Dagblaðið Vísir - DV - 27.05.2014, Síða 21

Umræða 21Vikublað 27.–29. maí 2014
Í
apríl síðastliðnum kom út skýr-
sla Barnaheilla um fátækt barna
í Evrópu. Þar kom meðal annars
fram að 16 prósent allra barna á
Íslandi búa við fátæktarmörk. Þessi
börn fara á mis við margt það sem
samfélagið hefur upp á að bjóða.
Þessi börn forðast að mæta í afmæli
því þau hafa ekki efni á afmælis-
gjöfum, þau halda ekki eigin af-
mæli, stunda ekkert eða takmarkað
frístundastarf. Stórir hlutar samfé-
lagsins eru þeim lokaðir.
Samfélag sem vill stæra sig af því
að allir hafi jöfn tækifæri þarf að
huga að því hvernig börn sem al-
ast upp við lítil efni geta tekið þátt
á öllum sviðum samfélagsins. Það
er meðal annars þess vegna sem
Vinstrihreyfingin – grænt framboð
leggur áherslu á gjaldfrjálsa grunn-
þjónustu við börn. Þar teljum við
með gjaldfrjálsan leikskóla, gjald-
frjálsar skólamáltíðir og gjaldfrjáls
frístundaheimili; því að við teljum
að þetta sé besta leiðin til að tryggja
öllum börnum jöfn tækifæri.
Nú kynni einhver að benda á að
ódýrari leið sé að gefa hinum tekju-
lágu afslátt; tekjutengja gjöldin fyrir
grunnþjónustuna og koma þannig
til móts við efnaminni fjölskyldur.
Á því er hins vegar mikill munur
að byggja samfélag þar sem efnam-
inna fólk getur sótt sér sérstaka fá-
tækrastyrki eða bjóða einfaldlega
upp á sömu grunnþjónustu fyrir
alla óháð tekjum. Síðarnefnda hug-
myndafræðin hefur verið undir-
staða félagshyggju. Þannig voru
grunnskólar byggðir upp á Norð-
urlöndum; sem almannagæði sem
ættu að standa öllum til boða óháð
stétt og stöðu. Tilgangurinn? Hver
annar en að mennta fólk til hags-
bóta fyrir samfélagið en líka til að
skapa hverjum og einum tækifæri
til að bæta líf sitt, þroskast og kom-
ast til manns.
Langt er um liðið síðan grunn-
skólamenntun varð almanna-
gæði og margt hefur breyst. Til að
mynda er leikskólinn nú viður-
kenndur sem fyrsta skólastigið á
Íslandi og langflest börn njóta þar
frábærs starfs. Rannsóknir benda
til þess að leikskóladvöl styðji mjög
við börn í námi á síðari stigum og
ekki síst þess vegna skiptir máli
að við gerum leikskólann gjald-
frjálsan, tryggjum þátttöku allra og
viðurkennum í raun leikskólastigið
sem fyrsta skólastigið. Þar með er
ekki sagt að mikilvægt sé að bæta
kjör leikskólakennara; það er svo
sannarlega brýnt verkefni. Gjald-
frjáls leikskóli útilokar það ekki,
ekki frekar en nokkrum dettur í hug
að hefja gjaldheimtu fyrir grunn-
skólamenntun til að bæta kjör
grunnskólakennara.
Stór skref hafa verið stigin í al-
mennu frístundastarfi barna; æ
fleiri börn taka þátt í skipulögðu
frístundastarfi sem verður stöð-
ugt faglegra og metnaðarfyllra með
aukinni háskólamenntun á þessu
sviði og auknum rannsóknum. Það
er mikilvægt að öll börn eigi þar
jöfn tækifæri í raun. Síðast en ekki
síst vil ég nefna skólamáltíðirnar
sem til að mynda finnsk stjórnvöld
tóku á sínum tíma ákvörðun um að
hafa gjaldfrjálsar og tengja það við
örvandi skólaumhverfi sem hefur
skilað finnskum skólum miklum ár-
angri.
