Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.2014, Blaðsíða 44

36 Menning Helgarblað 3.–6. janúar 2014
S
umir segja að það besta við
jólin sé frumsýning nýrr-
ar LOTR-myndar, eða í það
minnsta segi ég það. Eins og á
jólunum sjálfum er allt á sín-
um stað, en ólíkt hátíðinni veldur Pet-
er Jackson sjaldnast vonbrigðum og
vekur upp góðar minningar frá því í
fyrra. Hér er þó litlum tíma eytt í upp-
byggingu. Okkur er dembt strax inn í
eltingarleiki við varbirni, álfa og orka.
Og varla eru grið gefin í þá næstum
þrjá tíma sem myndin endist.
Önnur hobbitamyndin er allt það
sem bíó á að vera, hver sena er veisla
fyrir augað og manni finnst merki-
legt að bíó á þessum skala geti enn
komið á óvart. Eltingarleikur í tunn-
um niður á hefði sæmt flestum ævin-
týramyndum vel sem lokaatriði, en
hér er splæst í það strax í fyrri hálfleik.
Í þeim seinni fáum við hins vegar að
sjá drekann, og það vekur furðu að 20
árum eftir Jurassic Park er enn hægt
að sýna eðlur sem vekja undrun.
Það má helst finna myndinni til
foráttu að tempóið er of hratt, persón-
urnar of margar. Þessi mikli mynda-
bálkur er byggður á stuttsögu sem
í sjálfu sér er varla efni í nema eina
mynd, og leikstjórinn Peter Jackson
hefur verið helst til duglegur að bæta
inn eins miklu og fjarmagnið leyfir.
Og fáir fá meiri peninga til umráða en
hann.
Stephen Fry er skemmtilegur í
aukahlutverki en hefði mátt vera
meira, sama gildir um Gandálf og
galdrakarlana. Orkarnir eru ógnvekj-
andi í sjón og vel út færðir eins og allt
hér, en reynast, þegar upp er stað-
ið, ekki mikið hættulegri en herskar-
ar Stormtrúpera, og Legolas heggur
þá niður í hrönnum og hefur sjaldan
dansað ballettinn betur.
Hinn gallinn er sá að þetta er
miðhluti þríleiks. Myndin byrjar í
miðjum klíðum, og líklega ætti fólk
helst að horfa á Hobbitann 1 á jóladag
til að rifja upp hvað var á seyði. Enn
ergilegra er að hún endar í miðjum
klíðum líka, og manni finnst sem að
minnsta kosti hefði mátt klára atriðið.
Það segir þó sitt að helsti galli þriggja
tíma myndar skuli vera sá að hún sé
ekki enn lengri, og betri bíóupplifun
hefur ekki boðist á þessu ári frekar
dræmra stórmynda. n
Valur Gunnarsson
valurgunnars@gmail.com
Kvikmyndir
The Hobbit: The
Desolation of Smaug
Leikstjóri: Peter Jackson
Aðalhlutverk: Ian McKellen, Martin
Freeman og Richard Armitage.
Byggt á sögu JRR Tolkien
Of mikið, en samt ekki nóg
Myndin byrjar í miðjum klíðum
Enn ergilegra er að hún endar í miðjum klíð-
um líka, og manni finnst sem að minnsta
kosti hefði mátt klára atriðið.
Erindislitlar þingkonur
n Grísk-íslensk bræðsla n Skemmtileg sviðsetning
L
eikhúsið er samtal, við áhorf-
endur og samfélagið allt. Og
það samtal er stundum djúpt
og merkingarþrungið, stund-
um grunnt og yfirborðslegt,
harmrænt eða fyndið. En leikhúsið er
líka samtal leikhúsmanna við sjálfa
sig eða jafnvel samtímamenn höf-
undanna sem þeir eru að setja á svið.
Benedikt Erlingsson segir í leik-
skrá að Þingkonunum að leikritið
sé í hans huga hluti af samtali milli
höfundarins Aristófanesar og heim-
spekingsins Platons sem skrifaði Rík-
ið og var á allra vitorði í Aþenu þegar
leikritið var skrifað fyrir tæpum 2.400
árum. Uppsetning Benedikts á verk-
inu núna er þá væntanlega líka brot
af samtali leikstjórans við áhorf-
endur sína um þær fyrirmyndir og
forarpytti sem hugmyndir og kenn-
ingar Platons um ríkið hafa verið
mannkyninu og Aristófanes hæðist
að í Þingkonunum. Spurningin er þó
eins og endranær, hvort það samtal
hafi tekist, hvort Þingkonurnar hafi
haft erindi sem erfiði á stóra sviði
Þjóðleikhússins?
