Fréttablaðið - 26.01.2015, Page 14

26. janúar 2015 MÁNUDAGUR| TÍMAMÓT | 14TÍMAMÓT
önnumst við alla þætti
þjónustunnar með virðingu
og umhyggju að leiðarljósi
Þegar
andlát ber
að höndum
Vesturhlíð 2 - Fossvogi - Sími: 551 1266 - www.utfor.is
Við þjónum allan sólarhringinn
Hugrún Jónsdóttir
útfararstjóri
Elín Sigrún Jónsdóttir
framkvæmdastjóri
Þorsteinn Elísson
útfararþjónusta
Frímann Andrésson
útfararþjónusta
Ellert Ingason
útfararþjónusta
Jón G. Bjarnason
útfararþjónusta
Guðmundur Baldvinsson
útfararþjónusta
Elskulegur bróðir okkar,
DAVÍÐ STEFÁNSSON
frá Saurhóli,
lést þann 20. janúar á Silfurtúni í Búðardal.
Jarðarförin fer fram frá Staðarhólskirkju
29. janúar kl. 14.00.
Elsa
Jensína
Arndís Jenný
Bryndís
Haukur
Gísli Björgvin
Fanney Svana
Ástkær eiginmaður, faðir,
tengdafaðir, afi og langafi,
PÉTUR GUÐBJÖRN SÆMUNDSSON
skipstjóri,
Vallarbraut 6, Reykjanesbæ,
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja
þriðjudaginn 20. janúar. Útför hans fer fram
frá Keflavíkurkirkju fimmtudaginn 29. janúar
kl. 13.00.
Edith María Óladóttir
Anna María Pétursdóttir Sámal Jákup Samuelsen
Jón Pétursson
Guðbjörg Pétursdóttir Guðlaugur Helgi Guðlaugsson
Pétur Óli Pétursson Lilja Valþórsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn.
Faðir, tengdafaðir, afi, langafi og bróðir,
SÆMUNDUR INGVI GUÐLAUGSSON
fyrrv. vélstjóri,
andaðist á hjúkrunarheimilinu Skógarbæ sunnudaginn
18. janúar. Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Fyrir hönd aðstandenda,
Ari Mörk Ingvi Þór
Bróðir okkar og mágur,
JÓNAS JÓHANNSSON
Suðurhólum 24, Reykjavík,
er lést mánudaginn 19. janúar, verður
jarðsunginn frá Háteigskirkju, miðvikudaginn
28. janúar kl. 13.00.
Kristín Jóhannsdóttir Böðvar Þorvaldsson
Guðjón Jóhannsson Hrefna Bjarnadóttir
Sigrún Jóhannsdóttir Ingólfur Karlsson
MERKISATBURÐIR
1788 Fyrsta nýlenda Evrópumanna í Ástralíu er stofnuð, fanga-
nýlendan hlaut síðar nafnið Sydney.
1866 Ísafjörður fær kaupstaðarréttindi.
1953 Neytendasamtökin stofnuð.
1965 Hindí gert að opinberu tungumáli Indlands.
1995 Eric Cantona, leikmaður Manchester United, tekur kung
fu-spark í átt að Matthew Simm ons, stuðningsmanni Crystal
Palace.
2009 Geir H. Haarde slítur stjórnarsamstarfi við Samfylk-
inguna.
Skákir Friðriks á ferlinum eru hátt í tvö þúsund. Friðrik
segir eftirminnilegasta andstæðinginn vera danska stór-
meistarann Bent Larsen en þeir áttust við alls 35 sinnum
og skildu að lokum jafnir.
„Ég vann hann fyrstu þrjú skiptin og vildi hann meina að
það bernskubrek ætti ekki að teljast með.“
Eftirminnilegasta skákin
var hins vegar gegn fyrr-
verandi heimsmeistar-
anum Míkhaíl Tal á móti
í Las Palmas 1975. Friðrik
hafði svart og má sjá
stöðuna hér að ofan eftir
20. Hxc7.
20.– Had8 21. H1c2
Bxd2 22. Dxd2 Df4!! 23.
He7 (23. Dxf4 Hd1+ og
svartur mátar) Hf8! 24.
Da5 Hd1+ 25. Re1 Dg5
og Tal gafst upp þar sem
hann verður mát eða tapar liði.
„Ég hefði getað leikið Dg5 leik fyrr en þar sem þetta var
Tal vildi ég vera alveg öruggur!“
EFTIRMINNILEGASTA SKÁKIN
Verkamannafélagið Dagsbrún var
stofnað í Reykjavík 26. janúar fyrir 109
árum. Stofnfélagar voru 384.
Helsti hvatamaður að stofnun félags-
ins var Árni Jónsson tómthúsmaður, en
tómthúsmenn voru upphaflega menn
sem fengu leyfi til að setjast að í bæjum
eða við sjó, og stunduðu aðallega sjóinn.
Tómthúsmenn urðu síðar vísir að fyrstu
verkalýðsstétt á Íslandi.
Fyrsti formaður Dagsbrúnar var
Sigurður Sigurðsson búfræðiráðnautur,
sem síðar settist á þing fyrir Heima-
stjórnarflokkinn. Dagsbrún átti eftir að
verða eitt öflugasta stéttarfélag landsins
og var stofnun þess til marks um vaxandi
stéttarvitund alþýðufólks og fyrirboði
um þau stéttaátök sem settu svip sinn á
þjóðlífið mestalla öldina.
Þegar Dagsbrún var stofnuð var vinnu-
tími verkamanna tólf stundir á sólarhring
og tímakaup 18 til 25 aurar á veturna en
