Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.2012, Blaðsíða 16

Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.2012, Blaðsíða 16
Fórnarlömb eineltis rísa upp 16 Fréttir 5.–7. október 2012 Helgarblað Þ ó ég sé feit, með latt auga, bólur, klæði mig fáránlega að ykkar mati og sé með skrýtið nef á ég ekki skilið að þið leggið mig í einelti,“ seg- ir Helga Guðný, 14 ára stúlka undir mynd sem hún setti á Facebook-síðu sína á dögunum. Myndina setti hún inn því hún er fyrir löngu komin með nóg af því einelti sem hún hefur mátt þola og vildi einfaldlega segja stopp. Hún bjóst alls ekki við viðbrögð- unum sem myndin fékk en rúmlega 3.300 manns hafa dreift myndinni á Facebook. Viðbrögðin eru ótrúleg og margir vilja sýna stuðning í verki í baráttunni gegn einelti. Fleiri ung- lingar hafa fylgt í kjölfarið og opin- berað sögu sína með sams konar hætti. Þorlákur Helgason, fræðslu- stjóri hjá Olweusarverkefninu gegn einelti, segir það geta verið afdrifa- ríkt að koma fram á þennan hátt. Komin með upp í kok af þessu „Ég veit að bróðir minn er einhverfur en þið þurfið ekki að stríða mér út af því í hvert einasta skipti sem þið hittið mig. Hann ákvað ekkert  að fæðast svona og hann getur líka al- veg verið yndislegur – þið þekkið hann ekkert. Svo hættið þessu bara,“ skrifar hin hugrakka Helga Guðný undir myndina. Hún hefur lengi þurft að þola einelti og er komin með nóg. „Ég á ekki heldur að þurfa að berjast í gegnum hvern einasta dag og fara með kvíðahnút í maganum í skólann vegna þess að ég sé hrædd um að þið rakkið mig niður í skólanum. Þegar ég var yngri var ég beitt ofbeldi nán- ast daglega af krökkum úr skólan- um (hrint stanslaust á leiðinni heim, töskunni minni var hent út á götu, togað í hárið mitt, sætti barsmíð- um og ég var meidd). Hvað gerði ég ykkur eiginlega? Allavega ekkert það slæmt að þið hafið haft ástæðu til að gera mér lífið leitt daglega. Ég kem heim úr skólanum og þetta heldur áfram. Það er drull- að yfir mig nafnlaust á netinu með ógeðslegum hlutum eins og: „Dreptu þig helvítis ógeðið þitt! Það væri öll- um sama – enginn tæki eftir því, þú ert ömurleg svo dreptu þig bara, breyttu myndinni þinni bara í blóm það er mikið fallegra en þú,“ og margt sem er helmingi verra og á ekki heima á netinu. Ég er komin með svo upp í kok af þessu, oft hugsa ég bara hvort það væri ekki bara betra ef ég færi í staðinn fyrir að vera fyr- ir ykkur. Þó ég brosi þarf ekki allt að vera yndislegt. Einelti er ógeðslegt og enginn vill verða fyrir því!“ segir hún og sendir gerendunum tóninn. Bæði góð og slæm viðbrögð Myndin vakti mikla athygli, raun mun meiri en hún bjóst við. Margir hafa skrifað hvetjandi orð und- ir myndina og hrósað henni fyr- ir hugrekkið. Móðir hennar, Hildur Hákonardóttir, segist vera stolt af dóttur sinni fyrir að stíga fram. Hún segir viðbrögðin fyrst og fremst hafa verið góð en þó líka einhver slæm. Helga birti myndina á Face- book um helgi og var hálf kvíðin að mæta skólafélögunum í skólanum á mánudeginum. „Hún kveið fyrir því að fara í skólann á mánudaginn. Hún bjóst aldrei við því að þetta vekti svona mikla athygli og hún vill alls ekki þessa athygli. Henni hefur verið hrósað mikið og hún fengið jákvæð viðbrögð. Skólafélagar hafa komið upp að henni og hrósað henni fyrir að segja frá þessu. En svo hefur líka verið sagt að hún sé athyglisjúk svo það er ekki allt gott,“ segir Hildur en segir henni líða betur eftir að hún steig fram og sagði frá hvernig henni liði eftir eineltið. „Ég held að gerend- urnir átti sig ekki alltaf á því að þessi þráláta stríðni sé orðin að hörðu ein- elti,“ segir Hildur. Á rétt á að vera hún sjálf Mynd Helgu Guðnýjar varð til þess að annað langþreytt fórnarlamb ein- eltis steig fram, fyrst á Facebook með því að birta mynd með texta undir og svo í viðtali í DV. Snjólaug Ósk Björnsdóttir var fyrir löngu komin með nóg af því að vera lögð í