Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2012, Blaðsíða 10

10 Fréttir 11. janúar 2012 Miðvikudagur
É
g er engin silíkontútta,“ seg-
ir 37 ára, tveggja barna móð-
ir, sem fékk fyllingu í brjóstin
hjá Jens Kjartanssyni lýtalækni
árið 2005. Konan býr erlendis
og þarf að gera sér sérferð til Ís-
lands til að fara í skoðun. DV ræddi við
hana og mágkonu hennar en hún er
með óútskýrð sár á brjóstunum. Púð-
arnir koma frá franska framleiðand-
anum PIP.
Konan fékk sér fyllingar til að henni
liði betur og hún yrði öruggari með
sjálfa sig. Það hefur nú snúist upp í
andhverfu sína og hún vill losna við
púðana.
Saga Ýrr Jónsdóttir, hæstaréttar-
lögmaður á Vox lögmannsstofu, hefur
tekið að sér hópmálsókn kvenna sem
vilja leita réttar síns. Nú hafa 57 konur
með PIP-púða sett sig í samband við
Sögu en þeim fjölgar ört. Samkvæmt
upplýsingum frá velferðarráðuneytinu
fengu um 440 konur umrædda púða á
árunum 2000 til 2010. Um 1 til 7% púð-
anna eru taldir leka.
Strax árið 2000 var varað við púð-
unum og voru þeir bannaðir á banda-
rískum markaði. Hins vegar var það
ekki fyrr en árið 2010 sem upp komst
að framleiðandinn hafði notað iðnað-
arsilíkon í fyllingarnar, sem þýðir að
silíkonið var ætlað í húsgögn og vara-
liti en ekki fólk.
Leið betur með sjálfa sig
Auðvitað er útlitsdýrkun í hávegum
höfð, segir konan. „En hver og einn
verður að finna út úr því hvernig hann
ætlar að njóta lífsins. Þetta var fyrir
mig gert. Ég vildi bara að mér liði bet-
ur. Ég er hlynnt lýtaaðgerðum ef þær
hjálpa fólki að ná því sem það sækist
eftir. Það þýðir ekki að það þurfi allir að
vera með brjóstin út í loftið, sólbrúnir
og sætir. Fólk á bara að fá að vera það
sjálft og líða vel. Ég hafði oft hugsað
um þetta en það var ekki fyrr en ég
varð 38 ára að ég var tilbúin til að fara í
þessa aðgerð. Ég vildi bara að mér liði
betur og yrði öruggari með sjálfa mig.“
Eftir aðgerðina leið henni betur
með sjálfa sig og naut þess að kaupa
sér bikíni sem hún gat spókað sig um
á í sundi. „Þetta gaf mér það búst sem
mig vantaði. Silíkonið gaf mér kannski
ekki sjálfsöryggi en ég varð samt frjáls-
ari. Mér leið mikið betur með mig þeg-
ar ég var ekki með þessi brjóst sem
voru þarna niðri í mitti og flæktust
bara fyrir mér. Ég gat farið úr að ofan.“
Ekkert eftirlit
Jens flutti umrædda púða sjálfur inn
en þar sem þeir eru CE-merktir er ekki
sérstakt eftirlit með þeim hér á landi
frekar en öðrum CE-merktum vörum.
Vottunarfyrirtæki votta framleiðslu á
slíkum vörum og þau fyrirtæki fá leyfi
yfirvalda í hverju landi fyrir sig. Ef vara
hefur CE-merkingu má flytja hana á
milli allra EES-landanna án nokkurra
hindrana. Í tilfelli frönsku PIP-verk-
smiðjunnar var það þýskt vottunarfyr-
irtæki sem tók út framleiðsluna. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Lyfjastofnun,
sem þessi málaflokkur heyrir undir,
hefur það verið áhyggjuefni í Evrópu
að lækningatæki séu almennt ekki í
nógu góðu lagi og að ekki sé haldið
nógu vel utan um málaflokkinn. Lög-
gjöfin mun þó vera í endurskoðun.
Sumar létu fjarlægja púðana
Samkvæmt skýrslu velferðarráð-
herra skortir verulega á rafrænt
skráningarkerfi hér á landi og ná-
kvæmar tölur úr heilbrigðiskerfinu.
Heildarfjöldi íslenskra kvenna með
silíkonfyllingar liggur ekki fyrir. Þá
er óljóst hversu margar konur hafa
leitað aftur til læknis vegna óánægju
með fyllingarnar og í hve mörgum
tilvikum fyllingarnar voru fjarlægð-
ar.
