Dagrenning - 01.10.1950, Qupperneq 20

skyhsamur og skilningsgóður — en við gát-
um alclrei verið vissir um hverjir eða hvað
kynni að standa að baki honum þama í
Kreml.“
En það var Roosevelt, sem dó, og síðan
Hopkins, en ekkert hefur enn komið fyrir
Stalin. Þessi bók, og atburðir, sem nú eru
að gerast, hafa varpað nokkru ljósi á þá,
sem stóðu á bak við Roosevelt forseta í Hvíta
húsinu. Það virðist síður mikilvægt hverjir
standa að baki Stalin. Gleði Stalins, þegar
Yalta ráðstefnunni lauk, hefur verið í frá-
sögur færð.
Sú myrid, er við sjáum af öðrum þætti, er
nú alltaf að verða skýrari og skýrari. Við sjá-
um greinilega mynd af fáeinum mönnum
sem voru lausir við allt aðhald, og fóru með
mál milljónanna sem einkamál og komu
scr saman um ráðstafanir, sem hlutu að ónýta
yfirlýstan tilgang styrjaldarinnar.
Þáttur Wintsons Churchills í leik þessara
þriggja manna er nokkuð frábrugðinn og
einkennilegur. Frásögn hans sjálfs nær ekki
enn til þessara síðustu atburða, þegar ég
skrifa þetta, en þessar amerísku bækur sýna,
að hann andmælir suntu og reynir að korna
í veg fyrir annað. Hann gerði líka axarsköft,
scrstaklega í því er viðkom Tito og poli-
tískum zionisma, sem hann barðist frá bvrj-
un fyrir að efla. Stundum skildi hann það,
að verið var að ofurselja Evrópu skuggalegri
harðstjórn, en hann var augljóslega vanmegn-
ugur að liindra það meðal þessara þremenn-
inga, þar sem höfuðpaurinn var ákveðinn í
því að „veita Stalin allt, sem hann bæði um“.
Sá lærdómur, sem við gætum dregið af
öðrum þætti, ef áhorfendur kærðu sig þá
nokkuð um slíkt, er að á stríðstímum þurfa
forystumenn stjómmálanna að hafa sterkara
aðliald almennings en venjulega, en ekki að
vera lausir við það. Sú kenning, sem
er ahnennt viðurkennd, að í stríði verði
að veita þeim guðlegt vald, og láta
þá óhindraða um að beita því, hefur
nú tvívegis reynzt falskenning. Það leggur
raunverulega valdið í hendur „gömlum og
tryggum \'inum,“ eða í hendur „forráða-
mönnum stjórnendanna", sem Acton lávarð-
ur nefndi svo, mannanna, sem að tjaldabaki
halda áfram samsærinu. Milli yfirlýsingar
Balfours lávarðar í nóvember 1917 og skuld-
bindinga Roosevelts forseta 1945 er aug-
Ijóst samband og mér segir svo hugur um,
að í þriðja þættinum muni greinilega koma
i ljós ávextir þessara aðgerða.
Þó er hægt að sjá þessa hluti í ljósi gaman-
seminnar. Að horfa á forseta Bandaríkja
Ameríku skenkja Sovéteinvaldanum Sakhalín
af konunglcgu örlæti, er sannarlega broslegt..
: 1 - 1 . .
REISN ZIONAR.
Af svölunum í Durban séð, finnst mér upp-
gangur Zionar nýtt fyrirbæri í þessum lieimi,
sem annars er alltaf sjálfum sér líkúr, hvem-
ig svo sem hann brevtist. Rómverska keisara-
tímabilið og rómverska kirkjan höfðu mikil
völd á víðáttumiklum landssvæðum, en þau
voru sýnilegar stofnanir og áhrif þeirra, tak-
mörkuð í framkvæmd, náðu aðeins til Ev-
rópu. Pólitískur zionismi (sem er mjög frá-
brugðinn draumsýn trúaðs Gyðings um ara-
biska paradís) virðist mér eitt sinn hafa verið
levnilegt samsæri til þess gert að ná völdum
og löndum. Þetta samsæri er bmggað í öll-
um stærstu ríkjum heims, og að því stefnt
að ná valdi yfir opinberum starfsmönnum, og
þetta hefur tekizt með ýmsum vel hugsuð-
um ráðum. Aðferðin hefur aldrei verið reynd
í stórum stíl fyrr og framgangur zionista-
lireyfingarinnar hefur verið of stórkostlegur
til þess að alþýða manna skildi, hvað fram
fór.
Ekkert heimsveldi veraldarsögunnar hefur
eflzt á þennan hátt. Þetta hefur allt gerzt á
18 DAGRENNING