einelti. Hún var orðin þreytt á því að stöðugt væri fundið að útliti hennar og hún hundsuð. Hún hefur þurft að þola einelti frá því hún flutti til Egilsstaða í þriðja bekk grunnskóla. Hún ákvað að setja myndina inn á Facebook til þess að segja fólki að hún hefði rétt á að vera hún sjálf. „Þó ég sé feit, ljót og strákaleg hvað á ég að gera í því? Ég á alla vega ekki að vera lögð í einelti vegna þess að einelti lagar ekkert. Sorry, ákvað að koma þessu hingað en ef ykkur finnst þetta asnalegt þá má ykkur finnast það mér er alveg sama. :´( plízz hættiði að leggja mig í einelti er komin með nóg. :´( .“ skrifaði Snjó- laug undir myndina sem hún birti á Facebook-síðu sinni og vakti gífur- lega athygli. Fjölmargir hafa dreift myndinni og önnur fórnarlömb ein- eltis hafa þakkað henni fyrir hug- rekkið. Átta sig ekki á alvarleikanum Viðtal við Snjólaugu var í DV á dögunum þar sem hún lýsti ein- eltinu. Þar sagðist hún hafa fengið kjark til þess að setja inn myndina eftir að hafa séð mynd Helgu Guð- nýjar. „Ég sá myndina og hugsaði: Hún hefur verið lögð í einelti og hef- ur kjark til þess að gera þetta. Þá hlýt ég að geta gert þetta. Það eru ekki all- ir sem hafa kjark til að gera þetta.“ Hún segist einnig viss um að fólk geri sér ekki alltaf grein fyrir því hversu mikil áhrif eineltið hefur á þá sem fyrir því verða. „Ég held að ger- endurnir geri sér oft ekki grein fyrir því hvað þetta er alvarlegt. Það eru sumir sem gera sér alveg grein fyrir því hvað þeir eru að gera, og hafa vit á því að hætta – aðrir ekki. Von- andi fær þetta fólk til að hugsa að- eins hvað það sé að gera öðru fólki. Þetta fólk sem hefur lagt mig í ein- elti á ábyggilega ekki eftir að vera sátt þegar það sér hvað það hefur gert mér og hvað þetta er alvarlegt. Von- andi fær þetta fólk til að hugsa að- eins um afleiðingarnar,“ segir Snjó- laug sem hefur fengið gríðarlega góð viðbrögð eftir að hún steig fram. Í kommentakerfi DV fékk hún fjöldann allan af hrósum fyrir að þora að stíga fram og einnig hefur hún fengið send hvatningarorð á Face- book. Hún segist vita um fleiri sem hafa stigið fram í kjölfar þess að hún birti mynd. „Allavega tvær vinkonur mínar og svo hef ég séð fleiri myndir,“ segir Snjólaug og segist vera fegin að hafa stigið fram enda geti einelti ver- ið „lífshættulegt“ en hún sagði í við- talinu við DV að hana hefði stundum langað til þess að láta sig hverfa en sem betur fer ekki látið verða að því. Sönnun þess að einelti drepur Það eru þó fjölmörg dæmi um fórnar- lömb eineltis sem hafa gengið alla leið. Vanlíðanin var svo mikil að þeir sáu sér enga aðra leið færa. Í þar síð- ustu viku setti Rúnar Sigurður Birgis- son inn mynd á Facebook af frænda sínum Dagbjarti Heiðari Arnarssyni sem féll fyrir eigin hendi, aðeins 11 ára að aldri. Dagbjartur hafði sætt einelti og leið mjög illa. „HUGVEKJA Í TILEFNI ERFIÐRA TÍMAMÓTA OG DAGS SEM ALDREI GLEYMIST. Í dag upp á dag fyrir ári síðan lést Dagbjartur 11 ára af völdum einelt- is. Fullorðna fólkið ræður oftast för í eineltismálum. Hvað er langt síðan þú foreldri góður ræddir þessi mál við barnið þitt? Í dag er tækifærið DV1209255274 DV1209253516 DV1209276270 DV1209279161 (Palli með mynd)) n Fórnarlömb eineltis stíga fram og mæta kvölurum sínum í netheimum Hvað er einelti? Þegar einstaklingur verður aftur og aftur fyrir neikvæðu og óþægilegu áreiti af hálfu eins eða fleiri og viðkomandi á erfitt með að verja sig. Um getur verið að ræða beint einelti með höggum, spörkum, blótsyrðum, niður- lægjandi og háðslegum athugasemdum eða hótunum. Það er líka einelti ef stríðni er endurtekin og sá sem strítt er hefur sýnt að sér mislíki. Óbeint einelti getur líka verið jafn slæmt. Með óbeinu einelti er átt við að maður verði útilokaður frá félagahópnum, verði fyrir illu umtali eða að aðrir komi í veg fyrir að maður eignist vini. Hvaða einkenni sýnir barn sem verður fyrir einelti? n Vill