Húnavaka - 01.05.2002, Síða 125

HUNAVAKA
123
mæt þar sem er síðasta sala höfuðbólsins Þingeyrar. Það var selt fyrir
85.000 krónur eða þar um bil. Augljóst er að meira en helmingur þessa
verðs byggist á hlunnindum af laxveiði. Enda er sagt að nettó tekjur af
laxveiði í Bjargósi árið áður en selt var hafl numið 10.000 krónum. Þó
er laxveiðin rekin hér sem rányrkja og ekki enn leyst úr þeirri gátu
hversu mikilli laxamergð stórárnar gætu framfleytt og |tá gefið mikla lax-
veiði ef skynsamleg friðun og klak er t'iðhaft. Þar getum vér séð hillingar
því lengi tekur sjórinn \ ið og laxinn kemur aftur.
Vér eigum eina á, Blöndu, sem hefur fátt til síns ágætis. Hún brýtur
lönd vor, spillir engjunum og er svo ömurleg á að vér getum vart lnigsað
oss að nokkur gæði geti af henni stafað. Þó er sannanlegt að í Blöndu
og þverám hennar hefur verið rnikil laxaganga til forna og veiðiréttur í
þessurn vötnum hefur verið álitinn ntikils virði. Eitt meðal annars sem
bendir á það er að Holtastaðakirkja á veiðirétt í svokölluðu veiðikeri fram
til heiða sem líkur eru til að henni hafi verið gefinn til að friða sál ein-
hvers syndasels. Þá var sjaldan við slík tækifæri valinn ólystugasti bitinn.
Það er og skjallega sannanlegt að stærsti lax sem vitað er að veiðst hafi á
landi hér er t’eiddur í Blöndu svo að laxastofninn hefur verið kyngóður.
Hann var 42 pund.
Það eru um 60 ár síðan tók fyrir laxveiði í Blöndu. Einn mann eigum
vér að minnsta kosti á lífi sem sjálfur hefur starfað að laxveiði. Það er
Guðmundur í Bólstaðarhlíð. Set ég hér stutta umsögn sem Klemens son-
ur hans ritaði eftir hans fyrirsögn.
„ í ungdæmi mínu var laxaganga töluverð í Blöndu og Svartá og hefði
stór búbót verið ef veiði hefði verið stunduð sem skyldi. Faðir minn sem
bjó hér í Bólstaðarhlíð lagði framar öðrum stund á laxveiði og fannst
bæði honum og öðrum mikið í það varið. Hann hafði þó ekki svo góð
veiðarfæri sem skyldi, aðeins svo stutt ádráttarnet að það náði ekki nema
yfir hálfa breidd árinnar. Lagnet voru líka til og lögð bæði í Blöndu og
Svartá. Veiddist oft talsvert í þau. Faðir minn var vanur að draga fyrir á
laugardögum í hyljum, héðan og út að ármótum. Kom hann oft með 10-
20 laxa. Eitt surnar hafði ég lagnetsstúf er ég lagði í S\'artá hér niður und-
an bænurn þar sem Hlíðará fellur í Svartá. Mest veiddist í þetta net síðari
hluta sumars er laxinn var á niðurgöngu. Einu sinni veiddi ég þar 19 laxa
á stuttri stund. Var ég þá níu ára gamall.
Þegar ég gekk með ánni sá ég oft á grynningum rauða ugga standa
upp úr vatninu. Lax gekk líka í Hlíðará og sá ég stundum lax í henni.
Fyrir um 60 árum tók fyrir laxveiði í Svartá. Eitt sumar að minnsta
kosti var lax drepinn til muna í Blöndu fyrir neðan Enni. Skal ég ekki
fullyrða að laxinn hafi hætt að ganga vegna þess en á næstu árum eftir
tók fjTÍr veiðina hér.“
Skrád í Bólstaðarhlíd 18. janúar 1929.