Morgunblaðið - 16.02.2015, Blaðsíða 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. FEBRÚAR 2015
Opið virka daga 10.00 - 18.15 laugardaga 10.00 - 15.00 | Gnoðarvogi 44, 104 Reykjavík | sími: 588 8686
Glútenlausar
fiskibollur
Sælkera-
bollur
Fiskfars
að hætti
ömmu
Glæný
línuýsa
Nýsteiktar
fiskibollur
Ýsuhakk
m/lauk
Í lok stríðsins árið
1945 var gífurlegur
skortur íbúðarhúsnæðis
á Reykjavíkursvæðinu.
Fólk neyddist til þess
að leigja litlar íbúðir í
kjöllurum, rakar og
kaldar, eða í risum við
ömurleg þrengsli og svo
losnuðu braggarnir frá
herjum bandamanna á
svæðinu við brottför
hinna erlendu herja. Fjölskyldur
sóttu um að fá inni í þeim þrátt fyr-
ir að þeir væru gjarnan afar illa ein-
angraðir og því mjög lélegar vist-
arverur. Samt urðu braggahverfin
fljótt mjög fjölmenn enda bragg-
arnir oft ódýrari en rakir kjallarar
eða lítil og köld ris.
Ólögleg hverfi
Skortur á byggingalóðum var gíf-
urlegur sem varð til þess að margir
fjölskyldufeður leituðu að bygging-
arstað þar sem hægt væri að
byggja sér og fjölskyldunni við-
unandi bústað. Þau svæði sem helst
komu til greina voru m.a. Kópavog-
ur, Blesugróf, Smálönd, Árbæj-
arsvæðið og Selás. Þarna spruttu
upp margvísleg hús, byggð eftir
efnum og aðstæðum. Þessi hús voru
byggð til þess eins að koma yfir
fjölskyldurnar þaki án okurs og án
raka og fylgjandi heilsuleysis. Allir
reyndu að gera hús þessi vel og
vönduðu þau sem best var fyrir
fólkið sem ætlaði að búa í húsum
þessum.
Lóðunum fylgdi ekki vatn eða
rafmagn hvað þá heldur skolplagn-
ir. Öllu þessu björguðu íbúarnir eft-
ir bestu getu. Þar sem ég þekkti
best til náði fólkið í
vatn með því að bora
göt á vatnsleiðslu
borgarinnar og
tengja með því jafn-
vel mörg hús við
hverja leiðslu. Raf-
magnsveita Reykja-
víkur sýndi fólkinu
þá velvild að leggja
raflínur í hverfin. En
íbúarnir útbjuggu
mismunandi vand-
aðar rotþrær hver
við sitt hús.
Ástæðan fyrir þessum ólöglegu
hverfum var sú að sveitarstjórn-
irnar brugðust ekki við þeirri gíf-
urlegu fólksfjölgun sem skall á
byggðunum á höfuðborgarsvæðinu
undir lok stríðsins. Verkafólk átti
sér vini í stjórn Kópavogs enda varð
það sveitarfélag það fyrsta sem
traustir vinstrimenn tóku að sér að
stjórna. Þar varð á skömmum tíma
mikil fólksfjölgun sem fylgdi því að
frelsi til að byggja sér hús þar var
ekki undir alltof mikilli stjórn.
Verkafólk varð því þar afar fjöl-
mennt og fékk Kópavogur því á sig
það orð að hann væri rauður.
Breytingar
Fjölgun ólöglegu byggðanna olli
þá þeim þrýstingi á bæjarfélögin á
svæðinu að hafist var handa um að
fjölga sem mest úthlutun lóða á
mörgum stöðum í sveitarfélögunum.
Sérstaklega þótti Smáíbúðahverfið
til mikilla bóta. Þar gátu menn
fengið lóðir og gafst kostur á að
vinna við húsin sjálfir eftir því sem
geta og kunnátta gaf kost á. Auk
þess var algengt að menn hjálp-
uðust þannig að að einn fékk smið
og pípulagningamann sér til hjálpar
og var sjálfur til dæmis rafvirki.
Auk þess voru verkamenn að
byggja og hjálpuðu til við að stækka
hópinn. Þannig þurfti lítið að leggja
út fé til greiðslu vegna verksins.