ekki lengur fara í skólann. n Barnið kvartar oft undan maga- eða höfuðverkjum og er lystarlaust. n Sefur illa, fær martraðir og grætur jafnvel í svefni. n Barnið er niðurdregið, virðist óhamingjusamt eða er þunglynt. n Það fær lélegri einkunnir og áhugi á skólanum dvínar. n Barnið kemur heim úr skóla eða tómstundastarfi skítugt, blautt eða í rifnum fötum. Skólabækurnar eru skemmdar og hlutir týnast. Barnið getur ekki gert almennilega grein fyrir því sem gerðist. n Það getur ekki gefið trúverðuga skýringu á mari, skeinum og sárum. n Barnið er alltaf eitt, bekkjarfélagar/leikfélagar koma ekki lengur heim með barninu. n Það hnuplar eða biður um meiri peninga en það er vant (til að blíðka þá sem leggja það í einelti). Hvað er hægt að gera leiki grunur á einelti? n Ræða við barnið og komast að því hvort grunurinn reynist réttur. Oft reyna börn sem eru lögð einelti að leyna því þar sem þau skammast sín/vilja ekki valda foreldrum sínum vonbrigðum eða áhyggjum. n Leita ráða til dæmis hjá námsráðgjafa eða sálfræðingi. n Hafa samband við umsjónarkennara eða skólayfirvöld. Skólinn á að bregðast við og ganga í málið. n Leita til fræðsluyfirvalda, svo sem skólaskrifstofu, fræðsluskrifstofu eða sambæri- legra aðila standi viðbrögð skóla ekki undir væntingum. n Fá upplýsingar og ráð hjá menntamálaráðuneytinu, Heimili og skóla eða Olweusar- áætluninni. Nokkrar tegundir eineltis: Munnlegt ofbeldi Uppnefningar, stríðni eða niðurlægjandi athugasemdir. Þeir sem beita ofbeldinu hvíslast t.d. á um fórnarlambið, flissa og hlæja. Félagslegt ofbeldi Þegar verið er að að skilja vísvitandi út undan í leik, einstaklingnum er ekki boðið að taka þátt í samkomum með bekkjarfélögunum eins og t.d. afmælisveisl- um. Hann þarf að þola svipbrigði, augngotur, þögn eða algert afskiptaleysi. Efnislegt einelti Eigum fórnarlambsins er stolið, t.d. skólabókum, pennaveski, skólastösku, nesti eða íþróttafatnaði eða þessir hlutir eru eyðilagðir. Andlegt ofbeldi Einstaklingurinn er þvingaður til að gera eitthvað sem stríðir algerlega gegn réttlætiskennd hans og sjálfsvirðingu, s.s. girt er niður um hann, hann látinn eyðileggja eigur annarra, jafnvel skólans. Einstaklingurinn fær endurtekið neikvæðar athugasemdir og hótanir, ýmist í daglegum samskiptum, í gegnum netið eða farsíma. Líkamlegt ofbeldi Gengið er í skrokk á einstaklingnum, hann barinn, klóraður, hár- reittur, sparkað er í hann og/eða honum er hrint. Hverjir verða fyrir í einelti? Það er ekki til nein ein formúla um það hverjir verða fyrir einelti. Þolanda eineltis er oft ógnað, hann laminn, gert er grín að honum, oft án þess að fyrir því sé nokkur ástæða önnur en sú að viðkomandi „fittar“ ekki inn í fjöldann að mati gerandans. Dæmi um þetta getur verið að barn sé rauðhært, með gleraugu, þybbið, of grannt, fái góðar einkunnir, sé ekki í réttum fötum (ekki í merkjafötum), hafi skæran/djúpan málróm, stami, sé mjög feimið, af öðrum litarhætti, og svo mætti lengi telja. Þrátt fyrir að yfirleitt sé um að ræða hóp sem leggur einhvern í einelti, er hópnum gjarnan stjórnað af einhverjum einum höfuðpaur. Leiðtoginn ákveður fórnarlambið og stjórnar með harðri hendi hvernig því er strítt og hvaða aðferðir eru notaðar. Viktoría Hermannsdóttir blaðamaður skrifar viktoria@dv.is „Hún bjóst aldrei við því að þetta vekti svona mikla athygli og hún vill alls ekki þessa athygli. Henni hefur ver- ið hrósað mikið og hún fengið jákvæð viðbrögð. „Hvað gerði ég ykkur eiginlega? Allavega ekkert það slæmt að þið hafið haft ástæðu til að gera mér lífið leitt daglega. Fræðsla í leikskólum Þorlákur Helgason þekkir vel til eineltismála. Hann er yfir Olweusarverkefninu. Hann vill að fræðsla um einelti hefjist strax í leikskóla. MyNd rAKEL óSK Lífshættulegt Einelti getur verið lífs- hættulegt. Dagbjartur Heiðar svipti sig lífi aðeins 11 ára að aldri.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.