Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2011, Qupperneq 18

Fyrst 1939 fóru Íslendingar að-eins að sjá til sólar og kynnast gleðinni. Fram að því höfðu þeir
með örfáum undantekningum lifað í
eymd og volæði og lapið dauðann úr
skel. Þeir voru skítugir upp fyrir haus,
híbýlin svo illa lyktandi að erlendir
ferðalangar og utangarðsmenn báðu
um að gista í fjósum og útihúsum
frekar en í lúsugum rekkjum heima-
manna. Við þessar aðstæður gerðu
menn sér ekki oft dagamun og fólk
gleymdi iðulega afmælisdögum og –
árum, hélt stundum að það væri eldra
eða yngra en reyndin var.
Í sundlaugarpottum og bókasöfn-
um safnast iðulega saman stæðilegir
karlar og föngulegar konur á tíræðis-
aldri og rifja upp gleðistundir lífs-
hlaupsins. Af frásögnum þeirra virðist
sem gleðin hafi oft komið utan frá og
ekki ósjaldan fyrir tilviljun.
Þorbergur Þórðarson lýsir á ein-
um stað að helsti gleðigjafinn í Suður-
sveitinni hafi verið erlendu skonnort-
urnar með sín hvítu segl. Var fylgst
náið með þeim og tekið til hendinni
þegar þau steyttu á skeri eða rak í
strand. Þurfti að hafa hraðar hendur
áður en yfirvaldið kæmi og legði hald
á góssið. Síðan var slegið upp veislu,
boðið upp á franskt bisquit og kon-
íak og ýmislegt annað góðgæti. Menn
gerðu sér glaðan dag.
Himnasendingar hernámsins
Magnús, gamall og vinnulúinn Dags-
brúnarmaður, flugskarpur og ótrú-
lega minnugur segir stundum sög-
ur. Þetta var rigningarsumarið mikla
1955 eða litlu seinna. Skip komu
reglulega færandi hendi með vör-
ur til setuliðsins. Allt milli himins og
jarðar. Þarna var til að mynda gríð-
arlegt magn af eðalvínum og bjór.
Allt var flutt frá höfninni í Keflavík í
vöruhúsin og klúbbana á Vellinum.
Þessir flutningar höfðu átt sér stað
um árabil og gengið snurðulaust.
Nú var hins vegar farið að bera mik-
ið á rýrnun á guðaveigunum. Ýms-
ar skýringar voru á lofti en ákveðið
var að hafa samband við Dagsbrún.
Magnús var sendur til Keflavík-
ur með nokkrum félögum sínum.
Aldrei hafði hann upplifað aðrar eins
aðfarir. Menn voru ekkert að flýta sér
heldur reyndu í lengstu lög að teygja
lopann. Það var nefnilega veisla í far-
angri, hlaðin upp kassaborð, kass-
arnir opnaðir, veigarnar teygaðar
og sungnar drykkjuvísur Bellmans
svo undir tók í lestarsalnum. Þarna
voru samankomnir allir drykkjurút-
ar Keflavíkursvæðisins enda seldist
lítið af kogara meðan á veisluhöld-
unum stóð. En það var ekki nóg með
að menn gengju beint til verks held-
ur höfðu þeir með sér tveggja lítra
kaffibrúsa og birgðu sig upp rétt fyrir
vinnulok. Mesta undrun Magnúsar
vakti þó strákastóðið sem elti vöru-
bílana á leið með mjöðinn á Völlinn.
