Dagblaðið Vísir - DV - 22.09.2010, Blaðsíða 2

2 fréttir 22. september 2010 miðvikudagur
„Bekkjarbróðir minn sagðist hafa
lent í Helga Hróbjartssyni þegar
við vorum 15 ára. Þá fór hann í ferð
á vegum kirkjunnar. Hann lýsti því
þannig að presturinn hefði komið
inn til hans um miðja nótt, skrið-
ið undir sængina hjá honum og átt
eitthvað við hann. Hann hefði svo
vaknað við það hann væri að á káfa
á honum.“
Viðmælandi okkar er karlmaður,
fæddur árið 1967. Hann segir sögu
vinar síns, sögu sem hefur hvílt á
honum í áraraðir, þjökuðum af sam-
viskubiti því hann þagði. Hann vissi
ekkert hvað hann ætti að gera við
þessa vitneskju eða hvernig hann
ætti að bregðast við. Það var ekki
fyrr en presturinn játaði þrjú önnur
kynferðisbrot fyrir fag ráði kirkjunn-
ar um kynferðisbrot að hann öðlað-
ist trú á því að einhver myndi trúa
honum.
Áfallið var gríðarlegt þegar vin-
ur hans trúði honum fyrir leynd-
armáli sínu. Þá voru þeir fimmtán
ára. Nú er málið jafnvel enn snúnara
þar sem vinur hans er látinn. Hann
framdi sjálfsmorð árið 1988. „Það er
ekki hægt að rekja sjálfsvígið beint til
þessa atviks, en það hefur ekki hjálp-
að til. Þessi strákur var með brotna
sjálfsmynd og veikur fyrir. Svona
krakkar verða helst fyrir þessari
reynslu. Þeir eru auðveldasta bráðin.
Hann var feiminn, óöruggur og inn í
sig. Hann átti oft erfitt.“
Játaði brotin
Í síðustu viku staðfesti Biskupsstofa
að prestur hefði játað kynferðis-
brot gagnvart þremur einstakling-
um, unglingum og fullorðnum pilt-
um, en brotin fólust annars vegar í
kynferðislegri áreitni og hins veg-
ar kynferðislegu ofbeldi. Staðfest
er að presturinn sem játaði þar sök
er Helgi Hróbjartsson, sem lengst
af starfaði sem trúboði í Eþíó píu
á vegum norska kristniboðasam-
bandsins. Brotin voru fyrnd en
Helgi lýsti því þó sjálfur yfir á fundi
með fagráðinu að hann myndi ekki
starfa framar á vegum kirkjunnar
eða félaga hennar. Þar að auki kom
Samband íslenskra kristniboðs-
félaga upplýsingum um málið til
samstarfsaðila þeirra erlendis, sem
lokuðu strax á alla starfsmöguleika
Helga. Hann mun því hvorki starfa
framar sem prestur né trúboði,
hvorki hér heima né annars staðar.
Fimmtán ára í sjokki
Vinur stráksins segir hann hafa
trúað sér fyrir þessari reynslu árið
1982. Hann sagði þá að nokkrar
vikur væru liðnar frá því að atvikið
hefði gerst. Hann hefði burðast einn
með þessa reynslu en ætlaði nú að
opna á þetta með sínum besta vini.
„Hann var búinn að vera með þetta
í hausnum í nokkrar vikur áður en
hann sagði mér frá þessu. Hann var
í miklu sjokki. Hann sagði frá þessu
líkt og hann væri að segja gaman-
sögu, flissaði á meðan hann talaði.
Ég sá samt að honum leið alveg
hræðilega illa yfir þessu. Eðlilega
sagði hann frá með þessum stíl,
hvernig átti 15 ára strákur að ná utan
um svona reynslu? Ég vissi heldur
ekkert hvernig ég ætti að taka þessu
þannig að við stóðum þarna og fliss-
uðum og vissum ekkert hvernig við
ættum að vera. Ég fékk líka algjört
sjokk. Þetta var besti vinur minn og
þetta var svo óþægilegt að ég vildi
ekki tala um þetta. Þannig að þeg-
ar hann var búinn að segja mér frá
þessu ræddum við þetta aldrei aftur.
Við vorum bara litlir strákar. Þetta
var of yfirþyrmandi,“ segir maður-
inn. Hann veit ekki til þess að vin-
ur hans hafi trúað nokkrum öðrum
fyrir þessari lífsreynslu sinni og ef-
ast um það. Hann hefur allavega
aldrei heyrt af því.
