Morgunblaðið - 02.02.2015, Blaðsíða 31

MENNING 31
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. FEBRÚAR 2015
Ef rétt er reiknað hófstnýtónlistarhátíðinMyrkir músíkdagar í 35.sinn á fimmtudag. Viða-
mestu tónleikar dagsins voru í
Eldborg, þar sem Sinfón-
íuhljómsveit Íslands lagði fram
sinn skerf kl. 19:30 með fjórum
verkum eftir Þorkel Sigurbjörns-
son (1938-2013) og Leif Þór-
arinsson (1934-98) auk fyrsta
verks sem SÍ hefur flutt eftir
Hilmar Þórðarson (f. 1960). Dag-
skrárröðin var þessi: Ymur (ÞS),
Hnit (LÞ) og Niður (ÞS), en eftir
hlé Lupus Chorea (HÞ) og loks
Fiðlukonsert Leifs.
Aðsóknin að þessum eflaust dýr-
ustu tónleikum hátíðarinnar í pen-
ingum talið var að vísu ekkert í
líkingu við eftirsóttustu klass-
íkkvöld sveitarinnar. En þegar ný
og nýleg framsækin verk eru í
boði, hlýtur um 40% sætanýting
eftir sem áður að teljast eftirtekt-
arverð. Þó að engar séu hand-
bærar tölur erlendis frá til sam-
anburðar, kæmi samt varla á óvart
ef hún myndi reynast meiri en víða
þekkist á Vesturlöndum. Væri
vissulega fróðlegt að fá áreiðan-
legan samanburð; jafnt fyrir al-
menna umræðu sem í sali fjárveit-
ingarvaldsins.
Tónverk þessa kvölds skáru sig
reyndar úr megninu af framboði
MM í þeim skilningi að burtséð frá
nýju verki Hilmars Þórðarsonar
og Hnitum Leifs Þórarinssonar frá
1991 mætti flokka þau sem ,sígild‘
nútímaverk, þ.e. verk sem þegar
hafa sannað gildi sitt áður í ítrek-
uðum flutningi hérlendis sem er-
lendis. En það er einmitt auka-
kostur MM að rifja þannig upp
farinn veg og setja með því nýj-
ustu tónsmíðar í víðara samhengi,
svo hlustendur geti áttað sig á
hvaðan komið er – og metið betur
hvert stefni.
Ýtt var úr vör með elzta verki
dagskrár ásamt Fiðlukonserti
Leifs, Ymi (11:30) eftir Þorkel frá
1969. Til viðbótar við eðlislæga
hér-og-nú nálgun yngri hlustenda
gátu hinir eldri einnig dýft upp-
lifun sinni í söguvitund af upphafs-
anda æskuuppreisnar og heims-
valdamótmæla tilurðartímans,
hversu mikið sem þau kunna ann-
ars að hafa mótað tónskáldin. Hið
fjöruga og litríka verk Þorkels hélt
enn fullum dampi frá byrjun til
enda eftir nærri hálfa öld, og væri
aðeins blindskot að eigna part af
sjarma þess upplifun höfundar af
framkomu Navajoindjána í Ari-
zona, enda þótt vestræn vitund af
lífsvenjum náttúruþjóða vaknaði
einmitt undir lok 7. áratugar.
Hnit Leifs (10:00) vöknuðu síðan
(furðuseint!) til frumlífs eftir 24
ára skúffuvist með bullandi kátri
kjötkveðjustemningu í byrjun og
enda kringum íhugulan miðkafla.
Þau reyndust hið áheyrilegasta
verk, þó að skyndileg hástyrks-
endalokin virtust kannski heldur
snubbótt.
Lauk síðan fyrri hálfleik með
Niður (20:00), kostulegum kontra-
bassakonsert Þorkels fyrir Árna
Egilsson er kvað hafa lagt nokkra
aukahönd á tónsmíðaplóginn, eink-
um í aðalkadenzunni. Verkið geisl-
aði jafnt af litauðgi sem góðlátleg-
um húmor, jafnvel djassáhrifum,
og var hið bezta flutt af SÍ og
Hávarði Tryggvasyni. Hann lék
síðan sem aukalag einfalda yfirferð
á Heyr himna smiður Þorkels við
góðar undirtektir.
Gikkurinn í þessari veiðistöð
birtist eftir hlé með Lupus Chorea
(17:00) eftir Hilmar Þórðarson. Ef
rétt er skilið var þetta fyrsta verk
Hilmars fyrir sinfóníuhljómsveit
án rafhljóða, og hefði því mátt
vænta að höfundur myndi tjalda
einmitt þeim sérgildum sem lifandi
hljómsveit kann að hafa fram yfir
nýjustu tækni og vísindi. Því mið-
ur varð sú ekki reyndin – a.m.k.
ekki hvað varðar fjölbreytni í lita-
vali og andstæðum. Verkið var
sagt ,ágengt‘ og mátti til sanns
vegar færa, því fátt var veikara en
fortissimo, og kontrastasneydd
heildaráferðin óðara það haus-
verkjavæn að kallaði nánast á
bráðabirgðafyrirsögnina Per
aspera ad Asperin. Vonandi tekst
Hilmari betur til næst.
Síðasta verk kvöldsins var
Fiðlukonsert Leifs (20:00) frá
1969. Að frumsólistanum Einari
Grétari Sveinbjörnssyni ólöst-
uðum, sem ég heyrði á sínum tíma,
var mikil ánægja að safaríkum ein-
leik Sigrúnar Eðvaldsdóttur og
verkinu engu síður, enda er manni
ekki grunlaust um að það eigi jafn-
vel enn eftir að afhjúpa fleiri var-
anlega kosti en hér komu fram – í
vel að merkja frábærri túlkun
allra, að natinni stjórn Petris Sak-
ari meðtalinni.
Litið yfir farinn veg
Eldborg í Hörpu
Sinfóníutónleikar Myrkra músíkdaga
bbbnn
Þorkell Sigurbjörnsson: Ymur (1969);
Niður, kontrabassakonsert (1975). Leif-
ur Þórarinsson: Hnit (1991; frumfl.);
Fiðlukonsert (1969). Hilmar Þórðarson:
Lupus chorea (2006-12; frumfl.). Há-
varður Tryggvason kontrabassi, Sigrún
Eðvaldsdóttir fiðla og Sinfóníuhljóm-
sveit Íslands. Stjórnandi: Petri Sakari.
Fimmtudaginn 29. janúar.
RÍKARÐUR Ö.
PÁLSSON
TÓNLIST
Petri
Sakari
Hilmar
Þórðarson
Leifur
Þórarinsson
Þorkell
Sigurbjörnsson
Veitum fría ráðgjöf
fyrir tjónþola
Pantaðu tíma: fyrirspurnir@skadi.is
Nethyl 2 110 Reykjavík Sími 568 1245
skadi.is
Þ. Skorri Steingrímsson,
Héraðsdómslögmaður
Steingrímur Þormóðsson,
Hæstaréttarlögmaður
Sérfræðingar í
líkamstjónarétti