Dagblaðið Vísir - DV - 19.11.2012, Qupperneq 2

2 Fréttir 19. nóvember 2012 Mánudagur
Enn ófært
fyrir norðan
og vestan
Siglufjarðarvegur og Ólafs-
fjarðarmúli voru enn lokaðir
vegna snjóflóða og snjóflóða-
hættu á sunnudag og hættu-
stig vegna snjóflóða enn í gildi á
Ísafirði. Óvissustigi var lýst yfir
á norðanverðum Vestfjörðum
og Miðnorðurlandi en þar snjó-
ar áfram. Draga á úr snjókomu
í dag og á morgun. Veðurstof-
an bendir á að áfram megi búast
við erfiðum akstursskilyrðum
norðan til á landinu en gerir ráð
fyrir að skilyrði til aksturs fari
skánandi með kvöldinu.
Jón Gnarr
vill Perluna
Stjórnvöld vilja hefja viðræður
við Reykjavíkurborg um að taka
Perluna á leigu.
Jón Gnarr borgarstjóri
lagði til á fundi borgarráðs í
síðustu viku að borgin keypti
Perluna af Orkuveitu Reykja-
víkur fyrir einn milljarð króna,
gegn því að ríkið skuldbindi sig
til að leigja húsnæðið til 15 ára
undir náttúruminjasýningu.
Katrín Jakobsdóttir mennta- og
menningarmálaráðherra sagðist
í samtali við fréttastofu RÚV opin
fyrir hugmyndinni.
Háskólinn fær
milljarð úr er-
lendum sjóðum
„Tekjur Háskóla Íslands úr er-
lendum sjóðum jukust um 70
prósent frá 2008 til 2011 og námu
rúmlega 1.100 milljónum árið
2011,“ sagði Daði Már Kristófers-
son, dósent í náttúruauðlinda-
hagfræði, á fjölmennu háskóla-
þingi sem fór fram í Háskóla
Íslands fyrir helgi.
Daði ræddi þar sérstaklega
tengsl Háskóla Íslands við at-
vinnulíf og beinan ávinning af
rannsóknum skólans.
n Fórnarlamba umferðarslysa minnst n 190 manns hafa týnt lífi síðustu 10 ár
H
ver manneskja er veröld,
einstök og helg. Þegar hún
hverfur endar heimurinn og
veröld sem var kemur aldrei
aftur,“ segir Áslaug Melax sem
flutti hugvekju á Alþjóðlegum minn-
ingardegi um fórnarlömb umferðar-
slysa í minningarathöfn sem haldin
var á sunnudag við bráðamóttöku
Landspítalans í Fossvogi í Reykjavík.
Viðstaddir voru forseti Íslands og
fjölmargir aðstandendur sem sum-
ir hverjir báru myndir af ættmennum
sem lent höfðu í umferðarslysum. Um
190 manns hafa látist hér á landi í um-
ferðarslysum undanfarin tíu ár og um
1.700 hafa slasast alvarlega.
Missti móður og stjúpdóttur
Áslaug tileinkaði hugvekjuna móð-
ur sinni Sigrúnu Ragnhildi sem lést
í bílslysi 16. júní 1972 og stjúpdóttur
sinni, Elvu Ýr, sem lést á Siglufirði fyr-
ir nákvæmlega ári síðan þegar hún var
að koma út úr rútu ásamt félögum sín-
um og varð fyrir bíl sem kom úr gagn-
stæðri átt.
Elva Ýr lést samstundis og það
gerði móðir Áslaugar líka. Hún sat í
aftursæti bíls og fyrir tíma öryggis-
belta.
Þögn um sorgina
„Dauðinn er flókið hugtak fyrir ung
börn,“ sagði Áslaug og rifjaði upp
sumarkvöld þegar hún kvaddi móður
sína sex ára gömul með kossi. Móðir
hennar var á leið í afmæli og Áslaug
var grunlaus um að kossinn yrði sá
síðasti.
„Morguninn eftir situr prestur í
stofunni heima, hann kallar okkur
systkinin til sín og segir að mamma
sé dáin. Ég man eftir því að ég horfði
í andlit þessa ókunna manns og velti
því fyrir mér af hverju hann væri að
segja okkur að mamma hans væri
dáin. Ekki veit ég á hvaða tímapunkti
ég áttaði mig á því að það væri móðir
mín sem um var rætt. Í kjölfar þessa
atburðar tók þögnin við. Þögnin um
mömmu og þögnin um sorgina. Fáum
minningum haldið á lofti, engin kerta-
ljós og engar myndir. Aðeins heilög
stund einu sinni á ári eða á aðfangadag
þar sem farið var með okkur systkin-
in í kirkjugarðinn og þar tendrað ljós.
