Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.2009, Blaðsíða 24

E
n hvers vegna fór að halla undan fæti og hvern-
ig réttu þau úr sér að nýju? Solla Eiríks upplifði
sína kreppu á undan mörgum öðrum, lærði af
henni og er nú ágætlega undir það búin and-
lega að lifa með kreppunni í íslensku efnahags-
lífi. Hún veit hvernig það er að vera launalaus
mánuðum saman, vita ekki hvort hún heldur
húsinu sínu og spara í matarútgjöldum. En hún
lærði líka að vera sátt og finna eitthvað skemmtilegt í andstreym-
inu.
Solla og Elli búa í einbýlishúsi í Grafarholtinu umvafin nátt-
úrunni. Og í garðinum má enn, nú í janúar, sjá grænkál sem þau
rækta. Og áherslurnar eru augljósar: Í stað bílskúrs er búið að
innrétta aukaeldhús fyrir matarhönnuðinn Sollu, sem reyndar
er menntaður textílhönnuður, en ástríðan fyrir hollum mat yfir-
tók allt annað. Elli útbýr gómsætan drykk fyrir okkur konurnar:
Pressaðar agúrkur, sellerí, engifer og lime. Úr þessu verður flott-
ur kokteill.
Solla er frískleg eins og spengileg íþróttastelpa. Húðin ljómar
og augun geisla. Hún veit líka hvernig mataræði er gott fyrir lík-
ama og sál. Og nú hefur hún verið valin 5. besti hráfæðiskokkur í
heimi af erlendum matargúrúum.
En á síðasta ári voru einhverjar sögusagnir í gangi um að hún
væri alvarlega veik og gjaldþrota. Solla segist hafa verið alveg
gáttuð á þessum misskilningi.
„Já, það birtist frétt í blöðunum, held það hafi verið í DV, um
að illa gengi hjá okkur í fyrirtækinu og ekki næðist í okkur, við
værum farin úr landi. Á meðan á þessu stóð vorum við í löngu
plönuðu sumarfríi með vinafólki okkar úti í afskekktri sveit á Ít-
alíu. Þar var slæmt símasamband og við hin afslöppuðustu. En
þetta kom út eins og við værum að flýja land og allt í kaldakoli.“
Kjaftasögur um heilsuleysi
„Sagan af meintum veikindum mínum held ég að hafi stafað af
þeim misskilningi að mikið var rætt um alvarleg veikindi Ingi-
bjargar Sólrúnar. Á netinu var skrifað: „Solla komin úr aðgerð.“
Og það vita ekki allir að utanríkisráðherra gengur líka undir
nafninu Solla, eins og ég, og einhverjir rugluðu þessu saman og
upp úr spunnust sögur um að ég væri fárveik. Ég fór að fá sím-
hringingar út af þessu. Og ég hef verið í sjálfboðaliðastarfi að að-
stoða veikt fólk sem vill breyta mataræði sínu og ein konan sagði
mér að eiginmaður sinn neitaði að fara eftir mataræði þessar-
ar Sollu sem sjálf væri alltaf svo veik. Og mér sem verður aldrei
misdægurt.“ Solla getur séð spaugilegu hliðarnar á þessum mis-
skilningi eftir á.
Salat varð þeim að falli
„Við vorum að flytja inn ferskt salat frá Hollandi og það var erf-
iður bransi sem fór ekki vel. Flugvélarnar sem flugu með þetta
til landsins voru ekki með kælibúnað. Og því var innflutt græn-
meti flutt í ókældum vélum, þar til fyrir skömmu. Hágæðasalatið
okkar var því oft skemmt í búðunum. Og með andlitinu mínu á
pokunum! Við fengum miklar kvartanir og fórum í það að rann-
saka málið. Framleiðendurnir erlendis voru settir í gjörgæslu en
ekkert breyttist. Það var ekki fyrr en við fórum að mæla hitastig
vörunnar frá verksmiðjunni úti þar til hún var komin í hús hér
heima að við áttuðum okkur á að flugvélarnar voru ekki með
kælibúnað. Þessari baráttu lauk með því að það var sett kælikerfi
í vélarnar í byrjun árs 2008 en það var um seinan.
Í ársbyrjun 2008 sameinuðumst við Manni lifandi með að-
komu Salt Investments. Þetta átti að verða eitt stórt hollustu-
batterí. Ég hélt að þetta væri hagkvæmasta leiðin og neytandinn
myndi njóta góðs af. Ætlunin var að reka miðlægt eldhús, veit-
ingastaði, öflugar heilsubúðir og fleira. Þetta var hugsunarhátt-
urinn í góðærinu. Uppgangstímarnir blekktu mann.
