Dagblaðið Vísir - DV - 30.04.2012, Blaðsíða 12

12 Fréttir 30. apríl 2012 Mánudagur
D
óttir mín er enn í sárum eft-
ir einelti skólasystra sinna á
æsku- og unglingsárum. Sem
betur fer man hún ekki eft-
ir því ofbeldi sem hún varð
fyrir á leikskólanum Hörðuvöllum í
Hafnarfirði sem lítið barn,“ segir móð-
ir ungrar einhverfrar stúlku sem sam-
þykkir að segja sögu dóttur sinnar í því
skyni að það verði til þess að sem flest-
ir skilji mikilvægi þess að þekkja ein-
kenni einhverfu hjá börnum og ung-
lingum.
„Það mátti ekki halda á henni og
heldur ekki láta hana vera, hún grét og
öskraði og var mjög óvær. Sex mánaða
fékk hún lyf til þess að sofa,“ segir móð-
irin spurð hvenær hún hafi áttað sig á
því að ekki væri allt með felldu.
„Hún stóð í lappirnar með smá að-
stoð og var aldrei kyrr. Þriggja vikna
fékk hún fyrst mat og sex mánaða sagði
hún nokkur orð og stríddi meðvitað.
Barnalæknir tilkynnti þegar hún var
þriggja mánaða að hún hefði öll ein-
kenni ofvirkra barna. Það var svo eng-
in ástæða til að fara með hana í frek-
ari greiningu hvað það varðar, það fór
aldrei á milli mála að hún var ofvirk.“
Sökuð um lygar
Dóttirin fékk snemma einhverfugrein-
ingu. Sálfræðingur greindi hana með
einhverfu þegar hún var tveggja ára.
Hún þurfti svo að bíða í um eitt ár eftir
greiningu á Greiningarstöð ríkisins en
þar fékk fjölskyldan mjög góða þjón-
ustu.
Hún varð þó fljótt vör við skilnings-
leysi í leikskólakerfinu. Þegar dóttirin
komst loks á leikskóla, hafði verið á
forgangslista, sakaði leikskólastjórinn
móðurina um að ljúga fötluninni upp
á dóttur sína til að koma henni fyrr að.
Þá var hún rúmlega tveggja ára
gömul og hafði fengið greiningu frá
lækni sem átti eftir að staðfesta á
Greiningarstöðinni. „Mér fannst með
ólíkindum að forstöðukona leikskól-
ans héldi að ég væri að ljúga fötlun
upp á barnið mitt. Það vantaði og vant-
ar enn mikið upp á þekkingu á ein-
hverfu og hversu misjöfn hún er, engin
tvö börn eru eins.“
Dóttir hennar kom vel fyrir að
flestra mati þrátt fyrir að oft hafi hún
tekið ofsafengin æðisköst. Þá þoldi
hún illa hljóð og snertingu og móðirin
viðurkennir að oft hafi hún verið afar
erfið viðureignar.
„Ég fór með hana í annan leikskóla.
Þurfti að fá heilsdagsvistun fyrir hana.
Þar lenti hún í ömurlegu atviki.“
Bundin niður og límt
fyrir munninn
Umrætt atvik varðar harðræði gagn-
vart börnum en starfsaðferðir á leik-
skólanum komust í hámæli þetta ár
og starfskona á leikskólanum var sök-
uð um að líma fyrir munn tveggja ára
barns og var barnaverndaryfirvöld-
um gert viðvart um atburðinn. Barna-
verndarnefnd Hafnarfjarðar vísaði
málinu til Rannsóknarlögreglu ríkis-
ins, þaðan var málinu vísað til ríkissak-
sóknara sem vísaði málinu frá.
Ofbeldið komst upp þegar eitt for-
eldrið kom of seint með barnið sitt á
leikskólann.
