Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2010, Síða 2

2 MÁNUDAGUR 11. janúar 2010 FRÉTTIR
Engir lánasamningar eru til um 800 milljóna lánveitingar frá
Samson til fjögurra félaga í skattaskjólinu Tortólu. Óvíst er
hverjir eiga Tortólufélögin sem lánað var til en að minnsta kosti
eitt þeirra hefur verið sagt eign Björgólfs Thors. Þrotabú Sam-
sonar hefur litlar upplýsingar fengið um félögin.
Skiptastjóri þrotabús eignarhalds-
félagsins Samsonar, Helgi Birgis-
son, rannsakar nú hundraða millj-
óna króna lánveitingar frá félaginu til
fjögurra aflandsfélaga á Bresku Jóm-
frúareyjum á árunum fyrir banka-
hrunið. Um er að ræða fjórar lánveit-
ingar til eignarhaldsfélaga sem heita
Eldoris, Amber International, Opal
Global Investments og Bentis Hold-
ing upp á samtals um 800 milljónir
króna.
Samson var eignarhaldsfélag
Björgólfs Guðmundssonar, sonar
hans Björgólfs Thors og Magnús-
ar Þorsteinssonar sem hélt utan um
kjölfestuhlut þeirra í Landsbankan-
um á árunum 2003 til 2008.
Erfitt að fá upplýsingar
Þrotabúinu hefur gengið erfiðlega
að fá upplýsingar um aflandsfélög-
in þrátt fyrir að búið sé að opinbera
kröfurnar á hendur félögunum. Til
að mynda hafa ekki fengist upplýs-
ingar um það hverjir eiga félögin, þó
líklega hafi þau verið í eigu Björgólfs-
feðga sjálfra. Til að mynda greindi
Sigrún Davíðsdóttir, fréttaritari RÚV
í London, frá því í október síðastliðn-
um að Björgólfur Thor hefði stofnað
Amber International á sínum tíma.
Ein af ástæðunum fyrir því af
hverju erfiðlega gengur að fá upp-
lýsingar um aflandsfélögin er sú
að skráningargjöld hafa ekki verið
greidd af einhverjum þeirra í lang-
an tíma og starfsmenn félagaskrár
á Tortólu vilja ekki gefa upplýsing-
ar um félögin vegna þessa. Félögin
virðast detta af skrá, líkt og þau séu
ekki til, vegna þess að ekki hafa verið
greidd af þeim opinber gjöld. Þrota-
búið stendur því frammi fyrir því að
þurfa að greiða skráningargjöld fé-
laga á Tortólu til að komast yfir upp-
lýsingar um þau.
Hæsta lánið 580 milljónir
Hæsta lánið af þessum fjórum er
til Opal Global Investments en það
nemur um 580 milljónum króna.
Hin lánin eru lægri. Lánið til Eld-
oris nam 85 milljónum króna, Amb-
er fékk 45 milljónir króna að láni
og Bentis Holding fékk 80 milljónir
króna í lán.
Upphæðirnar eru eignfærðar sem
lán í bókhaldi Samsonar og því er
ljóst að stjórnendur félagsins hafa
litið á greiðslurnar sem slík jafnvel
þó að engar nánari útskýringar sé að
finna fyrir lánveitingunum.
Engir útfylltir lánasamningar
Engir útfylltir lánasamningar eru í
búinu vegna lánanna, samkvæmt
heimildum DV. Eingöngu hefur
fundist einn lánasamningur vegna
þessara lánveitinga. Þar er um að
ræða samning vegna lánsins til Opal
Global Investments. Sá lánasamn-
ingur er hins vegar ekki undirritaður.
Þetta er eitt stærsta vandamálið
sem þrotabúið stendur frammi fyr-
ir varðandi lánveitingarnar þar sem
enn erfiðara er að rekja þær fyrir vik-
ið. Einu gögnin um lánveitingarn-
ar sem finna má í bókhaldi félags-
ins eru millifærslubeiðnir þar sem
stjórnendur Samsonar biðja um að
tilteknar upphæðir verði millifærð-
ar út af reikningum félagsins og yfir
á reikninga aflandsfélaganna í gegn-
um Landsbankann í Lúxemborg.
Samkvæmt heimildum DV er bú-
ist við því að þessar lánveitingar út úr
Samson skýrist endanlega á næstu
vikum, meðal annars það hverjir eiga
félögin sem fengu lánað. Þrotabúið
mun væntanlega fá upplýsingar um
þessar lánveitingar frá fyrrverandi
stjórnendum Samsonar, samkvæmt
heimildum DV.
