Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.2012, Blaðsíða 10

10 Fréttir 16. maí 2012 Miðvikudagur
S
amanlagður hagnaður
tveggja íslenskra eignar­
haldsfélaga í eigu Samherja
sem halda utan um eignar­
hluti fyrirtækisins í útgerð­
inni Kötlu Seafood á Kanaríeyjum
nemur tæplega 139 milljónum doll­
ara. Þetta eru tölur sem fram koma
á ársreikningum eignarhaldsfélag­
anna tveggja, Mercury Seafood ehf.
og Polaris Seafood ehf., á árabilinu
2007 til 2010. Þessi tvö félög eiga
dótturfélögin Miginato Holdings og
Fidelity Bond Investments sem aftur
eru skráðir eigendur útgerðarinnar
á Kanaríeyjum. Útgerðin á Kanarí­
eyjum stundar fiskveiðar við vestur­
strönd Afríku.
Miðað við gengi dollarans um
þessar mundir nemur þessi upp­
hæð tæplega 17,6 milljörðum króna
en þegar upphæðin er reiknuð út
frá gengi krónunnar í lok árs 2008
nemur hún tæplega 16,7 milljörðum
króna. Mestur var hagnaður félag­
anna tveggja árið 2008 en þá nam
hagnaður Mercury Seafood rúmlega
62 milljónum dollara, nærri 7,5 millj­
örðum króna, og hagnaður Polaris
Seafood tæplega 37 milljónum doll­
ara, um 4,4 milljörðum króna. DV
hefur fjallað um þessa útgerð Sam­
herja í Afríku síðustu vikurnar.
Meðal þess sem komið hefur fram
í umfjöllun DV er að tekjur Samherja
af þessari útgerð nemi á milli 30 og 40
prósenta af heildartekjum félagsins.
Þetta þýðir að árið 2010 hafi tekjur
Samherja af Afríkuveiðunum numið
á bilinu 22 til 24 milljarða króna.
Hafa greitt á arð upp á tæpa
þrjá milljarða
Á tímabilinu 2007 til ársins 2010, frá
því útgerðin í Afríku var keypt, hafa
arðgreiðslur Samherja til hluthafa
sinna numið tæplega 3 milljörðum
króna. Stærstu hluthafar Samherja
eru Þorsteinn Már Baldvinsson, og
fyrrverandi eiginkona hans, og Krist­
ján Vilhelmsson. Þorsteinn á tæp 40
prósent í Samherja í gegnum eignar­
haldsfélagið Stein og Kristján á 33
prósent í fyrirtækinu. Miðað við þess­
ar tölur hafa Þorsteinn og kona hans
tekið við arði upp á meira en 1.100
milljónir króna frá árinu 2007. Þegar
tekið er mið af arðgreiðslunni til hlut­
hafa Samherja fyrir árið 2010, sem
ekki kemur fram fyrr en í ársreikningi
fyrir 2011, hækkar þessi arðgreiðsla
upp í rúmlega 1.500 milljónir króna.
Þá hefur Kristján Vilhelmsson tek­
ið við arði upp á nærri einn milljarð
króna frá Samherja frá árinu 2007.
Þessi upphæð hækkar upp í nærri
1.300 milljónir króna þegar tekið er
mið af ætlaðri arðgreiðslu ársins 2010.
16 milljarða viðskipti
Samherji keypti útgerðina, sem á
og rekur sex verksmiðjutogara sem
stunda fiskveiðar við strendur Vest­
ur­Afríku, af útgerðarfyrirtækinu
Sjólaskipum á vormánuðum 2007
fyrir um 190 milljónir evra, um 16
milljarða króna miðað við gengi
krónunnar á þeim tíma. Togararnir
veiða aðallega hestamakríl og sard­
ínu við strendur Marokkó, Máritan­
íu og Senegal. Glitnir fjármagnaði
viðskiptin að stærstu leyti. Í árs­
reikningi Samherja fyrir árið 2007
er tekið fram að kaupverð útgerðar­
innar í Afríku hafi numið rúmlega
16,5 milljörðum króna. „Fjárfesting
samstæðunnar í þessum eignar­
hlutum nam 16.528 millj. kr.“
Um þetta segir í skýrslu rannsókn­
arnefndar Alþingis þar sem vitnað
er í afgreiðslu lánanefndar Glitnis á
umsókn Samherja um fyrirgreiðslu
vegna viðskiptanna. „Samherji hf.
hefur óskað eftir brúarláni að fjár­
hæð allt að 140 m.EUR (11.700 m.kr.)
