Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.2011, Blaðsíða 15

heim með matarafganga og um-
búðir. Anna Sigríður segir að það sé
ákveðinn kostur við þetta því þá sjái
foreldrarnir hvað það er sem börn-
in koma með heim og hafa þar af
leiðandi ekki borðað. Oft sé erfitt
fyrir foreldra að fylgjast með hvað
fer ofan í barnið í skólanum en með
þessu móti sjáum við hvað það er af
nestinu sem barnið borðar ekki.
Leyfum börnunum að velja
nestið
Aðaláhersla á nestið í dag þegar
börnin fá heitan mat ætti að vera að
hafa alltaf ávexti eða grænmetisbita
í forgrunni. Einnig að til viðbótar sé
hálf samloka oft hæfileg í stað heill-
ar. „Það er líka um að gera að leyfa
börnunum að vera með í að velja
nestið. Þau fara oft í gegnum tímabil
þar sem þau vilja það sama í nesti
dag eftir dag. Allt í einu vilja þau svo
eitthvað allt annað,“ segir hún.
Eitt glas af safa á dag
Nú hefur umræðan verið sú að mikið
sé af viðbættum sykri eða sætuefn-
um í matvörum ætluðum börnum
og Anna Sigríður segir að í raun-
inni væri skynsamlegra að bjóða
þessar vörur sem eftirrétt. Það sé í
lagi við og við en þessar vörur ættu
ekki að vera hluti af nestinu á hverj-
um degi. Hvað varðar ávaxtasafa þá
sé ákveðið hollustugildi í hreinum
safa þar sem eitt glas af honum geti
verið hluti af ávaxtaneyslu dagsins.
Hreinn safi sé þó ekki endilega til
þess að sötra allan daginn þar sem
hann er hár í sýru sem hefur skaðleg
áhrif á tennur.
Ókeypis net Ferðalangar sem eiga leið
um Schiphol-flugvöll í Amsterdam eiga nú kost á
að fara á netið sér að kostnaðarlausu. Á flestum
öðrum flugvöllum kosta slíkar tengingar. Til dæmis
kostar klukkutíma netnotkun á Kastrup-flugvelli
nærri 1.600 krónur og það sama á við um flugvellina
í London. Frá þessu segir á turisti.is. Shiphol mun
vera fyrsti flugvöllurinn í Evrópu sem hættir að rukka
farþega fyrir netnotkun.
Menntað fólk reykir síður Samkvæmt könnun
Capacent, sem gerð var á umfangi reykinga á Íslandi fyrir árið
2010, hefur dregið úr tíðni daglegra reykinga hjá fullorðnu fólki.
Tíðnin var 15,4 prósent árið 2009 en 14,2 prósent ári seinna.
Íslenskar konur hafa tekið sig á og reykja nú minna en einnig má sjá
marktækan mun hvað varðar tengsl reykinga og menntunar, en því
meiri sem menntunin er því minna er um að fólk reyki. Um þetta
má lesa á heimasíðu Lýðheilsustöðvar en könnunin sem um ræðir
er framkvæmd árlega af Capacent-Gallup fyrir Lýðheilsustöð.
Neytendur | 15Mánudagur 24. janúar 2011
Fyrri hluta sumars mun verða hagstætt að fljúga með Delta:
Ódýrast með Delta
Vefsíðan turisti.is hefur gert verð-
könnun á flugi til New York en
næsta sumar mun nýtt flugfélag
bætast í hóp þeirra sem bjóða upp á
áætlunarflug á milli Íslands og New
York. Það er bandaríska flugfélagið
Delta og mun flug félagsins á milli
Íslands og Bandaríkjanna hefjast
þann 1. júní og flogið verður fimm
daga vikunnar. Nú geta þeir sem
hyggjast fara til New York valið á
milli þriggja flugfélaga þar sem Ice-
land Express hóf flug þangað í fyrra-
sumar og Icelandair hefur flogið til
New York til fjölda ára.
Samkvæmt verðkönnuninni sem
turisti.is gerði þá verður ódýrast að
fljúga með Delta til New York en
það á þó ekki við um allt tímabil-
ið. Bandaríska félagið býður tölu-
vert lægra verð en þau íslensku frá
byrjun júní og fram í miðjan júlí.
