Ægir - 01.04.2014, Blaðsíða 19

19
ast til fyrsti frystitogari lands-
manna því bæði var skipið búið
lestum fyrir saltfisk og einnig
frystigeymslum og flökunarað-
stöðu á dekki. Alls voru 50
manns um borð og tvískipt
vinnsla en á frystingarvaktinni
voru samtals 12 menn. Eins og
gengur voru margir kynlegir
kvistir um borð og þeirra á
meðal sá þjóðfrægi leikari Flosi
Ólafsson sem átti það til að
spila á gítar og syngja bragi í
borðsalnum fyrir skipsfélagana.
„Við byrjuðum veiðar hér á
heimamiðum í apríl 1953 og
héldum síðan að áliðnum maí á
mið við Vestur-Grænland þar
sem við köstuðum trolli þann
25. maí. Í fyrstu fengum við ekk-
ert en síðan gerði slíka mok-
veiði að oft voru tekin tvö hol á
morgnana og síðan legið í að-
gerð það sem eftir lifði sólar-
hringsins. Þetta var mjög smár
fiskur, raunar svo smár að um
þriðjungur af aflanum fór í
gegnum lensportið í sjóinn aft-
ur. En um borð var flatt, saltað
og síðan landað í Esbjerg í Dan-
mörku. Þarna var ég í tveimur
túrum þetta sumar, vorum sex
vikur í fyrri túrnum og ég man
að aflinn í síðari túrnum var 400
tonn af saltfiski,“ segir Kristján
en þeir Ásmundur voru ráðnir
um borð upp á hálfan hlut.
Þeirra verk var að vera í stíu á
dekkinu, svokölluðu ponti, sem
í var sjór og flatningsmennirnir
hentu þangað fiskinum til skol-
unar en hlutverk piltanna var
að tína fiskinn upp í kassa sem
síðan var losaður reglulega nið-
ur í lest. Hnýttur var hnútur á
snæri við hverja kassalosun og
við vaktaskipti voru hnútarnir
taldir og þannig var fylgst með
magninu sem í lestina fór.
„Þetta var hörkuvinna en
alltaf blíðuveður. Þarna var
enginn lagnaðarís en hins
vegar gríðarlegir borgarísjakar,
svo stórir að þeir stóðu í botni
þarna á togslóðinni sem vel
mátti sjá á því að það gætti á
þeim flóðs og fjöru. Grænlands-
veiðarnar voru mikið ævintýri
og eftirminnilegt. Þarna var t.d.
stór portúgölsk skúta, þriggja
mastra doríufiskari en það eru
litlir bátar, doríur, með einum
manni á hverjum sem fóru út
frá skútunni á morgnana með
línu en komu síðan aftur með
aflann að skútunni á kvöldin.
Doríunum var síðan raðað á
dekkið á skútunni á nóttunni,
staflað hverri ofan í aðra. Það
var sérstakt að fylgjast með
þessum veiðiskap,“ segir Krist-
ján og áður en sagt er skilið við
minningar frá Grænlandsmið-
um segir hann að þeir Ásmund-
ur hafi fljótlega séð í fyrsta túrn-
um að ekki væri framtíð í að
standa í pontinu og því fóru
þeir fljótt að æfa sig í flatningu.
„Og við gættum þess vandlega
að til okkar sæist úr brúnni en
auðvitað sóttum við svo á yfir-
mennina strax að fara á heilan
hlut og í flatninguna eins og
aðrir hásetar. Og það var geng-
ið að því,“ segir Kristján og
glottir.
Hætt komnir
Eftir 11 mánaða veru á Þorkeli
Mána fór Kristján á nýjan leik
heim á Hjalteyri á trilluna með
Agnari. Á tveggja mánaða tíma
vorið 1954 fiskuðu þeir 42 tonn
af þorski á línuna í Eyjafirði, sem
á verðlagi dagsins í dag væri
um 15 milljóna króna aflaverð-
mæti. „Ég man hins vegar ekki
til þess að þetta hafi þótt mikil
uppgrip þó aflinn væri mikill.
Fiskur var ekki eins verðmætur
þarna eins og síðar varð,“ segir
Kristján en í einum róðri þetta
vor segir hann að litlu hafi
munað að illa færi. Tregfiskirí
var á miðunum inni við Hjalt-
eyri og því fór Agnar norðar í
fjörðinn, allt norður fyrir Greni-
vík. Þar var breiða af svartfugli
og þarna ákvað aflamaðurinn
Agnar að leggja línuna. Þetta
var annan dag páska og veður
eins og best verður á kosið. Eftir
línulögnina fóru þeir að gera
nestinu skil og Kristján henti út
færi að gamni sínu og skipti
engum togum að það var um-
svifalaust fiskur á. Þar með hófu
þeir að draga á færin og þegar
vel var komið af fiski í trilluna
byrjuðu þeir að draga línuna.
„Sem voru mistökin því þegar
það var búið var báturinn
drekkhlaðinn. Venjan var að
strengja segl yfir bátana við
þessar aðstæður þannig að þeir
fylltust ekki af sjó en þar sem
ekki hreyfði vind ákvað Agnar
að halda þess í stað beina leið
til Hjalteyrar. Þegar komið var
inn að Hauganesi byrjaði að
Baldur EA 770 á Dalvík var áður breskur tundurduflaslæðari.
Það var hlaðið á bátana eins og í þá komst á síldarárunum. Hér er Krist-
ján skipstjóri að koma með góðan síldarfarm á Hannesi Hafstein til
löndunar á Vopnafirði.
Síldarkast á Björgúlfi sumarið 1966. Kristján skipstjóri í brúargluggan-
um en á dekkinu er Sveinn Ríkharðsson og á brúarvængnum Marinó Jó-
hannsson.
Áhafnarmeðlimir á Júlíusi Björnssyni fá sér sundsprett sumarið 1957,
70 sjómílur norður af Siglufirði. Þeir þóttust vissir um að allir hákarlar
væru sofandi og óhætt að dýfa sér! Frá vinstri: Björgvin Þorvaldsson,
Pétur Sæmundsson, Kristján Þórhallsson og Reimar Þorleifsson.