Saga Ýrr, lögmaður kvennanna
sem hyggjast leita réttar síns gagn-
vart Jens, veit af nokkrum skjól-
stæðingum hans sem hafa látið taka
púðana úr sér. Læknirinn virðist
hins vegar hafa komið einn að því
að meta ástæður þess að fjarlægja
þurfti púðana, til dæmis hvort púð-
arnir væru gallaðir.
Þegar konur létu skipta um púða
lenti kostnaðurinn við aðgerðirnar
nánast alfarið á þeim sjálfum þó að
þær hafi í einhverjum tilvikum feng-
ið afslátt af vinnu Jens. Þær þurftu þó
að greiða svæfingarlækninum sína
þóknun og borga fyrir nýja púða.
Flestar fengu að heyra að það væri
alltaf einhver hætta á að púðarnir
spryngju, þó að það væri afar sjald-
gæft, og að þær væru bara óheppnar.
Valdi öruggasta lækninn
Mágkonurnar voru búnar að eignast
börn þegar þær ákváðu að fara í að-
gerðina. Önnur þeirra er 37 ára í dag
og vildi aðeins fyllingu í brjóstin. Hin
var orðin 38 ára þegar hún fór í aðgerð-
ina og fór í mun viðameiri aðgerð þar
sem brjóstunum var lyft, geirvartan
færð og púðar settir í brjóstin.
Sú yngri segir samt að það að setja
fyllingar í brjóstin á sér hafi verið stór
ákvörðun. „Þetta er stór aðgerð,“ seg-
ir hún og þess vegna valdi hún þann
lækni sem henni þótti bestur, „… þann
öruggasta og færasta í faginu. Hann
var svo sannarlega ekki sá ódýrasti en
í mínum huga kom enginn annar til
greina. Enda fannst mér það traust-
vekjandi að hann væri í yfirmanns-
stöðu á Landspítalanum og Domus
Medica. Ég treysti honum.“
Fékk ekki upplýsingar
Konan valdi minnstu púðana sem
voru í boði og fór í aðgerð. „Ég lét ekki
stækka á mér brjóstin, aðeins fylla upp
í þau. Mér var aldrei sagt annað en að
ég væri með venjulega silíkonpúða í
brjóstunum. Þú heldur alltaf að allt
sé í lagi,“ segir konan sem hafði aldrei
áhyggjur af púðunum fyrr en umræð-
an um PIP-púðana kom upp.
„Þá vissi ég ekki að síþreyta væri
einkenni leka. Mágkona mín fékk
heldur ekki þær upplýsingar. Hing-
að til hef ég staðið í þeirri trú að ef
það færi að leka myndi ég fá svaka-
lega verki. Nú þegar ég veit betur og lít
til baka sé ég að ég hef oft verið með
minniháttar verki sem ég vissi ekki að
gætu tengst púðunum.“
Með sár á brjóstinu
Þar má til dæmis nefna verki sem hún
hefur fengið í brjóstin, stingi og doða.
„Jens segir að það sé eðlilegt og tengist
ekki púðunum heldur teygjum á lík-
amanum. Ég trúi því alveg. Ég er ekki
að segja að ég sé með leka en þetta er
óþægileg tilfinning.“
Mágkona hennar tekur undir það.
Hún hefur líka verið mjög þreytt og
með verki í brjóstunum. „Ég fékk óút-
skýrt sár á brjóstið. Sárið var ekki ná-
lægt neinum skurði eða neinu og síð-
an kom vessi í það. Núna er ég með
sár sem líkist helst brunasári þar sem
þetta var og hef verið með það í svona
tvo mánuði. Það er rautt og myndar
smá holu í brjóstið. Þetta er ekki stórt,
kannski eins og strokleður á blýanti.
Svo hef ég alltaf fengið stingi í
brjóstin og sérstaklega á bak við geir-
vörturnar, en reyndi að tengja það við
tíðahringinn. Og það er svo merkilegt
að maður venst öllu. Ef maður er með
stöðuga verki venst maður því líka.
Ég hef heldur aldrei tengt verkina við
púðana því ég var svo grunlaus. Ég
gerði þetta í svo góðri trú. Ég trúði ekki
öðru en að ég gæti verið áhyggjulaus
næstu tíu til tólf árin.“
Súrt að Jens sé illa upplýstur
Báðar konurnar völdu lækninn vand-
lega og finnst það sárt. Ef þær hefðu
farið til ófaglærðs fúskara gætu þær
nagað sig í handarbökin.
„Það skal enginn segja mér að hann
hafi greitt fullt verð fyrir púðana en ég
gerði það svo sannarlega. Og í dag á ég
að borga aftur fyrir aðgerðina.