Helgarferð með Delta kosta 53.470
krónur en 59.740 með Iceland Ex-
press. Vikuferð með Delta kostar
53.370 en 64.320 hjá Icelandair sem
er með næst ódýrasta gjaldið. Frá
miðjum júlí hækkar flugfargjaldið
hjá Delta hratt og Iceland Express
verður ódýrast. Dýrasta helgarferð
sumarsins er með Delta en það er
helgin 28. til 31. júlí og kostar hún
139.579 krónur sem er næstum tvö-
falt hærra gjald en Iceland Express
tekur fyrir sömu helgi. Icelandair
var aldrei með lægsta verðið í könn-
uninni en turisti.is vekur athygli
á að félagið er það eina sem býð-
ur upp á fleira en eitt flug á dag og
um leið frían aðgang að afþreying-
arkerfi sínu. Einnig er tekið fram að
bornar séu saman þeir dagar þeg-
ar Delta flýgur og að væntanlega
sé hægt að finna annað verð ef um
aðrar dagsetningasamsetningar sé
að ræða. gunnhildur@dv.is
Delta Bandaríska flugfélagið
mun bjóða upp á lægsta verðið
á flugi til New York.
Anna Sigríður Ólafsdóttir, dósent í
næringarfræði við menntavísinda-
svið Háskóla Íslands, skrifaði grein
um árið 2001 þar sem hún fjallaði
um hvað foreldrar gætu sett í nestis-
box barnanna. Hún ræðir þar um
hve erfitt geti verið að finna hug-
myndir að hollu og góðu nesti en
nauðsynlegt sé að huga að hversu
mikla næringu barnið þarf. Það fari
eftir því hve mikinn morgunmat
barnið fái og hvort það fái heitan
mat í skólanum.
Þurfa pláss fyrir hádegismat
„Það sem hefur helst breyst síðan
2001 er að boðið er upp á heitan
mat í flestum, ef ekki öllum skólum
í dag,“ segir Anna Sigríður og bætir
við að almennt þurfi börn því minna
nesti. Það sem foreldrar þurfi að
hugsa um er að ef morgunmatur-
inn sé góður þá þurfi millibitinn að
vera frekar lítill svo að þau séu orðin
nægilega svöng þegar komi að há-
degismatnum. „Þau verða að hafa
pláss fyrir hádegismatinn svo það er
þetta jafnvægi sem foreldrar þurfa
að finna.“
Enda við morgunverðarborðið
Í sambandi við morgunmatinn segir
Anna Sigríður að allt sé betra en ekk-
ert, hvort sem það er hálft mjólkur-
glas eða hálfur banani. Það sé mik-
ilvægt að koma hungrinu af stað og
gott ráð sé að gera öll morgunverk-
in áður sest er að borðinu, þá aukast
líkurnar á að barnið sé orðið svangt.
Einnig þurfi foreldrar að hafa í huga
að leikskólabörn fá flest lýsi í leik-
skólanum. Það sé því mikilvægt að
halda því áfram þegar börnin kom-
ast á grunnskólaaldur. „Það dettur
oft upp fyrir þegar þau byrja í skóla
og ef þau hætta að taka lýsi er oft erf-
itt að fá þau til að vija það aftur.“
Fylgjast með hvað barnið
borðar
Borið hefur á því og sérstaklega í
sumum skólum eins og þeim með
Græna fánann, að börn eru send
Hollur biti í skólann
n Það getur reynst foreldrum erfitt að finna hugmyndir um nesti fyrir
börnin n Flest börn fá heitan mat í skólanum n Minni þörf en áður fyrir
mikið nesti n Ávextir og grænmeti ættu alltaf að vera í nestisboxinu
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
Gott nesti Mikilvægt til að
börn hafi úthald og einbeitingu í
skólanum.
MYND PHOTOS.COM
Nokkrar hugmyndir að hollu nesti
Nokkar hugmyndir Önnu Sigríðar að hollu nesti
Samloka úr grófu brauði með áleggi og grænmeti eða ávöxtum.