Í tugatali stóðu þeir í brekkunni hjá
gömlu olíubryggjunni en þar hægði
mikið á vélarvana bílunum. Kom
strákahjörðin þá líkt og skæruliðar og
kastaði sér á pallinn að aftanverðu,
krækti í kassana og komst þannig yfir
mikið herfang. Magnús segist aldrei í
sínu langa lífi hafa kynnst öðrum eins
strákalýð. Þegar bílarnir komu hálf-
tómir á Völlinn var ákveðið að lögregl-
an veitti þeim forsetafylgd. Strákarnir
voru svo bíræfnir að hvenær sem færi
gafst í nefndri brekku stukku þeir á
bílana og affermdu þá. Þegar lögregl-
an sá til þeirra skutust þeir líkt og eld-
ing burt með ránsfenginn og hurfu á
augabragði. Olíubryggjan rétt hjá var
trémannvirki með allskyns burðarbit-
um og líkt og Tarzan í trjánum sveifl-
uðu þeir sér undir hana með ráns-
fenginn, sátu þar á bitunum, opnuðu
eina og aðra dós og teyguðu mjöð-
inn. Á meðan þeir biðu eftir að lögg-
an hypjaði sig breimuðu þeir í falsett-
ómútum Brendu Lee-smellinn „I am
sorry“ svo bergmálaði í salnum undir
bryggjugólfinu.
Að grafa undan gleðigjöfunum
Fyrir Suðursveitunga og Keflvíkinga
var mikil eftirsjá af þessu kryddi til-
verunnar. Nú eru tímarnir fyrir 1939
að renna upp aftur. Í neysluviðmið-
um atvinnurekenda er ekki gert ráð
fyrir að láglaunafólk og bótaþegar sjái
til sólar. Gleðigjafar landans, svo sem
veitingar og ferðalög, eru svo heiftar-
lega skattlagðir að aðeins efnamenn
geta nú gert sér glaðan dag.
18 | Umræða 2. febrúar 2011 Miðvikudagur
„Ég hef fengið tilboð í
gegnum tíðina en þau
hafa aldrei komið á rétt-
um tímapunkti.“
n Línukonan Anna Úrsúla Guðmunds-
dóttir var valin besti leikmaður umferða
1–9 í N1-deild kvenna. Hana dreymir um
að fara aftur í atvinnumennskuna. –
Morgunblaðið
„Ég fékk einhvern
tölvupóst frá
Noregi, í honum
stóð einfaldlega:
Fuck you!“
n Árni Johnsen, sem hefur látið mál
hinnar rússnesku Mariu Amelie sem var
vísað frá Noregi sig varða, og fékk heldur
óvinsamlega kveðju frá ónafngreindum
Norðmanni. – DV
„Nafnið á verkinu er mjög
fyndin nálgun.“
n Halldór Halldórsson,
betur þekktur sem Dóri DNA,
er hluti af sex manna teymi
íslenskra og þýskra
listamanna sem hafa sett
saman verkið Bændur fljúgast
á en það er innblásið af Íslendingasögun-
um. – Fréttablaðið
„Við köllum þetta
reyndar umsjón-
armann fasteigna
en það er ljóst að
gríðarlega margir hafa
áhuga á þessu starfi.“
n Rétt tæplega tvö hundruð umsóknir
bárust um starf húsvarðar í tónlistar- og
ráðstefnuhúsinu Hörpu. Þórunn
Sigurðardóttir, stjórnarformaður Ago
rekstrarfélags Hörpu, er ánægð með
þann fjölda sem sækist eftir starfinu. –
Fréttablaðið
Einskismannslandið
Við erum í vítahring. Viðbrögð Ögmundar Jónassonar innan-ríkisráðherra við dómi Hæsta-
réttar yfir honum eru að stökkva ofan í
skotgröfina. Þetta er eins og flassbakk.
Björn Bjarnason, forveri Ögmundar
á ráðherrastóli, viðhafði svipuð við-
brögð þegar hann var staðinn að því
að brjóta jafnréttislög. Lögin voru
„barn síns tíma“, sagði Björn. „Mér
finnst að forsendur Hæstaréttar fyrir
því að ógilda með öllu kosningarnar
séu undarlegar,“ segir Ögmundur. Nú
segir Björn að Ögmundur eigi að segja
af sér, líkt og það hefði tíðkast hjá ráð-
herrum hans eigin flokks.
Fyrir stjórnmálamann hlýtur
að vera prinsipp-mál að hlíta dómi
Hæstaréttar í landi sínu, nema dóm-
urinn sé gjörsamlega galinn. Annars
tekur við að upplausn verði í sam-
félaginu vegna þess að annaðhvort
dómsvaldinu eða framkvæmdavald-
inu er ekki treystandi – hvort bendir
á annað. Í tilfelli Ögmundar er tvennt
sem enginn efast um: 1. Kosningarn-
ar voru ekki samkvæmt lögum. 2. Lög-
brotin eru á ábyrgð ráðuneytisins sem
Ögmundur stýrir.
