Morgunblaðið - 09.05.2015, Síða 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. MAÍ 2015
Söfn • Setur • Sýningar
Sunnudagur 10. maí kl. 14:
Leiðsögn um sýninguna Á veglausu hafi
með Kristni E. Hrafnssyni myndlistarmanni, síðasti sýningardagur
Þjóð verður til – Menning og samfélag í 1200 ár grunnsýning
Á veglausu hafi í Bogasal, síðasti sýningardagur
Hvar, hver, hvað? og Húsin í bænum til 17. maí
List án landamæra: málverkasýning Ísaks Óla
Fjölbreyttir ratleikir fyrir alla fjölskylduna.
Safnbúð og kaffihús
Listasafn Reykjanesbæjar
Listahátíð barna í fjórum sölum
Leikskólar – Grunnskólar - Fjölbraut
7. maí – 22. maí
Byggðasafn Reykjanesbæjar
Bátasafn Gríms Karlssonar
Listasafn Erlings Jónssonar
Opið virka daga 12-17,
helgar 13-17.
Aðgangur ókeypis
reykjanesbaer.is/listasafn
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
LISTASAFN ÍSLANDS
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600, www.listasafn.is
Opið daglega kl. 11-17, lokað mánudaga.
KONUR STÍGA FRAM - SVIPMYNDIR 30 KVENNA Í ÍSLENSKRI MYNDLIST
13.2.-10.5.2015 SÍÐASTA SÝNINGARHELGI!
A KASSEN CARNEGIE ART AWARD 2014 13.2. - 10.5. 2015
SÍÐASTA SÝNINGARHELGI!
SAFNBÚÐ - Listrænar gjafavörur • KAFFISTOFA - Ljúffengar veitingar.
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR Laugarnestanga 70, sími 553 2906, www.lso.is
SAMSPIL Sigurjón Ólafsson og Finn Juhl
Hugarflug milli höggmyndar og hönnunar 25. apríl - 30. ágúst
SUNNUDAG KL. 15 - Fyrirlestur Aðalsteins Ingólfssonar listfræðings;
DANISH MODERN FINN JUHL OG GULLÖLD DANSKRAR HÚSGAGNAHÖNNUNAR
Opið laugardaga og sunnudag kl. 14-17.
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR Bergstaðastræti 74, sími 561 9616, www.listasafn.is
Í BIRTU DAGANNA Málverk og teikningar Ásgríms Jónssonar, 1.2.-15.9. 2015
Opið sunnudaga kl. 14-17.
MENN
Curver Thoroddsen,
Finnur Arnar Arnarson,
Hlynur Hallsson,
Kristinn G. Harðarson
Vörður
Jónína Guðnadóttir
Opið 12-17, fim. 12-21,
lokað þriðjudaga.
www.hafnarborg.is, sími 585 5790
Aðgangur ókeypis
Opið kl. 12-17. Lokað mánud.
Garðatorg 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is
Teikningar og skissur
Helgu Björnsson tískuhönnuðar
ÁMUNDI:
Grafísk
hönnun
Leiðsögn með Helgu sun. kl. 14
Sýningin Sjónarhorn Ferðalag um íslenskan myndheim fyrr og nú
Geirfuglinn, Jónsbók, kirkjulist, skjöl, samtímalist,
alþýðulist, plötuumslög, ljósmyndir, landakort og vaxmynd
Fræðslurými og skemmtilegt fræðsluefni fyrir alla fjölskylduna
Safnbúð Bækur og gjafavörur í úrvali
Veitingahúsi Kapers Hádegismatur, kaffi og meðlæti
Safnahúsið er hluti af Þjóðminjasafni Íslands
SAFNAHÚSIÐ
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thodminjasafn.is • www.facebook.com/thjodminjasafn
Opið daglega frá kl. 10-17.
Hverfisgötu 15, 101 Reykjavík s: 530 2210
www.safnahusid.is Opið daglega frá 10-17
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
The Greatest Shows on Earth: A Century of
Funfairs, Circuses and Carnivals nefnist ný
heimildarmynd í leikstjórn Benedikts Erl-
ingssonar sem verður önnur tveggja
opnunarmynda heimildarmyndahátíðarinnar
Sheffield Doc/Fest sem hefst 5. júní nk. og
stendur til 10. júní. Tónlist myndarinnar
semja Georg Hólm og Orri Páll Dýrason úr
Sigur Rós í samvinnu við Hilmar Örn Hilm-
arsson. Myndina vinnur Sagafilm og Cross-
over Productions í samstarfi við National Fa-
irground Archive fyrir BBC Storyville, RÚV
og SVT með stuðningi Kvikmyndamiðstöðvar
Íslands.