Karnivalískur kynjafarsi
Efnislega fjallar þessi forngríski gam-
anleikur um hóp kvenna sem tek-
ur sig saman og dulbýr sig sem karl-
menn til að fá aðgang að þinginu í
borgríkinu Aþenu. Þær vilja hrinda
ákveðnum hugmyndum í fram-
kvæmd sem stuðla eiga að lýðræði,
jöfnuði og ekki síst auknum réttind-
um kvenna í samfélaginu. Konurnar
telja sig hafa betra vit á stjórnun
samfélagsins en karlarnir, ekki síst
eftir það sem á undan er gengið
en Aþeningar eru skítblankir eftir
Pelópsskagastríðin við Spartverja og
ný styrjöld við annað borgríki í Kor-
inþu vofir yfir þeim. Höfundurinn
gerir konurnar að málpípu skoðana
sem herma má upp á Platon, eða öllu
heldur notar konurnar til að snúa út
úr og gera grín að hugmyndum hans
um kommúníska framtíðarsýn ríkis-
ins. Með trúðslátum og karnivalísk-
um uppákomum teflir höfundurinn
fram „mannlegu eðli gegn háleitum
hugmyndum“ eins og leikstjóri segir
í leikskrá og útkoman verður kynjaf-
arsi þar sem klámfengið orðbragðið
þvælist ekki beinlínis fyrir höfund-
inum. Kristján Árnason þýðir verk-
ið án þess að særa blygðunarkennd
áhorfenda um of, en greinilegt er að
á stöku stað hefur orði og orði verið
hnikað til eða skipt út fyrir nútíma-
legra málfar, enda er hér um leikgerð
að ræða sem byggð er á þýðingunni.
Reynsluheimur kvenna
Leikritið er í sjálfu sér sundurlaus röð
atriða, sem mynda ekki endilega eina
sterka heild og þess vegna er áríðandi
að leikstjórinn hafi sjálfur styrka sýn
á verkið til að fleyta því yfir öll landa-
mærin á leið þess úr fornöld Grikkja
til nútímans á Íslandi, þar sem kon-
ur hafa sannarlega tekist á við sömu
hluti og Praxagóra og hennar kvenna-
lið í Þingkonunum og það fyrir löngu
síðan. Undirbúningsfundir Praxa-
góru og umræður hennar kvenna
minntu oft á undirbúningsfundi
að stofnun kvennaframboða hér á
níunda áratugnum, þar sem fram
fór þjálfun í ræðulist, viðbrögðum og
vörnum gegn væntanlegum árásum
karlkynsins á nýstárlegar hugmyndir
kvenna. Í ræðum Praxagóru má finna
hagstjórnarhugmyndir sem m.a. lúta
að reynsluheimi kvenna, þeim sama
reynsluheimi og kvennaframboð-
in hér lögðu áherslu á, þegar ljóst
var að herská barátta Rauðsokka-
hreyfingar m.a. gegn húsmóðurhlut-
verkinu myndi ekki færa þeim völd
í karlasamfélaginu. En Praxagóra og
hennar lið ganga mun lengra en kven-
réttindakonur hingað til, þær vilja
nefnilega deila öllu jafnt meðal þegn-
anna, ekki bara fjárhag ríkisins held-
ur líka ástum, kynlífi og barneignum.
Og í framtíðarsýn þeirra er ekki gert
upp á milli ljótra og fallegra kvenna
þegar kynlífið er annars vegar, þær
munu allar fá sitt, ljótar og flatbrjósta
á undan þeim fögru, gamlar og tann-
lausar jafnt og þær ungu. Og það er
helst þetta í stefnuskrá þeirra sem á
að vekja kátínu og vera fyndið.
Grísk-íslensk bræðsla
Sú leið sem farin er til að koma fornri
fyndni yfir öll landamærin í tíma og
rúmi er að tefla saman því íslenska
og gríska í sviðslausnum. Leikmynd
Axels Hallkels er nákvæm eftirlík-
ing af innvolsi Alþingishússins, þ.e.