Bókhaldið „snúið“
Þessi tíðindi af óreiðunni í bókhaldi
Samsonar vegna þessara lánveit-
inga til Tortólufélaganna stemma við
fréttir sem áður hafa verið sagðar um
uppgjörið á þrotabúi Samsonar. Svo
virðist sem bókhaldi félagsins hafi
verið verulega ábótavant í mörgum
tilfellum.
Þannig greindi DV frá því í júlí að
þrotabúið hefði stefnt Björgólfi Guð-
mundssyni fyrir að hafa notað rúm-
ar 111 milljónir króna af fé Samsonar
til að greiða eftirstöðvar 500 milljóna
skuldabréfs sem var stofnframlag
í minningarsjóð dóttur hans, Mar-
grétar Björgólfsdóttur. Dóttir Björ-
gólfs lést af slysförum langt fyrir ald-
ur fram.
Bókhaldsfærslan á þeirri greiðslu
var sögð „snúin“ í tölvupósti frá Sig-
þóri Sigmarssyni, stjórnarformanni
Samsonar, til Ágústs H. Leósson-
ar, framkvæmdastjóra Samsonar, í
febrúar 2008 þar sem gefin eru fyrir-
mæli um þessa millifærslu af reikn-
ingum Samsonar:
„Bókhaldið í kringum þetta er
kannski dálítið snúið... Orðið hef-
ur að samkomulagi að Samson ehf.
greiði eftirstöðvar af skuldabréfi
sem BG [Björgólfur Guðmundsson,
innsk. blaðamanns] gaf uppruna-
lega út sem stofnframlag í Minning-
arsjóð Margrétar Björgólfsdóttur.
Þetta er þriðja greiðslan af fimm. Þó
að um sé að ræða skuldabréf gefið út
af BG, þá hefði ég viljað líta svo á að þetta sé ekki greiðsla fyrir hönd BG
heldur einfaldlega framlag í sjóðinn
og gjaldfært sem slíkt. Það hlýtur að
vera einhver flötur á því...“
Eins greindi DV frá því að 11
milljóna króna láni frá Samson til
KR-sports hefði verið breytt í styrk
skömmu fyrir bankahrunið árið
2008. Engir lánasamningar voru
heldur til í búinu vegna þess láns,
líkt og í tilfelli Tortólulánanna fjög-
urra.
INGI F. VILHJÁLMSSON
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
Tortóla er eyja í Karabíska hafinu. Hún er stærsta og
fjölmennasta eyjan af hinum svokölluðu Bresku Jóm-
frúreyjum. Evrópubúar hófu ferðir þangað eftir árið
1493 þegar Kristófer Kólumbus hafði fundið eyjarnar.
Á Tortóla búa um 25 þúsund manns. Tortóla varð gríð-
arvinsælt skattaskjól eftir að Bresku Jómfrúreyjarnar
tóku upp alþjóðleg fyrirtækjalög árið 1984.
Samkvæmt greinaflokki Morgunblaðsins stofnuðu
íslenskir aðilar mörg hundruð félög á Tortólaeyjum.
136 félög til heimilis á Tortólaeyjum fengu starfsleyfi
á Íslandi á árunum 2000 til 2008. Hin félögin sem ekki
eru skráð hérlendis voru stofnuð af dótturfélögum
bankanna erlendis og var það oftast gert í Lúxemborg.
Þar voru Kaupþing, Landsbankinn og Glitnir með úti-
bú. Evrópska efnahagssvæðið tók til starfa árið 1994
en í því fólst hið svokallað fjórfrelsi en í því felst með-
al annars frjálst flæði fjármagns. Frá árinu 1996 starf-
rækti Kaupþing verðbréfasjóð í Lúxemborg og árið
1998 var verðbréfafyrirtækið Kaupthing Luxemborug
S.A. stofnað.
Ari Matthíasson leikari sagðist í Silfri Egils hafa ver-
ið viðstaddur kynningu Kaupþings á vogunarsjóðn-
um GIR Capital Investment árið 1999. Sjóðurinn var
skráður á Caymaneyjum í mars árið 2000. Á fundin-
um var viðstöddum tjáð að þeir myndu fá arðgreiðsl-
ur tvisvar á ári og þær væri hægt að fá greiddar inn á
reikninga hvar sem er í heiminum. Segja má að þetta
hafi verið upphafið að því sem síðar varð venjan í ís-
lensku viðskiptalífi. Ástæðan á þeim tíma var fyrst
og fremst háir skattar á Íslandi. Á þeim tíma þurfti
að borga 45 prósent skatt af söluhagnaði umfram 3,2
milljónir króna. Fjármagnstekjuskattur fór þó síðar í
tíu prósent sem þó kom ekki í veg fyrir að menn stofn-
uðu félög á Tortólaeyjum.
