Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.2009, Blaðsíða 16

Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.2009, Blaðsíða 16
föstudagur 9. janúar 200916 Helgarblað ón Baldvin Hannibalsson, fyrrverandi formaður Alþýðu- flokksins, ráðherra og sendi- herra, telur það skyldu sína að leggja endurreisn þjóðfé- lagsins lið eftir bankahrunið. Hann vill þó ekki kveða upp úr um það hvort eða hvernig hann ætli að leggja á pólitísku miðin á nýjan leik. En hann safnar gögnum, skrifar og heldur fyrirlestra um bankahrun- ið. Til að mynda alveg nýlega í þeirri frægu andans borg Jena í Þýskalandi þar sem hann gerði ítarlega grein fyr- ir íslenska bankahruninu á málþingi sem haldið var á vegum Friedrich Schiller-háskólans. Jón Baldvin horfir út á álfastein í garði sínum í Mosfellsbæ þegar blaðamaður sest niður með honum og talar um friðsældina í sveitinni í útjaðri borgarinnar. Honum renn- ur til rifja hvernig komið er fyrir þjóð sinni og það kveikir vilja til verka. Hann segir að mjög skorti á að menn skilji það sem Göran Persson, fyrr- verandi forsætisráðherra Svía, sagði er hann heimsótti landið á dögunum um að nú verði að horfast kalt í augu við vandann og draga fram sannleik- ann án þess að snúa sér undan. „Það skortir mjög á að það sé gert. Hvað skuldum við? Hvað gerist þegar gjald- eyrisskömmtun verður aflétt? Sekkur þá krónan? Það er nokkuð langt um liðið síðan gjaldmiðillinn hrundi og fjármálakerfið hrundi. Við horfum á stjórnvöld sem gripu til fálmkenndra björgunaraðgerða. Sjáðu Icesave- málið. Forsætisráðherrann vissi ekk- ert hvað var að gerast. Hann hélt því fram að Icesave og áætlun Alþjóða- gjaldeyrissjóðsins væru aðskilin mál. Annað kom á daginn og skilyrði voru sett um lausn Icesave-deilunnar. For- sætisráðherrann var úti á þekju. Við horfum upp á lausatök stjórnvalda og fálmkennd viðbrögð eftir á. Við horf- um á getuleysi til að horfast í augu við staðreyndirnar og enga viðleitni til að segja fólki satt. Þetta er skelfilegt.“ Þjóð í gíslingu Ætlar þú að ganga til liðs við Sam- fylkinguna eða fara aðrar leiðir ef þú lætur til þín taka? „Heldur þú að einhver sé óðfús að ganga inn í þetta? Ég hef engan áhuga á að stofna flokk. En ég finn til skyld- unnar að miðla af reynslu minni, láta til mín taka. Það er hörmulegt að stjórnarflokkarnir tveir eru ósam- mála um grundvallaratriði. Ekki bara það, því Sjálfstæðisflokkurinn er klof- inn niður í rót í afstöðu sinni til helstu mála. Er samstaða í ríkisstjórninni um að skipta um áhöfn í Seðlabankan- um? Nei. Er samstaða um ESB? Nei. Er einhver samstaða um það hvernig eigi að leysa gjaldeyrismálið? Nei. Við erum með öðrum orðum með óhæfa ríkisstjórn sem engar ákvarðanir get- ur tekið, fyrst og fremst vegna þess að sá flokkur sem leiðir ríkisstjórnina getur ekki einu sinni veitt sjálfum sér forystu. Það er jafnvel spurning hver stjórni þeim flokki. Er það kannski embættismaður í Seðlabankanum? Er hann ekki forystumaður þess arms flokksins sem heldur öllum hinum í gíslingu? Það er ekki björgulegt þeg- ar þjóð býr við neyðarástand að hafa í ríkisstjórn flokk sem er óstjórnhæf- ur. Hann ber