til allt að 3 mán. til kaupanna. Heild­
arvirði Sjólaskipa er 190 m.  EUR  og
hefur Samherji þegar lagt fram 50
m.EUR sem eigin fjárframlag.“
Í skýrslu rannsóknarnefndar Al­
þingis er minnst sérstaklega á það
í umfjölluninni um viðskipti Sam­
herja með útgerð Sjólaskipa að Þor­
steinn Már Baldvinsson, forstjóri
Samherja, hafi verið stjórnarformað­
ur Glitnis fyrir bankahrunið – Þor­
steinn tók við stjórnarformennsku
í bankanum í febrúar 2008. „Mesta
aukning á skuldastöðu Samherja
var við Glitni, en framkvæmdastjóri
og einn aðaleigandi Samherja,  Þor­
steinn Már Baldvinsson,  var stjórn­
arformaður bankans á þessu
tímabili.“  Glitnir var eina fjármála­
fyrirtækið sem fjármagnaði viðskipti
Samherja með útgerðina í Afríku en
auk þess lagði Samherji fram eigin­
fjárframlag til viðskiptanna.
Fjárfestingin borgað sig upp
Miðað við þessar hagnaðartölur
þessara tveggja eignarhaldsfélaga er
hagnaður Samherja af útgerðunum
við Afríkustrendur síðastliðin fimm
ár það mikill að fjárfesting fyrirtæk­
isins hefur nokkurn veginn borgað
sig upp á tímabilinu. Samherji hef­
ur getað greitt skilmerkilega og auð­
veldlega af lánunum vegna fjárfest­
ingarinnar í Afríku sökum þeirra
miklu tekna sem veiðar fyrirtækis­
ins þar hafa skapað.
Eftir bankahrunið 2008 færðust
skuldir Samherja vegna fjárfesting­
arinnar í útgerðinni í Afríku frá Glitni
og yfir til Íslandsbanka. Um þetta
segir í ársreikningi Mercury Seafood
fyrir árið 2009: „Langtímaskuldir
félagsins eru allar við Íslandsbanka
hf. samkvæmt lánasamningi þar sem
systurfélögin Polaris Seafood ehf. og
Mercury Seafood ehf. eru sameigin­
legir lántakendur.“
Lánin endurfjármögnuð
Í byrjun árs 2010 sameinuðust Merc­
ury Seafood og Polaris Seafood undir
nafni þess síðarnefnda. Félagið er
skráð fyrir eignum upp á nærri 255
milljónir dollara en á móti þeim eru
skuldir upp á rúmlega 119 milljónir
dollara. Þar af eru rúmlega 89 millj­
ónir dollara við bankastofnanir, Ís­
landsbanka. Polaris átti að greiða
rúmlega 80 milljónir dollara af þess­
um skuldum árið 2011 en miðað við
ársreikning félagsins var lán félags­
ins hjá Íslandsbanka endurfjár­
magnað til margra ára og á fyrirtæk­
ið að greiða 10 til 15 milljóna dollara
afborganir á næstu árum. Á árunum
2009 og 2010 greiddi Polaris niður
meira en 50 milljónir evra af skuld­
um sínum.
Græddu 17 milljarða
n Fjárfesting Samherja í Afríku hefur borgað sig upp n Arðgreiðslur upp á 4 milljarða
Arðgreiðslur til
hluthafa Samherja
2011
969 milljónir*
2010
769 milljónir
2009
657 milljónir
2008
922 milljónir
2007
613 milljónir
*ÆtLaður arður
Arðgreiðslur 2007 til 2011:
3.930
milljónir króna
„Langtímaskuldir
félagsins eru allar
við Íslandsbanka hf.
LÍU tók undir gagnrýni á rányrkju í Afríku
n Í september 2009 birti Landsamband ís-
lenskra útvegsmanna (LÍÚ) frétt á vefsíðu
sinni þar sem tekin var upp gagnrýni á
rányrkju Evrópusambandsins í dönsku
blaði, Arbejderen. Í blaðinu var rætt við
ráðgjafa frá Kenýa sem sagði Evrópu-
sambandið stela fiskinum í sjónum við
Afríkustrendur. Þar sem LÍU eru hags-
munasamtök útgerðarmanna hefur til-
gangur fréttarinnar líklega verið að benda
á að Evrópusambandið arðræni fátækar
þjóðir í Afríku og að sambandið myndi líka
arðræna Íslendinga ef Ísland gengi í sam-
bandið og deildi fiskimiðum sínum með
öðrum aðildarríkjum. Ekki var minnst á
veiðar Íslendinga við Afríkustrendur í frétt
LÍÚ en þeir Kristján Vilhelmsson og Þor-
steinn Már Baldvinsson hafa setið í stjórn
og varastjórn sambandsins síðastliðin
ár. Þá var heldur ekki tekið fram að hluti
af veiðum Samherja við Afríkustrendur
byggi á samningi sambandsins við einstök
Afríkuríki.