„Þá gekk hún fram á barn sem var
aleitt frammi og bundið í plaststól. Hin
börnin voru inni í sögustund. Þessi
móðir setti allt málið í gang. Það voru
teknar skýrslur af börnunum á leik-
skólanum og við sem komum mál-
inu við fengum að lesa þær. Þær voru
án nafna en ég þekkti þar frásagnir af
stelpunni minni og þar kom í ljós að
starfsmenn óluðu niður þau börn sem
ekki voru stillt. Dóttir mín gat alls ekki
setið kyrr eða stýrt sinni hegðun vegna
fötlunar sinnar og það var að sjálf-
sögðu vitað á leikskólanum.“
Útbrot eftir plásturinn
„Þegar ég frétti af þessu og við hvaða
aðstæður þetta var notað sá ég strax að
dóttir mín var algjör kandídat í þetta.
Ég fékk þetta staðfest í símtölum for-
eldra sem áttu börn þarna og sögðu
frá að dóttir mín hefði lent í þessu. Ég
hafði áður tekið eftir að hún var með
útbrot í kringum munninn. Farið var
ferkantað og ég furðaði mig á því. Ég
spurðist fyrir á leikskólanum og var þá
sagt að hún væri svona af því að hún
væri alltaf að borða klaka. En þetta var
sem sagt eftir límband eða plástur.
Dóttir mín fór á þriðja leikskólann
og þar gengu hlutirnir öðruvísi fyr-
ir sig, þar fengum við og hún alla þá
hjálp sem þurfti. Hún var þar þangað
til hún byrjaði í grunnskóla.“
Kennarinn neitaði að fræðast um
Asperger
Móðirin hefur glímt við skólakerfið á
fleiri vígstöðvum.
„Eldri bróðir hennar er með Asper-
ger og kennarinn hans vildi ekki fræð-
ast um heilkennið. Sagðist ekki vilja
gera það til þess að vera ekki með for-
dóma. Ég skildi aldrei þetta undarlega
viðhorf hennar. Þetta var góð kona
en hún hafði engan skilning á Asper-
ger og þar með hafði hún lítinn skiln-
ing á þörfum hans. Henni fannst bara
skemmtilegt hvað hann var gáfaður
og hvað hann hafði mikla kunnáttu á
ýmsum sviðum. Ég var því ákveðin í að
undirbúa skólabyrjun dóttur minnar
mjög vel og gaf mér góðan tíma í það.
Það gekk mjög vel og var allt auðveld-
ara en þegar ég var að berjast fyrir son-
inn. Ég vildi meiri skilning enda þurfti
sonur minn að heyja baráttu í skólan-
um og þá helst í frímínútum. Eineltið
var gríðarlegt á tímabilum og ofbeldis-
kennt. Hann var laminn og barinn og
rukkaður um peninga til að fá að fara
heim eftir skóla.
Ég vildi að kennarinn hennar
myndi kynnast dóttur minni áður en
hún byrjaði í skólanum og heimsækja
hana í leikskólann. Ég vildi að það yrði
ráðinn þroskaþjálfi með stelpunni.“
Hún fékk óskir sínar uppfylltar og
dótturinni leið ágætlega í skólanum
þangað til hún komst á miðstigið. Þá
hófst einelti sem stúlkan er enn í dag
sár yfir.
Hafa ekki sagt fyrirgefðu
„Eineltið fólst í því að einangra hana,
allar stelpurnar í bekknum voru allt-
af uppteknar þegar hún bað þær að
vera með sér, þetta stóð í ár og þá lét
ein stelpan vita heima hjá sér að þetta
hefði verið samþykkt af stelpunum í
bekknum. Reynt var að uppræta ein-
eltið en því miður hélst það í ár í við-
bót og enginn tók eftir neinu. Þetta fór
mjög leynt.
Þetta hafði varanleg áhrif á dótt-
ur mína. Hún varð einnig fyrir einelti
utan skóla sem skátafélagar hennar
áttu hlut að. Þær hringdu kannski og
báðu hana um að hitta sig einhvers
staðar. Helst einhvers staðar langt í
burtu. Hún varð glöð og kát og hljóp út
en svo þegar hún kom þangað, þá var
enginn þar. Þær mættu aldrei heldur,
voru bara heima að hlæja.“
Versta atvikinu sem hún rifjar upp
úr æsku dóttur sinnar tóku fjölmörg
skólasystkin hennar þátt í. „Tvær
skólasystur hennar komu og spurðu
eftir henni. Hún varð voða glöð og
fór út. Þegar hún var komin út á stétt,
ánægð að fá að vera með, biðu fleiri
krakkar og fóru að kasta snjóboltum í
hana. Dúndruðu í hana þar sem hún
stóð.