pólitíska ábyrgð á þessu hruni. Hann hefur haft forystu um ríkisstjórn undanfarin 17 ár að tveim- ur árum undanskildum. Hann hefur haft fjármálaráðuneytið allan tím- ann. Hann er ábyrgur fyrir efnahags- stefnunni í heild sinni í gegnum þessi tvö embætti. Og hann hefur haft for- ystu í Seðlabankanum allan þann tíma sem um er að ræða. Flokkurinn horfist ekki í augu við þetta. Hann er í sjálfsafneitun. Þjóðin situr uppi með það að hún eigi að bíða eftir því að þessi flokkur geti klórað eitthvað yfir ágreininginn í eigin röðum. Á með- an á þjóðin að bíða á strandstað. Hvers konar framkoma er þetta eig- inlega? Ég er að segja að úr því svona hörmulega er komið fyrir okkur og við höfum ríkisstjórn sem getur ekki veitt forystu í gegn um þetta, getur ekki markað stefnu og tekið ákvarð- anir, þá er bara eitt úrræði eftir. Það er á ábyrgð þingsins að annaðhvort mynda nýjan þingmeirihluta eða þingmeirihluta um það að skjóta hin- um stóru málum í dóm þjóðarinnar. Í því felst ábyrgð Samfylkingarinnar.“ Kosningar sem fyrst „Samfylkingin á ekki langan tíma eftir. Það eru engin rök fyrir því að þjóðin eigi að bíða hér í stjórnleysi meðan klíkur í Sjálfstæðisflokknum útkljá sín deilumál. Það er röng pól- itík. Það verður að horfast í augu við staðreyndirnar eins og þær eru. Sjálf- stæðisflokkurinn er ekki stjórnhæf- ur. Ef ríkisstjórnin er ófær um að taka ákvarðanir verður sá að gera það sem hefur valdið í sínum höndum, en það eru kjósendur. Ég er með öðrum orð- um að mæla með þingkosningum sem allra fyrst. Þær verða að vera á fyrri hluta þessa árs. Það er ekki eft- ir neinu að bíða. Málin eru svo al- varleg að það er ekki réttlætanlegt að setja flokkshagsmuni algerlega í fyrirrúm eins og Sjálfstæðisflokkur- inn er að gera. Þjóðin á ekki að þola svoleiðis og aðrir flokkar eiga ekki að láta slíkt viðgangast. Þingið á ekki að sitja uppi með slíkan geðlurðuhátt. Forsætisráðherra fer með þingrofs- valdið. Ef hann neitar að beita því þá er það meirihluti þingsins sem getur beitt því. Meirihluti þings get- ur samþykkt vantraust á ríkisstjórn. Aðrir flokkar geta gripið til myndun- ar nýs meirihluta jafnvel án þess að grípa til vantrausts. Annaðhvort til að setja upp stjórn til bráðabirgða eða undirbúa kosningar. Eina leiðin til að binda enda á stjórnleysið og gefa þjóðinni kost á að taka málin í sínar hendur, skapa starfhæfan meirihluta, eru kosningar. Forysta Sjálfstæðis- flokksins er nú að undirbúa flokks- þing þar sem klíkur takast á. Hún er ekki að stýra landinu frekar en seðla- bankastjórinn. Hann er bara pólitísk- ur skæruliðaforingi og forystumaður einnar klíkunnar innan flokksins.“ Óskiljanleg vaxtastefna Að minnsta kosti 70 prósent fyrir- tækja í landinu eru gjaldþrota, segja Samtök atvinnulífsins. „Það eru rosalegar tölur. Það þýðir að upp- sagnaferillinn er á fullu og það veit enginn neitt í sinn haus hvar þetta atvinnuleysi endar. Síðan erum við með innflutningsverðbólgu sem er bein afleiðing af gjaldeyrishruninu. En á sama tíma er hagkerfið í verð- hjöðnun, samdrætti. Inn kemur Al- þjóðagjaldeyrissjóðurinn. Og hvað segir hann? Að forsenda fyrir áætlun- inni