Orðrétt sagði í frétt LÍÚ: „Ráðgjafi í
sjávarútvegsmálum hjá Einingarsamtökum
Afríku ásakar Evrópusambandið um hroka
í samskiptum við Afríkuþjóðir og rányrkju
á fiskimiðum þeirra. Þetta kemur fram í við-
tali við Nancy Gitonga frá Kenýa við danska
blaðið Arbejderen í dag. Yfirskrift viðtalsins
er „Þeir stela fiskinum okkar.“
Í viðtalinu dregur Gitonga upp dökka
mynd af framferði Evrópusambandsríkja,
einkum Spánverja, Portúgala og Frakka.
Hún segir ESB árlega semja um aðgang
að fiskimiðum Afríkuríkja, einkum við
vesturströndina, gegn greiðslu. Í fæstum
tilvikum séu í samningunum nein ákvæði
um hámarksafla. Afleiðingin sé rányrkja.
Gitonga segir að veiðar Evrópusambands-
ríkjanna skapi hvorki atvinnu né tekjur fyrir
íbúa þeirra Afríkuríkja sem um ræðir. Á hinn
bóginn skapi veiðarnar stórfellt vandamál
fyrir hundruð þúsunda íbúa sem ekki geta
lengur framfleytt sér af fiskveiðum eða
afleiddum störfum af sjávarútvegi.
„Það á að heita svo að peningarnir sem
ESB greiðir fyrir aðganginn að fiskimið-
unum renni til sjómanna og annarra sem
hafa orðið illa úti vegna þessara veiða.
En raunveruleikinn er annar. Féð fer allt
til landbúnaðarmála og er aðeins dropi í
hafið,“ segir Gitonga.“
„Fjárfesting sam-
stæðunnar í
þessum eignarhlutum
nam 16.528 millj. kr.
arðbærar veiðar Forsvarsmenn Sam-
herja, Þorsteinn Már Baldvinsson, Kristján
Vilhelmsson og Eiríkur S. Jóhannsson,
ásamt forsvarsmönnum Sjólaskipa þegar
tilkynnt var um kaupin vorið 2007.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
w
w
w
. d
v
. i
s
F r j á l s t , ó h á ð d a g b l a ð
2.–3. maí 2012 miðvikudagur/fimmtudagur
5
0
. t
b
l
.
10
2
. á
r
g
.
l
e
ið
b
. v
e
r
ð
4
2
9
k
r
.
samherji græðir á esb
n Ásakanir um rányrkju n Ofveiði við Marokkó
n Mikil leynd yfir útgerðinni n Yfir 20 milljarða tekjur
„Þeir sem
þarna vinna
eru bara ekkert að
tjá sig um það
Ólafur
ragnar
dásamar
kvÓtann
Lofræða í Brussel 4
3Aftur dreginn fyrir dóm
aron
Pálmi
ber við
sjálfsvörnn „Þennan mann verður að stoppa“
ofsagrÓði
við afríku Úr ballett í lyftingar
ÞÚ spArAr 218
ÞÚsund Á Ári
Hulda Waage ætlar að
verða sterkust 27
verktaki fer
í mál við kára
6
n skiptu gamla bílnum í grænan
Ákærður fyrir árás:
10–13
18–19
2. maí sl.
7. maí sl.
w
w
w
.d
v
.i
s
F r j á l s t , ó h á ð d a g b l a ð
7.–8. maí 2012 Mánudagur/Þriðjudagur
5
2
. t
b
l
.
10
2
. á
r
g
.
l
e
ið
b
. v
e
r
ð
4
2
9
k
r
.
n Við eigum risaskip í rányrkju við Vestur-Afríku
Þátttakendur í „nýlendustefnu“
n Heimamenn á trébátum keppa við
100 manna verksmiðjutogara Íslendinga
ÍSLENSKA
ÞJÓÐIN
GRÆÐIR
Á RÁNYRKJU
LÍfEYRISSJÓÐIR oG RÍKIÐ Í AfRÍKUvEIÐUm
fEGURÐARKÓNGUR
vAR 130 KÍLÓ n „Ég varð fyrir aðkasti“
VELDU GÓÐA
SÓLARVÖRN
6
Góðæri í Eyjum
n Vantar fólk í vinnu
BAUHAUS-
ÁHRIfIN
n Vor í efnahagslífinu 2–3
HUSKY-
HUNDUR
DÚXAÐI
á hlýðniprófi
18–19
20–21
26
EBBA Í ÚTRÁS
8
n Eigendur íslenskir,
eignarhald á Tortóla,
rekstrarfélag á Jersey,
skipverjar Rússar, skipið
skráð í Belís og gert út
frá Kanaríeyjum
10–11