Húnavaka - 01.05.2002, Qupperneq 51

HUNAVAKA
49
rætt merkilegasta gripinn í gjörvöllum Torfalækjarhreppi og gekk í dag-
legu tali undir nafninu tunglvélin.
Það er snúið að lýsa jafn margslunginni vél í orðum. Þó er dltölulega
auðsagt að hún hlutgerði Itina kópernísku-keplerísku heimsmynd sem um
þetta leyd hafði borist norður í Torfalækjarhrepp og skotíð þar töluverð-
um rótum. Eg minnist þess allavega ekki að hún hafi verið dregin opinskátt
í efa af fullorðnu fólki. Fyrir þangaðkomu þessarar ólíkindalegu heims-
myndar hafði þ\'í verið trúað af allri alþýðu manna í Torfalækjarhreppi sem
annars staðar að jörðin væri flatneskja líkt og stórt gólf eða heimskringla í
miðju alheimsins. Fólki fannst sólin vera eins og sterkur Aladínslampi,
tunglið aftur á mód eins og daufur steinolíulampi og þau bæði af guði gerð
dl þess að upplýsa Jtað sérstaklega sem fram fór á gólfinu.
Tunglvélin sýndi að jDetta var allt með öðrum hætti því að þvert ofan í
skynsemisrök var sólin sett kyrfilega í miðju heimsins en jörðin gerð að
aukaatriði á eilífum snúningi urn hana. Þó að okkur unga-íslandinu í
Torfalækjarhreppi þætti rnikiö til tunglvélarinnar korna, þá tókum við
þessum nýstárlegu fræðum þeirra Kóperníkusar og Keplers með mjög
eðlilegum fyrirvara, að ég segi ekki vantrú enda gengu þau í berhögg við
augljósar staðreyndir og trúverðugar skynjanir.
Þetta sama hafði þvælst fyrir gáfaðra fólki en okkur en við tileinkuðum
okkur svipað umburðarlyndi gagnvart bóklegum hnattfræðum sem
Forrest Gunip miklu síðar lét í ljós í amerískri kvikmynd sem heitin er
eftir honurn: „People say the earth is round, but you don't have to
believe it if you don't want to.“
Tunglvélin var í aðalatriðum fótur festur á borðbrún, út úr fætinum
var sveif. Ofan á fætinum sat kringlóttur spegill og andspænis honum
kertastjaki með kerti í. Spegillinn var sól og skein kertaljósinu. Með hag-
lega gerðu víravirki var jarðkúlan í hæfilegri fjarlægð frá sólu. Með sveif-
inni mátti snúa jörðinni kringum sólina en það varð að gerast löturhægt
því að jörðin er eins og allir vita árlangt að fara umhverfis sólu. Eg þarf
vart að taka fram að til þess að unnt væri að nema fræði af tunglvélinni,
varð að vera kveikt á kertinu en dimmt að öðru leyti og um jDetta vísa ég
til sálmaskáldsins, séra Sigurðar Jónssonar, sem orti svo í sálmi sem hann
nefndi, - Urn rétta þekking syndarinnar.
Ljósið meðan í rnyrkri er
mikla birtu Joað gefur af sér
en þegar sólin á það skín
alla missir það geisla sín.
Með tannhjólaverki snerist síðan jörðin um sjálfa sig daglega. En
tæknilega fullkomnust var smákúla sem snerist kringum jörðina og var
vitaskuld tunglið. Allt fór þetta í gang og snerist um sjálft sig, og hvað