sé 18 prósenta stýrivextir Seðla- bankans til þess að halda uppi krón- unni. Eru þetta rök sem halda þegar krónunni er haldið uppi með gjald- eyrishöftum? Nei, en kannski já, ef krónan væri á floti til þess að forða fjármagnsflótta úr landi og að baki yrði þá að vera gjaldeyrissjóður. Að taka upp gjaldeyrishöft er að taka krónuna af markaði, að verulegu leyti að minnsta kosti. Þar af leiðir að þess- ir stýrivextir eru ekki rökrétt hugsað- ir. Hvers vegna var það að stjórnvöld beittu sér ekki af hörku og bentu AGS á að þetta væri rangt lyf handa röng- um sjúklingi á röngum tíma? Þetta verkar eins og náðarhögg. Um 70 prósent fyrirtækja eru við gjaldþrot og búið að loka möguleikum á lánsfé. Þú ert með verðlausan gjaldmiðil og óðaverðbólgu og þú ætlar að bjóða fyrirtækjunum upp á vaxtastig upp á þriðja tug prósenta. Það er eins og að leiða þau í sláturhús. Og svo segja stjórnvöld: AGS vill hafa þetta svona. Ég er sannfærður um að það voru engir sem færðu mótrök fyrir þessum vöxtum. Það er meira að segja viður- kennt að skortur var á upplýsingum um þjóðhagsstærðir. Það kemur fram í skýrslu starfsmanna AGS til stjórn- ar sjóðsins. Það skorti upplýsingar um peningalegar stærðir. Það var allt í þoku. Ef gagnrýna á Samfylkinguna fyr- ir eitthvað er það væntanlega það að hún var gripin að óvörum. Hún hafði sofið á verðinum og vissi ekki hvað- an á sig stóð veðrið. Viðbrögðin hafa verið allt of slök og lin. Afstaðan til ESB er ekkert fram- tíðarmál, einhver lúxus sem við get- um rætt seinna. ESB-málið er kjarn- inn í því hvernig við ætlum að leysa neyðarástandið sem við erum í. Sú ríkisstjórn er ónýt og ekki á vetur setj- andi sem býður upp á að ekkert nær fram að ganga vegna þess að sam- starfsflokkurinn er klofinn og getur ekki tekið ákvarðanir. Það er ekki eftir neinu að bíða.“ Þörf á að vinna hratt Ekki er óhugsandi að kosið verði til þings. Myndir þú blanda þér í þá kosningabaráttu? „Ég er náttúrlega eins og allir vita Evrópusinni. Ég var formaður Al- þýðuflokksins sem kvað upp úr um það fyrir 1995 að Ísland ætti að stíga skrefið til fulls og ganga í Evrópusam- bandið og taka upp evru. Við hefðum betur gert það. En málið naut ekki stuðnings og var ekki á dagskrá for- ystumanna Sjálfstæðisflokksins. Það er of snemmt að spyrja hvað muni gerast ef kosið verður. Það er ekki bara stjórnmálakreppa, heldur rík- ir hér stjórnkerfiskreppa í raun og SjálfStæðiSflokkurinn dæmdur úr leik J Jón Baldvin Hannibalsson, fyrrverandi formaður Alþýðuflokks- ins, ráðherra og sendiherra, telur bráða nauðsyn að kjósa til þings sem allra fyrst og sakar Sjálfstæðisflokkinn um að halda þjóðinni í gíslingu á örlagatímum meðan klíkur takist þar á. Hann telur VG og Samfylkinguna hafa sögulegt tækifæri til þess að taka for- ystuhlutverkið af Sjálfstæðisflokknum í íslenskum stjórnmálum og efla samstarf við Evrópu í krafti norrænnar samvinnu. Jón Baldvin Hannibalsson „forysta sjálfstæðisflokksins er nú að undirbúa flokksþing þar sem klíkur takast á. Hún er ekki að stýra landinu frekar en seðlabankastjórinn.“ MYND GuNNar GuNNarssoN

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.