Hugmyndafræði þessa tíma var að því
minna sem börnin vissu, því betra. Því
minni tengsl við sorgina, því betra.
Það örlitla atriði gleymdist að sex ára
mannverur eru miklar vitsmunaverur
og læra hvað mest í gegnum það að sjá
og upplifa.“
Nauðsyn að börn taki þátt í sorg
Áslaug sagði það hafa verið erfitt
að hafa ekki fengið útrás fyrir til-
finningarnar. „Það var erfitt sem
barn við þessar aðstæður að fá ekki
útrás fyrir tilfinningar, söknuð og
sorg og það sem maður lærði var
að loka á hugsanir sínar og minn-
ingarnar smátt og smátt hurfu. Því
er nauðsynlegt að leyfa börnun-
um að taka þátt í sorginni og tala
til þeirra þannig að þau skilji.“
Lést í blóma lífsins
Stjúpdóttir Áslaugar, Elva Ýr var
aðeins 13 ára gömul þegar hún
lést. „Þrettán ára lífsglöð stelpa
með ljósa hárið sitt og fallega bros-
ið. Hún var á leið heim úr félags-
miðstöðinni þar sem unglingarn-
ir á Siglufirði komu saman, hlógu,
pískruðu og deildu reynslu-
heimi sem enn var svo ómótaður.
Þetta kvöld endaði þó öðruvísi en
nokkurt þeirra grunaði og reynslu-
heimur þeirra varð á einu augna-
bliki stærri og meiri en nokkurt
barn á að þurfa að upplifa. Þau
urðu vitni að slysi þar sem ein vin-
kona lést og tvær slösuðust, þar
af önnur mjög alvarlega, “ seg-
ir Áslaug og segist atburðarásina
sem fylgdi í senn þokukennda og
óraunverulega.
Veröld Elvu Ýrar varð öll
„Þetta kvöld, 16. nóvember, kemur
símtal til pabba í Reykjavík þar sem
móðirin hrópar í örvæntingu að ekið
hafi verið á litlu stelpuna þeirra og
verið sé að reyna að koma í hana lífi,
meðan beðið sé eftir sjúkrabíl.
Í framhaldinu er ökuferð norður í
land á methraða og örvæntingarfull-
ar tilraunir við að ná sambandi við
almættið með öllum þeim bænum
sem barnatrúin hafði kennt manni.
Á miðri leið kom annað símtal og
bænirnar hljóðnuðu. Hin einstaka og
helga veröld Elvu Ýrar var öll.
Sárasta lífsreynslan
Fyrir norðan beið harmi slegin
fjölskylda. Móðirin sem hafði jafn
grunlaus og ég mörgum árum áður
kvatt Elvu sína viss um að hún
kæmi heim með sitt bjarta „hæ
mamma ég er komin“. Stóri bróðir
sem var ekki bara stóri bróðir held-
ur sálufélagi og vinur og var með
systur sinni þetta kvöld. Stjúppabb-
inn til margra ára sem kom á slys-
stað, litli bróðir, ömmur, afar,
frænkur, frændur og vinir.
Fegurð og virðing
Áslaug segir það að kveðja ástvin
sárustu lífsreynslu sem nokkur get-
ur gengið í gegnum. „Þegar andlát
ber að garði viljum við standa að öllu
með fegurð og virðingu. Það átti svo
sannarlega við hjá Elvu litlu,“ segir
Áslaug sem segir fjölskylduna hafa
hugað að fegurðinni í hverju því sem
þurfti að takast á við. „Samtöl milli
syrgjenda um fallega sál. Fegurð í
samskiptum foreldra sem þurfa að
standa upprétt og oft styðja okkur
hin. Fegurð við kistulagningu þegar
pabbi og afi í sameiningu breiða yfir
litlu stúlkuna sína og loka kistunni
þegar kvatt er í hinsta sinn. Fegurð
við útför með blómum og fallegum
söng. Fegurðin var allt í kring og á
útfarardaginn sjálfan var himinninn
skreyttur bleikum og fjólubláum lit-
um, allt í anda Elvu Ýrar.“
Þakklætið ofar reiðinni
Áslaug leggur áherslu á þakk-
lætið sem hún segir stundum talað
um að sé eins og foreldri annarra
dyggða. „Stundum er talað um
að þakklæti sé foreldri annarra
dyggða og í lífinu almennt höf-
um við margt að þakka fyrir. Það
er þó ekki sjálfsagt eða sjálfgefið
að syrgjandi foreldrum sé þakklæti
efst í huga á jafn erfiðum tímum og
taka við þegar lífið ætti að vera að
fara aftur í fastar skorður.