Skóli er samfélag. Þar er nám
barna miðlægt og það skiptir miklu
að við búum vel að okkar kennur-
um með bættum kjörum og góðri
menntun. Þar hafa ýmis skref ver-
ið stigin á undanförnum árum en
betur má ef duga skal. Það er brýnt
verkefni að bæta kjör kennara en
getur ekki komið í veg fyrir að við
stefnum að gjaldfrjálsri grunnþjón-
ustu til að veita öllum börnum jöfn
tækifæri og vinna með markvissum
hætti gegn þeim vágesti sem fátækt
barna er. Íslenskt samfélag á mikinn
auð. Við eigum að nýta þann auð til
að búa börnunum okkar sem besta
og áhyggjuminnsta bernsku. Það
skiptir margar fjölskyldur miklu
máli að spara sér þau hundruð
þúsunda sem á ári hverju renna í
gjöld fyrir grunnþjónustu við börn.
Grunnþjónustu sem á að vera fyrir
öll börn. n
Fyrir öll börn
Katrín Jakobsdóttir
formaður Vinstri grænna
Kjallari
„Við eigum að nýta
þann auð til að
búa börnunum okkar sem
besta og áhyggjuminnsta
bernsku
Ákveðið
stílbrot
Margrét Vilhjálmsdóttir um ferðalag inn um afturenda hvals. - DV
Ég er
hættur
Jón Gnarr hefur fengið sig fullsaddan. - DV
Hann er
margdæmdur
Halldór Auðar Svansson, oddviti Pírata, er kunnugt um umboðsmann framboðsins. - DV
1 Börn látin borga skuldir foreldra sinna Um 90
prósent af heildarniðurgreiðslu verð-
tryggðra húsnæðislána renna til fólks
sem fæddist fyrir árið 1980. Þeir sem
yngri eru munu hins vegar með beinum
og óbeinum hætti greiða fyrir aðgerðirn-
ar næstu ár og áratugi.
15.567 hafa lesið
2 Bragðaði mjöðm sína: „Það er ekki á hverjum
degi sem maður getur borðað
hluta af sjálfum sér“ Norski lista-
maðurinn Alexander Selvik Wengshoel,
25 ára, sauð eigið mjaðmabein og innbyrti
eigið hold eftir mjaðmaaðgerð. Fékk hann
sér kartöflugratín með mjaðmabeininu og
drakk vín með matnum.
12.179 hafa lesið
3 Hálsbrotinn eftir að hafa flúið lögreglu 19 ára
ökumaður sem reyndi að flýja lögreglu
varð valdur að sex bíla árekstri á
gatnamótum Suðurlandsbrautar og
Kringlumýrarbrautar á sunnudag. Mað-
urinn og farþegar í bíl hans voru grunaðir
um þjófnað úr verslun í Skeifunni og
reyndu að flýja lögreglu með fyrrgreind-
um afleiðingum. Ökumaðurinn ungi
hálsbrotnaði í slysinu.
9.069 hafa lesið
4 „Sagðist ekki vita hvort einhver óuppgerð mál
væru á milli okkar Birgittu“
Margrét Tryggvadóttir, fyrrverandi þing-
kona Hreyfingarinnar og frambjóðandi
Dögunar, segir Helga Hrafn Gunnarsson,
þingmann Pírata, hafa hringt í sig og
reynt að fá sig til að hætta við prófkjörs-
framboð í Kópavogi.
7.171 hafa lesið
5 Emma gefur brjóst: „Morgunmatur meistar-
anna“ Bruce Willis og eiginkona hans,
Emma Heming-Willis, eru ekki feimin
við að sýna hversdagslegu hliðar lífsins
en Bruce setti mynd af Emmu að gefa
þriggja mánaða dóttur þeirra brjóst á
Facebook-síðu sína.
Lesið: 7.114
Mest lesið
á DV.is
Myndin Í spássitúr Hópur af hressum leikskólakrökkum gengu rösklega áleiðis í heimsókn í ráðhúsið á mánudag. Mynd SiGtryGGur Ari