þingsalnum sem flestir þekkja úr
sjónvarpinu og búningar Helgu Rósar
V. Hannam eru einnig þokkalega ná-
kvæm útfærsla á klæðaburði, skótaui
og hárgreiðslu Forngrikkja eins og
við þekkjum af myndum sem málað-
ar voru á leirker og leirvasa á ritunar-
tíma verksins. Íslenski þingsalurinn
varð athafnasvæði alls leiksins, götur,
torg, heimili og þingstaður. Annað
sem hjálpar til við að brúa þessar
vegalengdir er tónlist og söngvar Egils
Þingkonurnar
Leikstjórn: Benedikt Erlingsson
Leikarar: Atli R. Sigurðarson, Baldur T. Hreins-
son, Edda Arnljótsdóttir, Guðrún S. Gísladóttir,
Harpa Arnardóttir, Margrét Vilhjálmsdóttir,
Oddur Júlíusson, Ragnheiður Steindórsdóttir,
Salóme R. Gunnarsdóttir, Þorleifur Einarsson,
Þorsteinn Bachmann
Tónlist: Egill Ólafsson
Leikmynd: Axel Hallkell
Búningar: Helga Rós V. Hannam
Lýsing: Ólafur Ágúst Stefánsson
Sviðshreyfingar: Steinunn Ketilsdóttir
Sýnt í Þjóðleikhúsinu
Hlín Agnarsdóttir
ritstjorn@dv.is
Dómur
Samruni menningarheima
Allt myndaði þetta samruna
menningarheima, grísk-íslenska
bræðslu sem gaman var að
horfa á að ógleymdum dönsum
og sviðshreyfingum Steinunnar
Ketilsdóttur.
Mynd eddi@inTeRneT.iS
Íslendingar í bíó
Í dag, föstudaginn, 3. janúar,
verður frumsýnd stórmyndin
The Secret Life of Walter Mitty.
Myndin mun vafalaust fá góð-
ar viðtökur hér á landi enda er
í henni umfjöllun um Ísland.
Nokkrir íslenskir leikarar leika í
myndinni, þeirra á meðal Ólafur
Darri Ólafsson og Gunnar Helga-
son. Myndin um Mitty var tekin
upp víða um Ísland sumarið 2012
og gerist að stórum hluta hér-
lendis.
Þá kom sveitin Of Monsters
and Men að lagasmíðum en lag
þeirra ómar undir í mjög áhrifa-
miklu atriði.
Myndin fjallar um Walter
(Ben Stiller) sem vinnur við próf-
arkalestur fyrir tímarit, hann er
ósjálfstæður og með lítið sjálfs-
traust og flýr iðulega
í heim draumóra þar sem
hann er sigursæl hetja.
Gullkistan
á svið
Gestir Kringlukrárinnar eiga á
góðu von um helgina. Gullkistan
stígur á svið bæði föstudags- og
laugardagskvöld.
Ásgeir Óskarsson, Gunnar
Þórðarson, Jón Ólafsson og
Óttar Felix Hauksson tína upp úr
kistunni gamla gullmola rokk-
sögunnar. Þetta er hefðbundin
uppákoma hjá félögunum sem
hefur slegið í gegn í upphafi árs.
Ný ljóðaplata
Út er kominn hljómdiskurinn
Bláar raddir. Diskurinn inniheld-
ur 10 lög Gísla Þórs Ólafssonar
við ljóð Geirlaugs Magnússonar
úr bók Geir-
laugs, Þrí-
tengt sem
kom út árið
1996.
Upptök-
ur fóru fram
í Stúdíó
Benmen á
Sauðárkróki og var upptökustjórn
í höndum Sigfúsar Arnars Bene-
diktssonar. Gestir á plötunni eru
harmonikkuleikarinn Jón Þor-
steinn Reynisson og söngkonan
Sigurlaug Vordís Eysteinsdóttir.
Málverk á umslagi gerði Mar-
grét Nilsdóttir.
Bláar raddir er önnur sólóskífa
Gísla Þórs en hann hefur áður
gefið út geisladiskinn Næturgár-
un undir flytjandanafninu Gillon
og fimm ljóðabækur í eigin nafni.
Hann er einnig bassaleikari í
bandinu Contalgen Funeral sem
gaf út sína fyrstu plötu í fyrra,
Pretty Red Dress.
Geirlaugur Magnússon gaf út
17 ljóðabækur og þrjár þýðingar
og kom hans fyrsta ljóðabók,
Annaðhvort eða, út árið 1974.