En hjá Salt Investment eru menn úr fjármálaheiminum og
þeir fundu lyktina og vissu á undan okkur hvert fjármál lands-
ins stefndu. Það lokuðust fleiri og fleiri dyr. Fjármögnunarleiðir
lokuðust. Og stóru draumarnir okkar og stóra línan varð ekki að
veruleika. Þetta kolféll út af erfiðu efnahagsástandi. Þetta hefði
orðið svo flott konsept en bara svooo 2007!“
Ólík sjónarmið
„Við þrjóskuðumst lengi við. En mitt
starf varð ekki að því sem ég gat sætt
mig við. Ég reyndi að selja mér þá
hugmynd. En það gekk ekki, það
varð mikill ágreiningur og ólík sjón-
armið uppi. Ég fann að þetta hafði
ekki góð áhrif á mig. Enda eru mín-
ar hugsjónir sprottnar úr því hug-
arfari að nýta matarafganga og að
rækta jörðina. Við vorum þrjár
ólíkar einingar og náðum
ekki saman hvernig sem við
reyndum. Þetta voru mikl-
ir erfiðleikar og mikil von-
brigði. Maður sá fyrir sér
stórt heilsubatterí eins og
víða erlendis og trúði á að
það væri hagur neytand-
ans. En draumarnir okkar
rættust ekki.
Okkur var ekki ætluð
þessi ganga. Það er engum
um að kenna. En þegar maður stendur þarna í þessum átökum
fara auðvitað ýmis orð út í loftið. Allir eiga sinn part af sökinni,
við eins og aðrir.“
Og Solla heldur áfram: „Mín persónulega skoðun er sú að
þetta var svo brjálað umhverfi, þenslan gat ekki orðið meiri.
Fjármálahrunið var að byrja. Við vorum í samstarfi við menn
sem stóðu í milljarða fjárfestingum og litla batteríið okkar var
ekki efst á forgangslistanum. Þeir heyrðu bankadyrunum lokað
fyrr en almenningur, og eðlilega voru þeir með allan hugann við
að leysa sín mál þar. Okkar litla fyrirtæki var okkur allt, við vor-
um með allan hugann við það, ég sá þetta sem allt mitt líf.“
Á skjálftavaktinni út af evrunni
„Ég var á skjálftavakt þegar evran var komin í 110 og ég fékk and-
arteppu. Hvað verður um innflutninginn, almenning, vöruverð á
Íslandi? hugsaði ég skelfd. Nú er evran á 170 krónur. Þessi staða
gerir allan innflutning mjög erfiðan í dag.“
Ekki gjaldþrota persónulega
„Í dag er ég blessuð og ekki reið út í hvernig þetta fór, því nú á
þessum tímum er lítil heildsala ekki lífvænleg. Það hefði verið
erfitt að lifa af þessa kreppu. Þetta átti að verða fallegur og góð-
ur draumur en eitthvað gerðist á leiðinni og eins og ástandið
er orðið hér á landi er gott að ekkert varð af þessu. Við urð-
um ekki persónulega gjaldþrota. Himnesk hollusta var sett í
gjaldþrot. Andlit mitt var svo tengt fyrirtækinu en við áttum
ekki nema lítið brot af því og eðlilega hélt fólk að við værum
gjaldþrota.
Það er erfitt að vera andlit á einhverju fyrirtæki,“ seg-
ir Solla. „Nú vil ég frekar vera eins og gæðastimpill fyrir
ákveðnar vörur.“
Endurskoðuðu lífið
„Við fórum í gegnum ákveðna endurskoðun á
okkar lífi eftir þetta. Vorum launalaus í marga mánuði og vissum
ekki hvort við héldum húsinu okkar.
Ég tók þarna út mína kreppu á undan bankahruninu mikla.
Og ég finn núna að það voru forréttindi að fá að taka til í sínum
ranni aðeins á undan hinum. Við Elli fórum að stunda jóga sam-
an og spá í hver væru okkar raunverulegu lífsgæði. Þegar það leit
út fyrir á tímabili að við myndum missa allt fór maður að finna
hvað skiptir mestu máli og vinna út frá því og að lokum fann
maður sátt í hjartanu.
Við urðum smátt og smátt frjáls undan veraldlegu hlutunum,
vorum farin að horfast í augu við að leigja litla búð úti í bæ og
vorum orðin sátt við það. Hús eða íbúð, það er ekki allt. Það er
mikið frelsi að hætta að óttast svo að missa þetta veraldlega. Ég
og dætur mínar, 29 og 15 ára, fórum að sauma nýtt upp úr gömlu.