„Það er hálft annað ár síðan hugmyndin að
þessari kvikmynd kviknaði,“ segir Margrét
Jónasdóttir einn framleiðanda myndarinnar.
„Myndin er að stórum hluta samsett úr efni
frá National Fairground Archive sem þar til
nýlega voru í persónulegri eigu Vanessu To-
ulmin, sem ólst upp með farandlistamönnum
og er prófessor í sögu afþreyingar og
skemmtunar við Háskólann í Sheffield þar
sem hún stýrir safninu sem nú er í eigu skól-
ans,“ segir Margrét og bendir á að myndin sé
sú fimmta í röð heimildarmynda úr smiðju
breska framleiðslufyrirtækisins Crossover
Labs þar sem spila saman ný spennandi tón-
list og myndbrot úr söfnum. Meðal fyrri
mynda eru The Big Melt How Steel Made Us
Hard í leikstjórn Martins Wallace sem Jarvis
Cocker úr hljómsveitinni Pulp samdi tónlist-
ina við og Love is All. 100 Years of Love and
Courtship sem Kim Longinotto leikstýrði.
„Þegar Crossover Labs fékk aðgang að
þessu safni kviknaði sú hugmynd að fá Sigur
Rós til að gera tónlistina, því menn vildu fá
íslenska tónlist við verkið. Ég gerði kröfu um
að þetta yrði þá íslenskt verkefni með ís-
lenskum leikstjóra. Okkur kom saman um að
Benedikt Erlingsson væri bestur til verksins,
enda sýndi hann með mynd sinni Hross í oss
að hann er ber skynbragð á bæði menn og
dýr. Við þurftum einmitt leikstjóra sem hefði
húmor og djúpan skilning á tilfinningalífi
manna og dýra.
Spegill á skemmtanabransann
Það varð úr að Georg og Orri úr Sigur Rós
ákváðu að taka þetta að sér, enda kolféllu
þeir fyrir myndefninu, því þetta er alveg æv-
intýralegt efni sem við höfum í höndunum,“
segir Margrét og bendir á að upptökurnar
séu úr sirkussýningum sem og baksviðs.
Þarna geti að líta bæði dýr og menn leika
ýmsar listir sínar. „Elsta efnið er frá 1897 og
mikið af þessu hefur aldrei sést opinberlega
áður,“ segir Margrét og tekur fram að alls
hafi myndefnið verið um 20 klst. og ekkert
nýtt efni verið tekið upp fyrir myndina.
,,Myndin er öll án orða og miðlar sögu
sirkuss sem kemur í bæinn,“ segir Benedikt
Erlingsson og viðurkennir að það hafi verið
áskorun að finna verkinu dramatúrgískan
strúktúr. „Sirkus er bara röð af númerum.
Venjulega er byrjað á hestunum, svo koma
trúðar milli atriða, síðan ljón, fílar og apar
áður en sverðagleypar og hnífakastarar leika
listir sínar. Það myndast einhver furðulegur
galdur við það að skipa saman sýnishornum
af 30 fílaatriðum frá 100 ára tímabili eða sjá
fólk að gleypa sverð í 100 ár. Þetta verður
undarlegur spegill á skemmtanabransann og
manneskjuna sem alltaf er jafn kolklikkuð,“
segir Benedikt og bendir á að síðasti hluti
myndarinnar sé helgaður áhorfendum. „Við
getum sagt að þetta sé „collage“ af því sem
menn kalla í dag x-factora.“
Að sögn Benedikts reyndist það skemmti-
legt og mikill skóli að klippa saman mynd-
efnið. „Við Davíð [Alexander Corno] sem
klippti Hross í oss, höfum verið eins og tví-
höfða þurs í þessu verkefni,“ segir Benedikt
og tekur fram að þeir félagar hafi leitað
fanga víðar en í National Fairground Archive
þó að það safn myndi grunninn. „Þannig
tvinnum við inn í söguna íslenskt efni, m.a.
upptökur frá Jóhanni Svarfdælingi, Jóhanni
risa, sem varðveitt er á Kvikmyndasafni Ís-
lands, en hann fékk vini sína til að leika listir
sínar baksviðs og tók upp á 8 mm einkavél
sína.“
Sem fyrr segir verður myndin frumsýnd á
Sheffield Doc/Fest sem er, að sögn Mar-
grétar, þriðja stærsta heimildarmyndahátíðin
í heiminum. „Það er þegar búið að bjóða
myndinni á nokkrar aðrar kvikmyndahátíðir.
Snemma á næsta ári verður hún síðan sýnd á
BBC. Við gerum auðvitað ráð fyrir að sýna
hana líka á Íslandi og munum kynna það bet-
ur þegar þar að kemur.“
„Það myndast furðulegur galdur“
 Georg Hólm, Orri Páll og Hilmar Örn semja tónlist við nýja heimildarmynd Benedikts Erlingssonar
Ljósmynd/ University of Sheffield
Kúnstir Fíll og snót í Sirkus Billy Smart. Birt
með leyfi National Fairground Archive.