Hæstiréttur er fullur af hræsni.
Þetta er einn vægasti dómstóll heims,
sem meðhöndlar nauðgara og ofbeld-
ismenn með silkihönskum, en lætur
einn strangasta dóm falla sem um get-
ur vegna lögbrota í framkvæmd kosn-
inga. Það breytir hins vegar litlu fyrir
stöðu Ögmundar. Hann er jafnsekur.
Hann hefur engan rétt á því að kvarta.
Hann er ekki fórnarlambið í málinu,
hann ber ábyrgð geranda. Fórnar-
lömbin eru fólkið sem gaf sér tíma í að
velja frambjóðendur og kjósa og fram-
bjóðendur sem lögðu líf sitt til hliðar
til að taka þátt í kosningunum.
Sekt Ögmundar og hræsni Hæsta-
réttar útiloka ekki hvort annað. Við
þurfum ekki að skipta okkur í lið
og stökkva ofan í skotgrafirnar með
þeim. Íslendingar þyrftu að komast
upp úr skotgröfunum og sameinast
um ákveðin grundvallaratriði, frekar
en að skella alltaf skuldinni og ábyrgð-
inni á hinn flokkinn í heilalausu áróð-
ursstríði.
Ögmundur hafði val. Hann gat
stigið fram fyrir skjöldu og axlað
pólit íska ábyrgð á lögbrotum ráðu-
neytis síns, jafnvel þótt honum þætti
Hæstiréttur ganga of langt, eða stokk-
ið ofan í skotgröfina. Hann gerði það
síðarnefnda. Auðvitað kemst hann
upp með þetta. Það heyrir til algerra
undantekninga þegar ráðherrar axla
ábyrgð á mistökum sem verða innan
þeirra ábyrgðarsviðs. Nú þegar þing-
menn Sjálfstæðisflokksins og fyrr-
verandi ráðherrar hans stíga fram og
heimta afsögn Ögmundar er hræsn-
in fullkomnuð. Þeim þótti ekki einu
sinni ástæða til afsagnar þegar flokks-
menn höfðu gjörsamlega rústað land-
inu. Það þurfti að draga flokksmenn á
eyrunum út úr matarholum hins rúst-
aða kerfis.
Krafa stjórnmálamanna um ráð-
herraábyrgð byggist nær eingöngu á
því að pólitískir andstæðingar þeirra
séu ráðherrar. Ísland væri betra land
ef endurreisnin hefði verið leidd
af stjórnmálamönnum sem þorðu
að stíga fram í einskismannslandið
og axla ábyrgðina, þó það væri ekki
nema til að veita gott fordæmi, breyta
íslensku stjórnmálasiðferði og veita
ábyrgðinni axlir til að hvíla á. Því fleiri
sem stíga fram í einskismannsland-
ið, þess færri verða eftir í skotgröfun-
um. En einhver verður að byrja. Verst
að það var ekki Ögmundur. Í staðinn
fyrir prinsipp fáum við meira af ásök-
unum milli tveggja hagsmunahópa,
sem benda hvor á annan þegar allt fer
í vaskinn, með þeim afleiðingum að
enginn ber ábyrgðina.
Fólk er nánast neytt til að hlíta öm-
urlegu tvíhyggjunni í núverandi kerfi.
Það gæti hins vegar hjálpað til ef kjós-
endur hefðu raunverulegt tækifæri
til að forðast allra mestu hræsnarana
meðal þingmanna, til dæmis með per-
sónukjöri. Stjórnlagaþingið var leið til
að brjótast loksins út úr vítahringnum.
Þangað til búum við í einskismanns-
landi milli skotgrafa valdablokkanna.
Leiðari
Er nokkuð „gó“,
fyrr en Bó segir gó?
Þórður Jörundsson er gítarleikari
Retro Stefson, sem mun hita upp
fyrir bresku hljómsveitina The Go!
Team á kom-
andi Evróputúr
sveitarinnar.