Við býttuðum og klipptum og saumuðum og bjuggum til ýmis-
legt og þetta var gaman. Það breyttist margt og varð meira rými
fyrir sköpun sem er svo góð fyrir mann, því maður er að lífga eitt-
hvað við innra með sér við það að skapa sjálfur. Og við upplifð-
um nægjusemi og gleði við að fara vel með og njóta þess sem við
höfum. Við Íslendingar vorum farnir að týna þessu niður. Vel-
megunin rændi okkur þessari gleði og við vorum flest öll farin að
dansa eftir þessu. Við héldum að uppgangurinn væri raunveru-
leikinn en svo reyndist ekki vera. Margir hafa misst mikið og finn
ég til með þeim. En ég veit líka að hægt er að komast í stuð við
að setja saman ný sparidress úr gömlu. Og það er gaman að fara
vel með. Nú fer það að verða almennt, og þykja flott, að vera eins
og nýtið fólk var í gamla daga. Mamma keypti til dæmis lengi vel
ekki eldhúsrúllur heldur klippti niður gömul nærföt og notaði
sem tuskur.“
Foreldrarnir góð fyrirmynd
„Foreldrar mínir eru kennarar á eftirlaunum og eru svo góð fyr-
irmynd. Þau yrkja sína jörð og andleg og líkamleg næring barn-
anna er aðalatriðið í lífi þeirra. Það er svo gott að hafa svona
klett, þau eru pollróleg og halda sínu striki í kreppunni. Mamma
og pabbi hafa verið með safnhaug síðan þau byrjuðu að búa og
þau rækta sjálf samtals 60% af því sem þau borða. Þau frysta og
mjólkursýra og nota gamlar geymsluaðferðir. Og þau gefa af sér.
Ef þau eiga tvennt af einhverju gefa þau annað. Ég er þakklát fyr-
ir að vera alin upp við að aðrir skipti máli og hef alla tíð verið
óspör á að hjálpa öðrum. Við höldum húsinu okkar ennþá en við
vitum ekkert hvernig þetta fer hjá okkur frekar en öðrum, en við
erum orðin frjálsari en áður.
Vissulega líður manni stundum eins og allri þjóðinni, að við
höfum orðið fyrir andlegu áfalli og verið beitt ofbeldi. En ég kýs
að horfa upp í birtuna frekar en að leyfa ástandinu að éta mig.
Þá er ég betur í stakk búin til að gera eitthvert gagn. Þrátt fyr-
ir kreppuna sem við persónulega gengum í gegnum vorum við
jákvæð og það þýddi að við sendum út jákvæða strauma og hér
heima og úti í heimi fór ýmislegt að opnast.“
Nýir tímar
„Ég er byrjuð á nýju og spennandi verkefni. Okkar fyrirtæki er
verktaki hjá Aðföngum sem þjónustar Hagkaup, Bónus og 10-11.
Maður verður að halda áfram. Kreppan gengur yfir og ég fékk
þau skilaboð hjá Aðföngum að vinna bara mína vinnu og við
skyldum halda okkar striki, því kreppan klárast og þá þarf mað-
ur að hafa allt á hreinu og vera tilbúinn. Þetta hugarfar er hvetj-
andi.
Við fórum inn í Aðföng því þeir höfðu sama áhugamál og ég,
það er heilsufæði á verði fyrir alla. Og þeir sjá að varan mín geng-
ur enda fræði ég almenning um vörurnar og kenni fólki að nota
þær. Ég næ í gæði á góðu verði fyrir þá og því er þetta sigur fyrir
báða aðila. Þeir meta mig og sérþekkingu mína og vilja nýta mig.
Og ég er í draumastarfinu því ég hef fengið ákveðið frelsi til að
vinna meira af ólaunuðu sjálfboðastarfi og get hjálpað þeim sem
þurfa á að halda.“
Hugsjónir Sollu
„Mörgum finnst sjálfsögð mannréttindi að hafa góða skóla og
heilsugæslu fyrir alla. En mér finnst það líka eiga við um heilsu-
vörur. Mataræði á ekki að vera stéttskipt. Það eiga allir að hafa
efni á því að borða lífræna vöru á góðu verði. Okkar hugsjónir
eru heilsa fyrir alla, lífrænt fyrir alla. Og við það er ég að vinna.