Mig langar líka svo að vita, því nú
er sagt að að það sjáist á púðunum að
þeir séu öðruvísi en aðrir þegar þeir
springa eða leka, þeir séu jafnvel í öðr-
um lit. Jens hefur sjálfur fjarlægt eitt-
hvað af þessum púðum, fannst honum
ekkert skrýtið við það?“
Mágkona hennar tekur í sama
streng. „Ég get ekki staðhæft að hann
hafi greitt lægra verð fyrir þessa púða
en ef hann hefur ekki gert það þá hefur
hann látið taka sig algjörlega í rassgat-
ið. Ég á bara svo erfitt með að trúa því
að maður sem starfar við þetta viti ekki
betur. Mikið er hann þá illa upplýstur,
því árið 2000 var verið að skoða þessa
púða og þeir voru teknir af Bandaríkja-
markaði.“
„Ætti ekki að vera hrædd“
Vonbrigðin jukust enn eftir að hún
hafði hitt Jens og rætt við hann. „Hann
var í vörn og talaði eins og hann væri
fórnarlamb því hann hefði fengið gall-
aða vöru.
Hann sat fyrir framan mig, þessi
aumingjans maður; það mátti alveg
vorkenna honum pínu þó að hann
hefði notað ódýrari púða. Ég var
hrædd en þegar ég sá að hann vildi að
ég vorkenndi sér varð ég reið.
Ég sagði honum að ég væri hrædd.
Er ég búin að vera með rifur á púð-
unum í einhver ár – er það þess vegna
sem ég er alltaf svona þreytt eða er það
bara vegna þess að ég er að eldast? Er
ég með sár á brjóstinu af því að það er
eitthvað að gerast inni í mér?
Þá sagði hann að ég ætti ekki að
vera hrædd. Það segir mér enginn
hvernig mér á að líða. Ekki einu sinni
læknir. Sérstaklega ekki þegar hann
hefur verið í mótsögn við sjálfan sig.
Þegar ég fór í aðgerðina sagði hann að
það þyrfti að skoða púðana aftur eftir
tíu til tólf ár. Núna sagði hann að fyrst
ég væri búin að vera með púðana í sjö
ár væri hvort eð er tímabært að skipta
þeim út á næsta ári. Þetta passar ekki.“
Sérferð til landsins í skoðun
Yngri konan býr erlendis. Hún var
þó á landinu yfir hátíðarnar og von-
aðist til að komast að sem fyrst en
fékk ekki tíma fyrr en í lok janúar.
Sem þýðir að hún verður að gera
sér sérstaka ferð til landsins með til-
heyrandi kostnaði til að fara í skoð-
un. „Ég vil að hann taki púðana úr
mér þá og hef sent honum skilaboð
„Ég vildi bara að
mér liði betur“
n Konur líða kvalir fyrir breytt brjóst n Með óútskýrð sár á brjóstum n 57 konur ætla að kæra lýtalækni
Viðamikil aðgerð Önnur konan sem DV ræddi við fór í aðgerð líkt og sést hér á myndinni.
Brjóstunum var lyft, geirvartan færð og púðar settir í brjóstin. Myndin sýnir stöðuna svipaða
og hún var 10 dögum eftir aðgerðina. (Myndin er ekki af umræddri konu)
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
blaðamaður skrifar solrun@dv.is
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
blaðamaður skrifar ingibjorg@dv.is
Konur segja
sögu sína
1 Rita De Martino er 27 ára og hér situr hún
fyrir með gallaða
PIP púða sem voru
fjarlægðir úr líkama
hennar. Hún komst
að því í febrúar að
einn púðanna hefði
rifnað og innihaldið
lekið út í nærliggjandi vefi. Rita gerði
málið opinbert eftir að lýtalæknir
hennar sagði fjölmiðlum frá því að
PIP-fyllingar hefðu ekki verið notaðar í
Venesúela.
2 Lorena Vaccaro og Rom-
ina Mancini eru
með PIP-púða
og sækja upp-
lýsingafund í Buenos Aires. Mikil reiði og
kvíði er meðal kvenna í Suður-Ameríku
þar sem PIP-púðar voru mikið notaðir.
3 Kona á bekk á skurð-
stofu bíður eftir
að púðar hennar
verði fjarlægðir.

4.Hér hefur læknir strikað á
brjóst konu með
PIP-púða sem þarf
að fjarlægja.

5 Þessari mynd er nú dreift á
vefsíðu Interpol
þar sem auglýst
er eftir Jean
Claude Mas. Mas er horfinn og er talinn
í felum vegna misferlis með PIP-púða
sem hefur haft áhrif á heilsu hundraða
þúsunda kvenna víða um heim.