Í bransanum
er þó betra
ef Björgvin
Halldórsson,
eða Bó, segir
fyrst gó.
„Það er mjög
áríðandi að Bó
gefi okkur gó
sem fyrst fyrir The Go! Team-túrinn
sem hefst í mars.“
Spurningin
Bókstaflega
Jón Trausti Reynisson ritstjóri skrifar „Sekt Ögmundar og
hræsni Hæstaréttar
útiloka ekki hvort annað.
Ráðherrasonur
í Háskólann
n Ráðherrasonurinn Ásgeir Jónsson,
sem gegnt hefur starfi forstöðu-
manns greiningardeildar Kaup-
þings/Arion frá
árinu 2006 er nú
hættur. Heldur
vex nú vegur
Ásgeirs sem
verður lektor við
Háskóla Íslands.
Ásgeir er sonur
Jóns Bjarnasonar
sjávarútvegsráð-
herra og þykir vera glöggur á tölur
og ýmsa strauma í viðskiptalífinu
og samfélaginu öllu. Þar á bæ þykir
mönnum hann því happafengur.
Sægreifar vígbúast
n Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra og Ólína Þorvarðardóttir al-
þingismaður mega fara að vara sig
ef marka má yfirlýsingar leiðtoga
sjómannafor-
ystunnar. Þannig
hefur formaður
skipstjóra í Vest-
mannaeyjum
skilning á því að
útgerðarmenn
muni ekki semja
við hann nema
gegn loforði um
að ekki verði hróflað við kvóta-
kerfinu. Árni Bjarnason, formaður
Farmannasambandsins, mun vera
sama sinnis en hann þykir sérlega
hallur undir útgerðarmenn.
Þorgerður upprisin
n Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,
alþingismaður Sjálfstæðisflokks-
ins, er öll að færast í aukana
eftir óvægna umræðu um kúlulán
hennar og eiginmannsins, Kristjáns
Arasonar, sem
fallið er til jarðar
dautt og ógreitt.
Þorgerður vék
um tíma af þingi
vegna kröfunnar
um að hún
axlaði ábyrgð
á kúluláninu.
Nú hefur þessi
umræða hjaðnað og ráðherrann
fyrrverandi mætti í Silfur Egils,
upprisinn, og lék við hvern sinn
fingur, geislandi af pólitískri
ástríðu.
Eygló gegn Þorgerði
n Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir átti
nokkuð í vök að verjast í Silfri Egils.
Þingmaðurinn hélt sig á flokkslín-
unni með það að stjórnlagaþing
væri óþarft og eðlilegt að Alþingi
sjálft afgreiddi
nýja stjórnar-
skrá, ótruflað.
Þingmaðurinn
Eygló Harðar-
dóttir benti þá
á að Sjálfstæð-
isflokkurinn
hefði ævinlega
stöðvað áform
um að endurskoða stjórnarskrá
lýðveldisins. Virtist Þorgerði bregða
við yfirlýsingu Eyglóar sem situr
ásamt henni í stjórnarandstöðu.
Sandkorn
TRyGGvAGöTu 11, 101 REykjAvÍk
Útgáfufélag: Dv ehf.
Stjórnarformaður:
Lilja Skaftadóttir
Ritstjórar:
jón Trausti Reynisson, jontrausti@dv.is
og Reynir Traustason, rt@dv.is
Fréttastjóri:
Ingi Freyr vilhjálmsson, ingi@dv.is
Ritstjórnarfulltrúi:
jóhann Hauksson, johannh@dv.is
Umsjón helgarblaðs:
Ingibjörg Dögg kjartansdóttir, ingibjorg@dv.is
Umsjón innblaðs:
Ásgeir jónsson, asgeir@dv.is
DV á netinu: dv.is
Aðalnúmer: 512 7000, Ritstjórn: 512 7010,
Áskriftarsími: 512 7080, Auglýsingar: 512 7050.
Smáauglýsingar: 512 7004.
Umbrot: Dv. Prentvinnsla: Landsprent. Dreifing: Árvakur.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins
á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
Kjallari
Sævar
Tjörvason
Að skattpína
gleðigjafana