Ostur, skinka, mysingur, smurostur og húmmus (baunamauk) eða
kæfa er gott álegg. Grænmeti eins og gúrkusneiðar, tómatsneiðar,
salatblað og paprikustrimlar eða ávextir eins og banana- og
eplasneiðar eru góð viðbótarálegg. Ávextir og grænmeti gera
brauðið rakameira og bragðbetra og geta komið í stað mikils
smjörs eða sósu auk þess að bæta hollustuna.
Ávextir og grænmeti
Bananar, lítil epli, mandarínur, perur, vínber, agúrkur,
gulrætur og tómatar henta vel í nestisboxið. Gott er að skera
þetta niður í smærri einingar svo að litlar hendur og lausar
tennur ráði betur við bitana.
Huga vel að drykkjarvali
Áherslan í skólum hefur verið fyrst og fremst á vatn eða mjólk. Léttmjólk er góður
kostur en hæfilegt er að börn fái tvo til þrjá mjólkurskammta
daglega. Hver skammtur samsvarar einu mjólkurglasi, einni
dós af jógúrt eða skyri eða osti á tvær brauðsneiðar.
Hún leggur áherslu á fjölbreytni og að ágætt sé að gefa ekki
alltaf brauð til þessa að breyta til. Eins er hægt að nýta mat-
arafganga og senda barnið með í skólann. Marga kalda afganga má jafnvel borða
með höndum eins og kjöt- og fiskibollur og kjúklingalæri. Anna Sigríður segir í lokin
að flestur matur sé hollur ef gætt er að hæfilegum skammtastærðum, samsetningu
máltíða og fjölbreyttu fæðuvali.
„ Þau verða að
hafa pláss fyrir
hádegismatinn svo það
er þetta jafnvægi sem
foreldrar þurfa að finna.
Borðum græn-
meti og ávexti
Það eru margar heilsufarslegar
ástæður sem mæla með neyslu
grænmetis og ávexta en auk þess
gefur það matnum lit og skemmti-
legt bragð. Þetta kemur frá á vef
Lýðheilsustöðvar. Þar segir að rífleg
neysla grænmetis og ávexta dragi
úr líkum á ýmsum langvinnum
sjúkdómum, svo sem hjarta- og
æðasjúkdómum, sykursýki og
offitu. Töluvert hefur verið rætt um
að offita sé að verða vandamál hér
á landi en offitan er áhættuþáttur
fyrir ýmsa langvinna sjúkdóma, þar
á meðal krabbamein. Auk þess að
vera holl fæðutegund þá fylgir neyslu
grænmetis og ávaxta minni neysla
óhollra fæðutegunda sem geta aukið
líkur á krabbameini.
Gamalt fyrir þér,
nýtt fyrir öðrum
Því hefur verið haldið fram að
hugarfar á Íslandi hafi breyst eftir
hrun og að við séum orðin nýtnari.
Það er því tilvalið fyrir þá sem vilja
gefa gömlum hlutum framhaldslíf að
setja þá í nytjagám Góða hirðisins.
Á endurvinnslustöðvum Sorpu
eru nytjagámar þar sem fólk getur
gefið hluti sem það er hætt að nota
og eru þeir í kjölfarið seldir í Góða
hirðinum. Einnig er tilvalið að kíkja
í búð Góða hirðisins og athuga hvort
þar sé að finna áhugaverða hluti því
ágóði af sölu nytjahlutanna rennur
til góðgerðarmála.
Á síðu Heilsubankans má finna góð-
ar leiðbeiningar og ráð við hinum
ýmsu vandamálum. Má þar nefna
leiðbeiningar um hvernig hægt sé
að skera kökubotn í tvennt. Ef setja
á krem eða aðra fyllingu er best að
nota tannþráð en þannig fást falleg-
ir og jafnir hlutar. Maður bregður
einfaldlega tannþræðinum utan
um kökubotninn og togar í sundur.
Gæta þarf þess að þráðurinn liggi
nokkurn veginn um kökuna miðja
til að tryggja jafna botna. Einnig er
hægt að nota tannþráð til að skera
fallegar ostaköku- og skyrtertusneið-
ar. Best er að skera kökuna áður en
hún er lögð á borðið, tannþráðurinn
er lagður yfir miðja kökuna og tog-
að ákveðið niður. Þráðurinn er svo
færður til að skera næstu sneið.
Tannþráður í
stað kökuhnífs