekki þótti sannað að hann
væri morðinginn. Vitnisburður Lisbet þótti
orka tvímælis og óvíst hver tilgangur hans gæti
hafa verið. Morðvopnið hefur heldur aldrei
fundist svo óyggjandi sé. Í fyrra fannst byssa
í stöðuvatni nokkru sem einhver hafði bent á
sem morðvopnið en byssan var of illa farin til að
hægt væri að skera úr um hvort svo væri.

Óupplýst morð
Pettersson dó 2004 en kærasta hans gömul hefur sagt að hann
hafi játað fyrir sér morðið og sama hafa fleiri sagt. Í þætti í sænska
sjónvarpinu í fyrra var fullyrt að hann væri morðinginn en hefði
ætlað að myrða eiturlyfjasala sem hann átti í útistöðum við og sem
oft var á ferli þar sem Palme var myrtur en farið mannavillt. Þessi
kenning hefur síðan verið dregin í efa í sænskum fjölmiðlum og eftir
stendur að morðið er óupplýst og morðvopnið ófundið.
Ýmsar kenningar eru um að morðið hafi átt sér stjórnmálalegar
orsakir – giskað á kúrdíska aðskilnaðarsinna, indversk tengsl vegna
vopnasölu Svía þangað, aðskilnaðarsinna í Suður-Afríku, Rauðu
herdeildina þýsku, sænska ofstækismenn og jafnvel CIA.
Líkt og kenningar um samsærið til að myrða de Gaulle
Frakklandsforseta og morðið á John F. Kennedy hafa leitt af sér tvær
góðar kvikmyndir, Dag sjakalans og JFK, hefur einnig verið búin til
spennumynd um Palme-morðið, „Sista kontrakten“, þar sem látið
er að því liggja að andstaða Palmes við kjarnorkuvopn hafi verið
ástæðan og að skuggabaldrar sænskra yfirvalda
og CIA hafi staðið að því.
Meðan málið er óupplýst verða Svíar að gera
upp við sig hvort þeir álíta morðið á Palme hafa
verið einkaframtak smákrimma eða átt rætur að
rekja til samsæris um að binda endi á afskipti
Palmes af heimsmálunum.
Við minningarathöfnina um Palme hélt
ung og upprennandi stjórnmálakona ræðu og
sagði að það væri hægt að myrða fólk en ekki
hugmyndir. Engan óraði fyrir því að tæpum
tveimur áratugum síðar ættu sömu örlög eftir
að binda endi á ævi ræðukonunnar, Önnu
Lindh.
Utanríkisráðherra með bros á vör
Anna Lindh var eins og flestir hugsa sér norrænar
konur, lagleg, með hressilegt yfirbragð, hrein og
bein. Hún var einstaklega hláturmild og margar
myndir eru til af henni hlæjandi. Hún tók sjálfa
sig heldur ekki hátíðlega en tók stjórnmálin
föstum tökum.
Hún hafði á fáum árum unnið hug og
hjörtu landsmanna sinna, hvort sem þeir voru
eldheitir jafnaðarmenn, eins og hún, eða á
annarri stjórnmálaskoðun. Það lá beint við að
hún yrði arftaki Görans Perssons þegar hann
hætti. Sjálf hafði hún látið að því liggja að hún
hefði ekki áhuga á leiðtogasætinu þar sem hún
vildi geta sinnt fjölskyldunni meira, eiginmanni
og tveimur sonum.
Sama hafði hún látið í veðri vaka varðandi
utanríkisráðherraembættið en hafði tekist af
einstakri eljusemi að sameina starfið og einkalífið
með fjölskyldunni þar sem fjölmiðlum var aldrei
hleypt að. Maður hennar var Bo Holmgren
héraðshöfðingi, sem er embætti sem svipar til íslenskra sýslumanna,
og þau áttu tvö börn.
Lindh fæddist 1957, pabbi hennar var listamaður, mamman
kennari. Árið 1969 varð Palme leiðtogi jafnaðarmanna og hreif
hina tólf ára gömlu Lindh með sér svo hún gekk í flokkinn. Hún
hugleiddi að fara út í blaðamennsku en lauk svo prófi í lögfræði
1982 og var kosin á þing sama ár, varð umhverfisráðherra 1994 og
utanríkisráðherra 1998 þar til hún lést.
Ein fyrsta utanlandsferð hennar sem utanríkisráðherra var á
Balkanskagann og það þótti einkennandi fyrir hana að hún vildi
ekki aðeins hitta alla þá aðila sem réðu þarna heldur sá til þess að
hún fengi að hitta venjulegar fjölskyldur, ganga um götur og heyra
skoðanir fólks. Hún hafði líka einstaka hæfileika til að muna eftir
fólki og hvar hún hefði hitt það. Og enginn sem hitti hana gleymdi
henni.
Á erlendum vettvangi voru ýmsir eldri karlmenn sem ráku upp
stór augu þegar þessi glettnislega unga kona settist í sænska stólinn
en undrunin breyttist fljótt í aðdáun, bæði vegna persónulegra
eiginleika hennar, þekkingar á málefnum og
næms stjórnmálaskyns.
Á minningarsamkomu um hana kom best
í ljós hvernig henni hafði verið tekið erlendis
þegar áhrifamenn eins og Kofi Annan, þáverandi
aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna,
og Colin Powell, þáverandi utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, mættu; báðir greinilega mjög
harmi slegnir.
Hatur og brjálsemi
Lindh var alltaf vel klædd og hafði mikinn
áhuga á tísku og fatnaði þótt það þætti annars
engin gömul jafnaðarmannadyggð. Síðdegis 10.
september 2003 skrapp hún með vinkonu sinni
í NK, stóra vöruhúsið í miðborg Stokkhólms, í
göngufæri við utanríkisráðuneytið. Lindh hafði
beðið um lífvörð frá ríkinu en var hafnað með
þeim orðum að það væri ekkert sem benti til
hættu.
Í þætti í sænska
sjónvarpinu í fyrra var
fullyrt að Pettersson
væri morðinginn en
hefði ætlað að myrða
eiturlyfjasala sem hann
átti í útistöðum við og
sem oft var á ferli þar
sem Palme var myrtur
en farið mannavillt.
Anna Lindh var stödd
í verslunarmiðstöð
til að finna sér
eitthvað til að vera í í
sjónvarpskappræðum
vegna þjóðaratkvæða­
greiðslu í Svíþjóð
um evruna. Í
verslunarmiðstöðinni
veittist Mijailo Mijailovic
að henni og lagði til
hennar með sveðju.
Hún lést um nóttina af
áverkum sínum.
stjórnmál