25 til 30 aurar á sumrin. Félagið gerði
kröfu um ellefu stunda vinnudag, aldrei
minna en 25 aura á tímann á veturna og
35 aura í eftirvinnu.
Á sunnudögum mátti ekki láta félags-
menn vinna nema brýna nauðsyn krefði.
Atvinnurekendur í Reykjavík munu
hafa virt þessar kröfur við karlmenn, en
algengt var að konur hefðu að minnsta
kosti þriðjungi lægri laun, þótt þær
gengju í líkamlega erfið og sóðaleg störf
á við karla.
ÞETTA GERÐIST 26. JANÚAR 1906
Verkamannafélagið Dagsbrún stofnað
FUNDARMENN Mynd af frægum Dags-
brúnarfundi sem fram fór í mars 1988.
MYND/SVEINN ÞORMÓÐSSON
Friðrik Ólafsson, fyrsti stórmeistari
Íslands í skák, fagnar í dag áttatíu ára
afmæli sínu.
„Við verðum með litla veislu fyrir
nánustu vini og ættingja,“ segir Frið-
rik og bætir við að þannig sé minna um
ræðuhöld og formlegheit.
Friðrik hóf ungur að árum að tefla
og tók fyrst þátt á Skákþingi Íslands
aðeins ellefu ára gamall. Sex árum
síðar stóð hann uppi sem sigurvegari
mótsins en hann vann það alls sex sinn-
um.
Aðspurður um eftirminnilegasta
tímabil ferils síns nefnir Friðrik það
skeið sem hófst áramótin 1955/56 í
Hastings. Þar varð Friðrik efstur
ásamt Viktori Kortsnoj. Í kjölfarið tók
hann þátt í millisvæðamótinu í Porto-
roz í Júgóslavíu, nú í Slóveníu, þar sem
hann lenti í 5.-6. sæti.
Sá árangur tryggði honum sæti á
áskorendamóti sem fram fór í Bled,
Zagreb og Belgrad ári síðar. Þar tefldu
átta sterkustu skákmenn heims fjór-
falda umferð og fékk sigurvegarinn að
skora á heimsmeistarann Míkhaíl Botv-
innik. Friðrik endaði í 7. sæti en Míkha-
íl Tal vann mótið.
„Skömmu eftir þetta hófst ég handa
við að sækja mér gráðu í lögfræði. Ég
hafði skráð mig í deildina en ekki sinnt
náminu neitt,“ segir Friðrik. Skákin
sat að mestu á hakanum en Friðrik tók
þátt í fáum vel völdum mótum. Að námi
loknu hóf Friðrik störf í dómsmála-
ráðuneytinu þar sem Baldur Möller,
einnig margfaldur sigurvegari Skák-
þings Íslands, var ráðuneytisstjóri.
Í kjölfar einvígis aldarinnar, milli
Spasskís og Fischers, í Reykjavík 1972
hóf Friðrik að tefla á ný af krafti og
vill sjálfur meina að þá hafi hann verið
hvað sterkastur.
„Ég tók skákina fastari tökum, stúd-
eraði betur og var skipulagðari en ég
hafði áður verið,“ segir Friðrik.
Árið 1978 var hann kjörinn forseti
Alþjóðaskáksambandsins FIDE. Árið
1981 háðu Anatolíj Karpov og Viktor
Kortsnoj einvígi um heimsmeistara-
titilinn. Kortsnoj var landflótta Sov-
étmaður og var fjölskyldu hans haldið
nauðugri í Sovétríkjunum.
Friðrik setti það sem skilyrði að fjöl-
skyldu hans yrði hleypt úr landi og var
það gert að einvíginu loknu. Það varð til
þess að Sovétmenn felldu hann í næstu
forsetakosningum sambandsins.
Friðrik kom að útgáfu lagasafns áður
en hann hóf störf sem skrifstofustjóri
Alþingis árið 1984 og gegndi því til árs-
ins 2005. Hann var sæmdur riddara-
krossi árið 1972 og stórriddarakrossi
1980.
„Það var mikill kostur þegar bið-
skákirnar voru lagðar af en ég er
ekki viss um ágæti tölvutækninnar,“
segir afmælisbarnið aðspurt um stöðu
skákarinnar í dag. „Undirbúningur-
inn heima fyrir getur náð tugi leikja
inn í viðureignina og margir taka litla
áhættu. Það var ekki svo í gamla daga.“
johannoli@frettabladid.is
Friðrik Ólafsson 80 ára
Fyrsti stórmeistari Íslendinga í skák á stórafmæli í dag. Friðrik var á tímabili í hópi
sterkustu skákmanna heimsins auk þess að vera skrifstofustjóri Alþingis og forseti FIDE.
FRIÐRIK ÓLAFSSON Fyrsti stórmeistari Íslendinga í skák.
Það var mikill kostur
þegar biðskákirnar voru
lagðar af en ég er ekki viss
um ágæti tölvutækninnar.
Friðrik Ólafsson, fyrsti íslenski stórmeistarinn.
0
3
-1
2
-2
0
1
5

2
3
:5
4
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
7
D
-7
E
7
C
1
7
7
D
-7
D
4
0
1
7
7
D
-7
C
0
4
1
7
7
D
-7
A
C
8
2
8
0
X
4
0
0
3
A

F
B
0
5
6
s
_
2
5
_
1
_
2
0
1
5
C
M
Y
K