Morgunblaðið sagði frá því að mun fleiri Tortóla-
félög hafi verið stofnuð frá ágúst 2008 fram að banka-
hruninu í október en áður. Á þessu þriggja mánaða
Hundruð íslenskra félaga á Tortóla:
Tortólaparadísin
tímabili sóttu 14 félög um starfsleyfi á Íslandi. Kaup-
þing, Landsbankinn og Glitnir voru skráðir umsjón-
araðilar um 65 prósenta af þeim Tortólafélögum sem
höfðu starfsleyfi á Íslandi. DV sagði frá því í maí í fyrra
að Sigurður Valtýsson, forstjóri Exista, hefði fært all-
an eignarhlut sinn í Exista til Yenvis Inc. á Tortóla 11.
september 2008 nokkrum vikum fyrir bankahrunið.
Fjögur félög sem skráð voru á Tortóla áttu nokkuð
stóran hlut í Landsbankanum. Þessi félög keyptu bréf
í Landsbankanum og geymdu þau þar til starfsmenn
Landsbankans nýttu sér kauprétti á þeim. Kaupin
voru oftast fjármögnuð af Kaupþingi eða Glitni en ekki
Landsbankanum sjálfum. Vegna þessa fyrirkomu-
lags hafa hlutabréfakaup starfsmanna Landsbankans
ekki verið jafnmikið í umræðunni og hlutabréfakaup
starfsmanna Kaupþings og Glitnis en þeir bankar lán-
uðu sínum starfsmönnum beint. Þetta leiddi til þess
að aðrir kaupendur á hlutabréfamarkaði gátu ekki gert
sér grein fyrir því hverjir væru eigendur þessara fjög-
urra Tortólafélaga sem áttu í Landsbankanum sem
voru raunverulega í eigu starfsmanna bankans.
as@dv.is
RANNSAKAR MILLJÓNA LÁN BJÖRGÓLFA TIL TORTÓLA
Danska blaðið Berlingske Tidende sagði frá því á
föstudag að Björgólfur Thor Björgólfsson lifi enn lúx-
uslífi í London á meðan Íslendingar berjist við Breta
og Hollendinga um hvernig leysa eigi úr Icesave-deil-
unni. Segir blaðið frá því að persónuleg skuld Björgólfs
Thors við Landsbankann í Bretlandi nemi 260 milljón-
um punda eða sem nemur 53 milljörðum króna mið-
að við núverandi gengi. Íbúð hans í Notting Hill-
hverfinu í London sé metinn á átta milljónir
punda eða sem nemur 1.600 milljónum króna.
Blaðið segir líka frá því að Íslendingar
hafi orðið reiðir þegar þeir komust að því
að Björgólfsfeðgar hafi fengið lán hjá Bún-
aðarbankanum árið 2003 til að borga fyrir
30 prósent af hlut sínum í Landsbankan-
um. Halldór J. Kristjánsson, fyrrverandi
bankastjóri Landsbankans, átti frum-
kvæðið að því að fá lánið hjá Búnað-
arbankanum. Var það notað til að
borga 30 prósent hlut af þeim 11,2
milljörðum króna sem eignarhalds-
félagið Samson greiddi fyrir 46 pró-
senta hlut í Landsbankanum. Var
lánið veitt á sömu kjörum og Lands-
bankinn hafði lánað Eglu, sem var í
eigu S-hópsins, til að kaupa Búnað-
arbankann. as@dv.is
Björgólfur Thor Björgólfsson í
Berlingske Tidende:
LIFIR LÚXUSLÍFI
Í LONDON
n Eignarhaldsfélagið Samson var
úrskurðað gjaldþrota 12. nóvember
2008 og nema lýstar kröfur í búið
tæpum hundrað milljörðum króna.
Eignir félagsins eru hins vegar aðeins
metnar á 2,3 milljarða króna. Stærsta
eign Samsonar, kjölfestuhluturinn
í Landsbankanum sem keyptur
var af íslenska ríkinu í árslok 2002
fyrir rúma 11 milljarða króna, varð
verðlaus þegar Fjármálaeftirlitið tók
bankann yfir í október 2008. Félagið
var stofnað gagngert til þess að fara
með þennan eignarhluta.
n Eigendur Samsonar voru þeir
Björgólfur Guðmundsson, sonur
hans Björgólfur Thor og Magnús
Þorsteinsson.
Samson