Útilokaði vitneskjuna
Fyrir þremur árum rifjaðist þessi
stund aftur upp fyrir manninum
þegar hann var að ræða kirkjuna og
hennar störf við félaga sína. Fram
að því hafði hann aðeins rætt sögu
vinar síns við konu sína, nefnt þetta
á nokkurra ára fresti, en alltaf reynt
að ýta þessu frá sér. „Það er skrýt-
ið hvernig ég gat lokað á þetta. Ég
var búinn að gleyma þessu atviki
þar til því laust allt í einu niður í
huga minn. Ég hafði bara blokkerað
þetta. Ég hugsaði samt oft til vinar
míns, en sjokkið sem ég fékk á sín-
um tíma út af þessu var bara svona
svakalegt.“
Þjakaður af samviskubiti
Þegar hann er spurður að því hvort
hann hafi einhvern tímann leitað
til fagaaðila vegna þessa máls eða
fengið hjálp við að vinna úr því svar-
ar hann neitandi. „Ég veit ekki hvort
ég myndi treysta mér til þess. Það er
ekki þægilegt að rifja þetta upp, ég
get alveg sagt þér það. Það er mjög
sárt. Aðallega af því að ég tók ekki
eftir því hvernig honum leið áður
en hann dó. Líka af því að ég vissi
ekkert hvernig ég ætti að bregð-
ast við þessum upplýsingum. Ég er
með mikið samviskubit vegna þess.
Kynferðislegt ofbeldi hefur auðvitað
áhrif á fleiri en þá sem verða fyrir of-
beldinu, þetta hefur áhrif á alla sem
vita af því. Nú er vinur minn dá-
inn og þá finnst mér það einhvern
veginn of seint fyrir mig að fara að
skipta mér af þessu máli. Þetta er
bara ömurlegt allt saman. Ég fæ al-
veg kökk í hálsinn þegar ég tala um
þetta.“
Óttast að verða rengdur
Nú hefur hann leitað til fagráðs-
ins. Það er fyrst núna sem hann tel-
ur þessa leið færa. Af því að það er
búið að ryðja brautina. Þrír piltar
leituðu áður til fagráðsins og Helgi
játaði brot sín þannig að hann eygir
nú von um að hann verði tekinn al-
varlega. Í huga hans er enginn vafi á
því að vinur hans hafi verið að segja
satt og rétt frá. Því vonast hann til
þess að hlustað verði á sögu hans,
án þess að hann verði rengdur eða
rægður. Gunnar Rúnar Matthías-
son, formaður fagráðs um kynferð-
isbrot, staðfesti að fagráðinu hefði
borist annað mál og maðurinn fer
á fund fagráðsins á fimmtudaginn.
Fram til þessa hefur hann ekki
séð tilganginn með því að greina
kirkjunnar mönnum eða lögregl-
unni frá þessu atviki. „Þegar ég
sagði vinum mínum frá þessu fyr-
ir þremur árum hvöttu þeir mig til
þess að fara fram með þetta mál.
Ástæðan fyrir því að ég gerði það
ekki er sú að þetta er bara mín saga,
það sem vinur minn sagði mér. Vin-
ur minn batt enda á líf sitt. Það eru
mörg ár síðan þetta gerðist og ég
hef engar sannanir. Hvað átti ég að
geta gert? Ég hefði bara verið sagður
ljúga, þetta væri bara kjaftæði. Það
er líka ástæðan fyrir því að ég treysti
mér ekki til þess að koma fram und-
ir nafni núna. Ég vil ekki lenda í ein-
hverjum leðjuslag út af þessu máli,
þar sem ég er dreginn ofan í svað-
ið fyrir máttlausa tilraun til þess að
segja sannleikann.“
Á unglingsárunum óttaðist hann
líka að þessi reynsla yrði afskrifuð
sem rugl. „Í þá daga fengu krakk-
ar oft þau skilaboð að þeir ættu
bara að þegja um svona mál. Þeir
fengu svör eins og „hvaða vitleysa er
þetta“ og „vertu ekki að segja svona
rugl“ þegar þeir reyndu að gefa hint
um hvað hafði gerst.“
Mikilsvirtur maður
Helgi var líka mikilsvirtur af fjöl-
mörgum fjölskyldumeðlimum þessa
manns. „Hann var háttskrifaður í
„Ég sá að
honum leið
hræðilega
illa“
Fjórða málið tengt Helga Hróbjartssyni vegna kynferðisofbeldis hef-
ur verið sent fagráði kirkjunnar til umfjöllunar. Helgi hefur þegar
játað brot gegn þremur. Æskuvinur pilts, sem svipti sig lífi rétt rúm-
lega tvítugur, segir piltinn hafa trúað sér fyrir því að prestur hefði
leitað á hann kynferðislega í ferðalagi. Maðurinn var þá 15 ára og
vissi ekkert hvernig hann ætti að bregðast við þessum upplýsingum.
Hann hittir fagráðið á fimmtudaginn.
ingibJörg dögg kJartansdÓttir
blaðamaður skrifar: ingibjorg@dv.is
Ég fékk líka algjört sjokk. Þetta var besti vinur minn og þetta var svo
óþægilegt að ég vildi ekki tala um þetta.
annað mál til fagráðsins Fullorðinnkarlmaðurhefurvísaðöðrumálitil
fagráðsins.MáliðvarðarmeintkynferðisbrotafhálfuHelgaáhendurmannisem
sviptisiglífiréttrúmlegatvítugur.