Ég nota mikið spelt í bakstur og kílóið hefur kostað sitt. Í upphafi
þegar við fórum að flytja inn spelt beint frá framleiðandanum náð-
um við að lækka verðið á því um tæplega helming. Þá kostaði kíló af
spelti allt að 600 krónum. Núna 5 árum seinna, þegar gengið hefur
margfaldast og markaðsverð á spelti tvöfaldast, er verið að selja líf-
ræna speltið okkar á 498 krónur kílóið út úr Bónus. Og þetta er sagt
eitt besta speltið á markaðnum í dag. Það sýnir sig að þegar neyt-
andinn fær hollustuvörur á góðu verði segir hann já takk.“
Sparnaðarráð í kreppu
„Það sem virkar er að fara aftur í grunninn, fara nær hreinleikan-
um og grunninum. Nýjasta námskeiðið mitt heitir „Hagkvæm
hollusta“ og þar er gamli grunnurinn aðalmálið: Að leggja í bleyti
og nota minna af hráefninu. Það er hagkvæmt að læra hvern-
ig nota á baunir, sem eru mjög ódýrt hráefni. Kílóið af baunum
kemur út undir 100 krónum þegar búið er að leggja þær í bleyti
og sjóða. Nú nota ég meira baunir en minna af hnetum því hnet-
ur eru dýrar. Og buffin mín eru með minna af hnetum en áður
en enginn finnur muninn. Ég ráðlegg fólki að nota allt að 50% af
baunum út í kjötið því það er erfitt að finna mun.
Ég kenni fólki líka hvernig það getur eldað stærri skammta,
þá verður hlutfallslega meira af baunum og hrísgrjónum í upp-
skriftinni. Það er mun ódýrara að gera uppskrift fyrir 10 en fyr-
ir tvo og svo frystir maður. Máltíðin per haus getur orðið mjög
ódýr. Þetta er hagkvæmur grunnur sem formæður okkar voru
snillingar í. Við vorum hættar að hugsa um kostnað og hent-
um bara í innkaupakörfurnar. Út úr einni teskeið af fræjum sem
maður lætur spíra, og kostar kannski 20 krónur, er hægt að fá
heilan bakka af spírum. Hollt og gott. Hipparnir gömlu sem ég
lærði af voru snillingar í þessu. Í stað þess að henda grænmetis-
afgöngum beint í safnhauginn nota ég þá fyrst í soð sem grunn
í súpu og þarf þá að nota minna af kryddi. Þetta kostar aðeins
meiri tíma og skipulag. En fólk mun líka fara að huga frekar að
andlegri og líkamlegri heilsu en þessu veraldlega sem hefur
hvort sem er ekki virkað fyrir okkur.
Nú þarf fólk aðeins að stokka upp hjá sér og ákveða hvort það
ætlar að velja heilsusamlegt fæði fyrir heimilið og baka til dæmis
margt sjálft. Það er hægt að fá 4 brauð út úr kílópoka af spelti.
Staðan í dag og ný vörulína
Nú er nýja vörulínan Himneskt að fylla hillurnar í verslunum. Á
miðanum stendur „Lífrænt Solla“ eða bara „Solla“ þar sem við
á. Og andlit hennar á öllum vörum. Frekari upplýsingar og upp-
skriftir er að finna á vefsíðunni himnesk.is.
„Það er komin ný mynd og taglið er farið en komin þrosk-
aðri kona, reynslunni ríkari. Ég veit að svona verður reynsla til,
maður gerir eitthvað sem verður öðruvísi en maður ætlaði sér
en þegar upp er staðið verður maður ríkari fyrir vikið, að hafa
kynnst þessu fólki og þessu starfi – þó ekki hafi allt gengið upp.
Ég er að vinna að hugsjónum mínum í dag og er sátt. Ég fæ að
vera grænn sérvitringur, fólk hefur skoðun á mér.“
Solla Eiríks opnar dyrnar og tekur á móti foreldrum sínum
sem koma reglulega í heimsókn til að sækja grænmetisafgang-
ana sem fara eiga í safnhauginn. Engar umbúðir, ekkert rusl.
Svona er hringrás lífsins. Solla og Elli munu hafa nóg að gera á
næstunni enda fjöldi nýrra vara að koma í búðirnar næstu vik-
urnar.
„Sagan af meintum veikindum
mínumheld ég að hafi Stafað af
þeim miSSkilningi að mikið var
rætt um alvarleg veikindi
ingibjargar Sólrúnar. Á
netinuvar Skrifað: „Solla
komin úr aðgerð.“
föstudagur 9. janúar 200924 Helgarblað
Harðdugleg solla
ræktar grænmeti í
garðinum jafnvel
í janúar.
Helgarviðtalið
Sigríður ArNArdÓttir sirryarnar@gmail.com