Margrét
Jónasdóttir
Benedikt
Erlingsson
Brynja Björg Halldórsdóttir
brynja@mbl.is
Tónlistarkonan Unnur Sara Eldjárn
gaf út sína fyrstu sólóplötu á dög-
unum og ber platan nafnið Unnur
Sara. Gerð plötunnar var aðalverk-
efni Unnar í vetur ásamt undirbún-
ingi á burtfarartónleikum úr söng-
námi við Tónlistarskóla FÍH sem
hún lauk í mars eftir sex ára nám.
Fjöldi tónlistarmanna kom að gerð
plötunnar, til dæmis Daníel Helga-
son, Baldur Kristjánsson, Tómas
Jónsson, Ragnheiður Gröndal og
Halldór Eldjárn, meðlimur í hljóm-
sveitinni Sykur, sem er einnig föð-
urbróðir Unnar.
Unnur segist vera undir áhrifum
frá ýmsum tónlistarstefnum og lýsir
tónlist sinni sem popptónlist, með
áhrifum frá djassi og rokki. Hún
kveðst alltaf hafa haldið mikið upp á
franska tónlist og franska tónlistar-
menn á borð við Francoise Hardy,
Yelle og Edith Piaf en Unnur lærði
frönsku í menntaskóla.
Fyrir um ári tók hún upp á því að
syngja lög Serge Gainsbourg og
gerði það m.a. á Þjóðlagahátíðinni á
Siglufirði. „Mér finnst ótrúlega
skemmtilegt að syngja lögin hans
Serge og þau virðist henta röddinni
minni mjög vel. Það er líka gaman
fyrir fólk að heyra lögin hans sungin
með kvenmannsrödd því það er
nokkuð öðruvísi. Tónleikarnir á Þjóð-
lagahátíðinni komu svo upp í hend-
urnar á mér því það spurðist út að ég
hefði verið að syngja á frönsku. Í
kjölfarið hafði Gunnsteinn Ólafsson,
skipuleggjandi hátíðarinnar, sam-
band við mig og bað mig um að
syngja á frönsku á hátíðinni. Ég hafði
þá samband við föðurbróður minn,
Halldór. Við ákváðum að búa til pró-
gramm með lögum Serge sem er
uppáhaldstónlistarmaðurinn hans.“
Unnur ákvað þegar hún var
sautján ára gömul að hún skyldi gefa
út plötu þegar hún yrði tuttugu og
tveggja ára. Hún lét því gamlan
draum rætast með því að gefa út
fyrstu plötuna sína. „Ég hugsaði með
mér að yrði ég tilbúin til að gefa út
plötu, búin með söngnámið og komin
með nógu mörg lög þegar ég yrði
tutttugu og tveggja ára. Í framhald-
inu hugsaði ég lítið út í þetta. Þegar
ég gaf út plötuna áttaði ég mig á því
að ég hefði ákveðið þetta allt áður.“
Persónulegir textar á plötunni
Hún samdi sjálf textann við flest
lögin á plötunni, sem eru átta talsins.
„Flestir textarnir eru frekar per-
sónulegir og hafa mikla þýðingu fyrir
mig en geta samt í raun átt við margt
annað en það sem ég var að hugsa
þegar ég samdi þá. Þess vegna finnst
mér gott að útskýra ekki of mikið og
leyfa hlustendum frekar að skilja þá
á sinn hátt.“
Lagið „Minningin“ er tileinkað
föður hennar, gítarleikaranum Krist-
jáni Eldjárn sem lést langt fyrir ald-
ur fram, þegar Unnur var níu ára
gömul. Einnig samdi Unnur laglínu
og texta yfir gítarupptöku frá honum
sem hann hafði tekið upp þegar hann
var við nám í Helsinki árið 1998. Það
lag ber heitið „Litli lampinn“.
„Halldór fann upptökuna og stakk
upp á að við myndum gera eitthvað
við hana. Við sömdum saman laglín-
una og ég samdi textann. Við fluttum
lagið svo á minningartónleikum um
pabba árið 2012, ásamt laginu „Minn-
ingin“. Þá ákvað ég að þessi tvö lög
yrðu á plötunni.“
Unnur leikur á Loft Hosteli í kvöld
kl. 22 og á Gamla Gauknum 5. júní.
Þá verður hún hluti af Listhópi Hins
hússins í sumar og mun flytja lögin
sín víðs vegar í miðbænum.
Ákvörðun Unnur Sara ákvað fyrir
fimm árum að senda frá sér plötu.
Nýtur þess að
syngja á frönsku