Þótt dóttir mín sé einhverf er hún
mikil félagsvera. Hún lifir og þrífst á því
að vera félagsvera og upplifði kvalir yfir
að vera hafnað.
Hún er sár yfir því að þær sem
beittu hana hvað mestu andlegu of-
beldi hafa ekki enn sagt fyrirgefðu.
Hún vildi ekki fara í skólann, var oft illa
haldin af þunglyndi og kvíða og í raun
sárþjáð. Einelti hefur skelfilegar afleið-
ingar.“
„Ég er stolt af dóttur minni. Hún
stendur sig svo vel í öllu sem hún tek-
ur sér fyrir hendur. Hún á vini og sinnir
áhugamálum sínum.“
Í haust hefur dóttir hennar nám í
Hússtjórnarskólanum og sonur henn-
ar nýtir sér úrræði Specialisterne á Ís-
landi.
„Námið er liður í því að hún geti
séð um sig sjálf. Mér finnst það skipta
öllu máli að þessir krakkar geti farið
að heiman og læri að sjá um sig. Hvort
sem þau búa ein eða með öðrum. Mér
finnst eiginlega synd að fatlaðir ein-
staklingar, þroskaheftir einstaklingar,
fari ekki allir í svipað nám.
Strákurinn minn nýtir sér úrræði
Specialisterne. Stelpan mín er enn
að fóta sig. Það væri óskandi að sár-
in fengju að gróa. Allir þurfa á því að
halda.“ n
Bundin niður
á leikskólanum
Mætti skilnings-
leysi og fordómum
Móðir einhverfrar stúlku
segir frá einelti og skiln-
ingsleysi í skólakerfinu.
Myndin er sviðsett.
n Móðir mætti fordómum í skólakerfinu n Dóttirin lögð í gróft einelti
Kristjana Guðbrandsdóttir
blaðamaður skrifar kristjana@dv.is
S
pecialisterne á Íslandi var
stofnað í ársbyrjun 2010 af
Umsjónarfélagi einhverfra og
sjö einstaklingum. Í Danmörku
hafa Specialisterne vakið heimsat-
hygli fyrir aðferðir sínar við að meta
og þjálfa einstaklinga með greiningu á
einhverfurófi og útvega þeim störf.
Móðirin sem segir frá vanlíðan barna
sinna í æsku lofar þau úrræði sem taka
við þegar börnin verða eldri.
„Í dag eru úrræðin miklu betri og
fleiri. Það þarf í raun að bæta líðan
þeirra barna sem eru yngri. Sonur minn
sem er með Asperger passar mjög vel
í þeirra úrræði og er á góðum stað í
lífinu. Hann er með tölvukunnáttu sem
stúlkan mín er ekki með.“
Hjá Specialisterne geta einhverfir,
18 ára og eldri, nýtt sér úrræðin og eru
þjálfaðir í 12–20 vikur. Þau fá styrk-
leika sína metna, fara í starfsþjálfun
og þá er lögð mikil áhersla á að auka
félagsfærni og hafa andrúmsloftið
létt og leikandi. „Þetta er mats- og
þjálfunarferli og á þessum tíma erum
við að vinna með hvern og einn og er
mjög einstaklingsmiðað,“ segir Eygló
Ingólfsdóttir hjá Specialisterne. „Við
finnum starf við hæfi. Við leitum
eftir styrkleikum og áhuga þeirra sem
hingað leita. Þetta eru reyndar allt
strákar, það er ein stúlka hjá okkur og
stendur til að bæta úr því. Það eru 20
einstaklingar sem hafa verið hjá okkur
og sex hafa fengið starf við hæfi. Þau
fyrirtæki sem hafa sýnt hvað mestan
stuðning eru: Tölvudeild Reykjavíkur-
borgar, Tölvulistinn, Upplýsingatækni-
svið Reykjavíkurborgar og Vistor. Það
sem við þurfum helst á að halda er að
fyrirtæki gefi þessu fólki tækifæri.“
Specialisterne á Íslandi
Ný tækifæri
fyrir einhverfa
„Dóttir
mín er
enn í sárum