Það er ekkert auðveldara en að
festast í viðjum reiðinnar og láta
hana leiða sig áfram og því miður
oft villur vega.
Á fésbókarsíðu sína ekki löngu
eftir andlát Elvu skrifaði móðirin:
„Ég er svo þakklát fyrir hvern dag
og allt mitt fólk. Ég er svo þakklát“.
Í samtali við gamlan félaga sem
var að votta okkur samúð sagði
pabbinn: „Ég er þakklátur vegna
þess að ég hefði líka getað misst
strákinn minn, hann var aðeins ör-
fáum skrefum á undan.“ Að heyra
foreldra þakka á tímum sem þess-
um sýnir þvílíkan kærleik og auð-
mýkt, þvílíkan styrk og hugrekki.“
Erfitt að vera fyrstur á slysstað
Áslaug og þau sem stóðu Elvu næst
eru afar þakklát öllum þeim sem
komu að slysinu, lögreglumönn-
um, sjúkraflutningamönnum,
lækn um, hjúkrunarfólki, prestum
og fólki sem sýndi stuðning. „Það
er ekki auðvelt hlutskipti að vera
fyrstur á slysstað eða taka á móti
stórslösuðu fólki á spítalanum.
Styðja við ástvini og vera þannig
í margþættu hlutverki. Við erum
þakklát Umferðarstofu sem held-
ur úti öflugu starfi og stöðugum
forvörnum. Leggur sig fram við að
ná til sem flestra, bæði fullorðinna
og barna með fræðsluefni og degi
sem þessum.“
Minnumst ástvina á aðventu
Áslaug minnir á að nú er aðvent-
an framundan. „Tími ljóss, friðar og
samveru. Meðan myrkur grúfir yfir
lýsum við upp umhverfið okkar með
kertaljósum og fagurskreyttum per-
um. Dustum rykið af jólaskrautinu,
skreytum, bökum og njótum líðandi
stundar. Þetta er einn erfiðasti tími
ársins fyrir ástvini þeirra sem fall-
ið hafa frá. Reynum að njóta, reyn-
um að gleðjast. Rifjum upp allar þær
yndislegu minningar sem við eigum,
grátum og tölum saman og munum
að í tárum okkar endurspeglast allt
það sem þessi manneskja var okk-
ur.“ n
Hugvekja Áslaug flutti hugvekju
til minningar um móður sína og
stjúpdóttur sem létust báðar í
umferðarslysi í blóma lífsins.
„Bænirnar hljóðnuðu“
Kristjana Guðbrandsdóttir
blaðamaður skrifar kristjana@dv.is
„Á miðri leið kom
annað símtal og
bænirnar hljóðnuðu. Hin
einstaka og helga veröld
Elvu Ýrar var öll.
Aðstandendur Fjöldi
aðstandenda minntust
ástvina sinna í fallegri
athöfn í Fossvogi.
Staðreyndir um umferðarslys:
n Á hverju ári látast um 1,2 – 1,4 milljónir manna í umferðarslysum í heiminum og hundruð
þúsunda bíða varanlegan skaða. (tEkið AF Http://www.roAdpEAcE.org/rEMEMbEriNg/worLd_dAy_oF_rEMEMbrANcE/)
n Þetta eru um það bil 2 prósent allra dauðsfalla og er hærra hlutfall en þeirra sem látast til
dæmis af völdum berkla og malaríu sem eru sjúkdómar sem miklum fjármunum er eytt í að
uppræta og koma í veg fyrir.
n Á Íslandi hafa 188 látist í 166 umferðarslysum síðastliðin 10 ár (ritað 9. nóvember 2012) og
um 1.700 hlotið mikil meiðsli.
n Fyrsta nóvember 2012 höfðu 965 einstaklingar látist í umferðarslysum á Íslandi frá því að
skipt var yfir í hægri umferð þann 26. maí árið 1968.
n Á Íslandi verður fórnarlamba umferðarslysa minnst í kirkjum landsins og trúarsöfnuðum og
er fólk beðið um að votta þeim og aðstandendum virðingu sína í predikunum og hugleiðslum
dagsins.
n Banaslys í umferðinni eru algengasta dánarorsök ungs fólks í heiminum í dag og það sem af
er árinu 2012 hafa 7 manns látist í umferðinni hér á landi. Á sama tíma í fyrra höfðu 11 látist.
n Í upplýsingum sem Umferðarstofa tók saman um algengustu dánarmein fólks á Íslandi
á aldrinum 17–26 ára kemur í ljós að á árunum 1999 til 2008 voru umferðarslys algengasta
dánarorsök kvenna á þessum aldri, tvöfalt algengari dánarorsök en sjálfsvíg sem kemur næst.