Hjálpin var einstök og þannig reis
hverfið á undra skömmum tíma upp
og eins með ótrúlega litlum beinum
útgjöldum. Grundvöllurinn að þessu
var sú staðreynd að lítið sem ekkert
eftirlit eða kröfur um löggilta iðn-
aðarmenn var viðhaft. Að ekki sé nú
minnst á nútímareglugerðir og
skipulag sem tröllríður öllu athafna-
frelsi og drepur allt í dróma.
Flóttinn frá reglugerðunum
Nú er farið að tala og skrifa um
það hvernig hægt væri að gefa ungu
eða eldra fólki kost á að koma yfir
sig þaki með viðráðanlegum hætti.
Tvennt hefur verið nefnt. Annað
væri að koma upp svæðum þar sem
byðist að koma fyrir hjólhýsum eða
jafnvel húsbílum og leggja rafmagn,
heitt og kalt vatn að og koma fyrir
holræsarkerfi sem tengja mætti
hjólhýsin eða bílana við.
Önnur lausn hefur verið nefnd en
hún er sú að koma upp gámaein-
ingasvæði þar sem sömu mögu-
leikar væru um nauðsynlegar teng-
ingar. Erlendis má víða sjá slík
svæði sérstaklega þó þau sem nýtt
eru fyrir hjólhýsi. Benda má á að
nú þegar hefur um árabil staðið
gott hjólhýsi úti á Granda og eig-
andinn búið þar og ekki verr hald-
inn en svo að glæsilegur bandarísk-
ur einkabíll hans hefur staðið þar
við hliðina.
Þessi hugmynd er ekki alvitlaus
enda væntanlega bráðabirgðalausn
fyrir það fólk sem ekki er á þeim of-
urlaunum sem kaup á íbúð byggðri
á blindri stjórn reglugerða frá Evr-
ópusambandinu gerir ráð fyrir.
Gallinn við þetta er líklega sá að
þeir sem helst mætti ætla að gætu
staðið fyrir þessari lausn eru nú um
stundir tryggustu stuðningsmenn
ESB og þess reglugerðafargans
sem búið er og verið er að löggilda
hér á landi.
Hjólhýsalausnin
Víkurverk býður margar gerðir
hjólhýsa frá 3 milljónum upp í 7
milljónir króna. Útborgun, lágmark
25%, lánin fást í allt að sjö árum.
Smáhýsalausn
Víkurverk býður einnig smáhýsi
20-40 fermetra á verði frá tæpum 5
milljónum kr. upp í 6,8 milljónir kr.
miðað við tvö hús. Einnig stök hús
frá 10,9 milljónum kr. og útborgun
þá 2,7 milljónir kr. Lausnir í anda
þess sem Víkurverk býður finnst
mér að gæti orðið sú lausn sem á
skömmum tíma myndi leysa hús-
næðisvanda fjölda fólks.
Það væri í anda jafnaðarmennsku
að borgarstjórn Reykjavíkur hefði
forystu um að útbúa svæði þar sem
koma mætti fyrir hjólhýsum eða
smáhýsum í líkingu við þau sem
Víkurverk býður. Ég á þó frekar
von á að önnur sveitarfélög muni
verða fyrri til þess að koma slíku í
verk þrátt fyrir þá brýnu nauðsyn
sem ber til þess að koma í verk að
gefa fólki kost á að komast í gott en
ódýrt húsnæði.
Undirstaða þess að slíkt sé hægt
er að segja sig þegar í stað frá öllu
regluverki EES og ESB sem þegar
hefur skemmt fyrir frjálsu og skyn-
samlegu framtaki einstaklinga sér
og fjölskyldum sínum til heilla.
Ódýrt húsnæði?
Eftir Kristin
Snæland » Þarna spruttu upp
margvísleg hús,
byggð eftir efnum og
aðstæðum.
Kristinn Snæland
Höfundur er rafvirkjameistari.
Mikið finnst mér sorglegt og und-
arlegt að nú sé engin verslun lengur
í Fríhöfninni sem leggur áherslu á
íslenska hönnun. Þetta finnst mér
stórt skref aftur á bak.
Fagurkeri.
Frábær grein
Ég hvet alla til að lesa grein Stefaníu
Jónadóttur í Morgunblaðinu 13.2. sl.
Stuðningsmaður.
Velvakandi Svarað í síma 569-
1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Fríhöfnin og
íslensk hönnun
Íslensk hönnun Íslendingar eiga
marga góða hönnuði.
mbl.is
alltaf - allstaðar