Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.2014, Qupperneq 13

Vikublað 15.–17. júlí 2014 Fréttir 13
NeyðarástaNd á leigumarkaði
n Húsnæðismál á höfuðborgarsvæðinu í ólestri n Félagslega kerfið sprungið n Konur slíta síður ofbeldissamböndum n Einstæðum foreldrum ráðlagt að leigja saman
undir misrétti í samfélaginu. „Við
sjáum það að erlendu konurnar okk-
ar eiga alveg óskaplega erfitt með að
fá íbúð á meðan íslensku konunum
gengur betur. Ástandið eykur því
enn á bilið milli nýrra og gamalla Ís-
lendinga, ef svo má að orði komast.
Konur af erlendum uppruna eiga
erfitt uppdráttar á leigumarkaði. Við
sjáum oft leiðinda framkomu gagn-
vart þeim. Þeim er sagt að búið sé að
leigja út íbúðina en þær frétta það
síðan seinna að það hafi ekki ver-
ið gert. Það liggur þá ljóst fyrir að
ekki er vilji til að leigja þeim íbúðir
þó að ekkert liggi fyrir nema nafnið
þeirra,“ segir Sigþrúður Guðmunds-
dóttir, fræðslu- og framkvæmda-
stýra Kvennaathvarfsins.
Leigusalar farnir í þrot
„Þetta kemur alveg afskaplega illa
við okkar hóp. Þörfin á félagslegu
húsnæði er mikil og eftirspurn-
in er gríðarleg. Mjög margir hafa
misst leiguíbúðirnar sínar, meðal
annars vegna þess að leigusalarn-
ir hafa misst íbúðirnar,“ segir Ellen
Calmon, formaður Öryrkjabanda-
lags Íslands, í samtali við DV. Þess
má geta að um 288 manns eru nú
á biðlista eftir leiguhúsnæði hjá
Brynju sem er Hússjóður Öryrkja-
bandalagsins.
Öryrkjar á götunni
Ellen segist einnig merkja það að
misjafnar áherslur eru notaðar til að
meta hvort fólk sé í brýnni húsnæð-
isþörf eða ekki. Hún nefnir dæmi
um konu á sjötugsaldri sem hefur
verið á biðlista eftir félagslegu hús-
næði í rúmt ár. „Þetta er ekkja sem
missti húsnæði sitt fyrir rúmlega ári
síðan. Hún er ekki talin vera í mjög
brýnni húsnæðisþörf því hún fær
að sofa í bókaherbergi hjá vinkonu
sinni. Hún á sér hins vegar ekkert
einkalíf og getur eðlilega ekki boð-
ið fjölskyldu sinni og vinum í heim-
sókn. Þetta ástand þykir einhverra
hluta vegna ásættanlegt,“ seg-
ir Ellen og bætir við að hún viti um
fleiri sambærileg dæmi meðal sinna
skjólstæðinga. „Það sem er auð-
vitað verst í þessu öllu er að það er
fullt af fólki á götunni. Að fá að gista
einhvers staðar á legubekk í bóka-
herbergi, það er að vera á götunni.
Það á ekkert að vera ásættanlegt í ís-
lensku samfélagi árið 2014.“
Neyðarástand
„Þetta er algjört neyðarástand. Ég
man ekki eftir að þetta hafi verið
svona slæmt áður og þetta bitnar
alltaf fyrst á þeim hópi sem er að-
eins með einar tekjur,“ segir Oktavía
Guðmundsdóttir, félagsráðgjafi hjá
Félagi einstæðra foreldra, í samtali
við DV. Hún segir marga hafa leit-
að til félagsins í brýnum húsnæðis-
vanda en því miður séu ekki mörg
úrræði í boði. Félagið sjálft hefur
þurft að selja þær átta íbúðir sem
það átti úti í Skeljanesi. Eftir stend-
ur ein íbúð sem leigð er út til ein-
stæðra foreldra en ein íbúð sinn-
ir engan veginn þeirri þörf sem er
meðal einstaklinga í þessum hópi.
„Þetta kemur mjög illa við ein-
stæða foreldra. Leiguverð er orðið
svo gígantískt hátt og þar sem þessi
hópur er bara með einar tekjur þá
É
g er búin að sofa á sófum og
dýnum hér og þar. Ég hef
ekki foreldra til að hjálpa
mér en sem betur fer á ég
ótrúlega gott fólk að sem ég
er ævinlega þakklát,“ segir Marta
Dröfn Björnsdóttir, förðunarmeist-
ari og rithöfundur. Marta er 37 ára
gömul og gengin 31 viku með sitt
fyrsta barn. „Ég var á sófanum hjá
ömmu sem er yndisleg en er ekki
með aukaherbergi. Ljósmóðir-
in bannaði mér að sofa á sófanum
þar sem ég er ófrísk þannig að ég
hef fengið að vera á dýnu hjá vin-
konu minni,“ en Marta hefur um
nokkurra mánaða skeið leitað að
íbúð. Undanfarna tvo mánuði hef-
ur Marta gist á dýnu hjá vinkonu
sinni í 40 fermetra íbúð. Marta segir
að vinir og ættingjar séu allir af vilja
gerðir en búi sjálfir þröngt.
Í einskis manns landi
„Ég bjó úti á landi með barnsföð-
ur mínum. Við hættum saman og
ég flutti aftur til Reykjavíkur því þar
er mitt bakland og mín nettenging
ef maður getur sagt svo,“ en Marta
hafði fram að því ekki verið á leigu-
markaði frá árinu 2008. „Til að byrja
með fékk ég að gista á sófum og
dýnum hjá vinum og ættingjum en
tókst svo að leigja mér herbergi í
um tvo mánuði.“
Eftir að Marta missti herbergið
fór að halla undan fæti þar sem hún
hafði ekki búið í Reykjavík um skeið
og átti því ekki rétt á félagslegri að-
stoð. „Ég var í einskis manns landi
eða í raun bara eins og útlendingur.
Ég var hvergi skráð og átti ekki rétt
þaðan sem ég var að koma og ekki
í Reykjavík.“
Ótrúlegustu „holur“
Þar sem Marta er ólétt hefur reynst
ómögulegt fyrir hana að finna
vinnu eftir að hún flutti til Reykja-
víkur. „Ég er því með þetta á bilinu
175–200.000 krónur og það er ekki
í boði að greiða meira en 150.000
í leigu á mánuði. Það er meira að
segja alltof mikið eins og gefur að
skilja en það er bara ekkert í boði
undir þeirri upphæð. Ef þú færð
eitthvað undir 150.000 krónum þá
ertu bara stálheppin eða þekkir
einhvern góðhjartaðan.“
Marta segist hafa skoðað ótrú-
legustu „holur“ frá því hún sneri
aftur til Reykjavíkur. „Ég skoð-
aði eina íbúð þar sem miðpunktur
hennar var sameign. Maður gekk
inn úr sameign í svefnherberg-
ið, stofuna og klósettið. Hún var
pínulítil og samt var leigan 130.000
krónur á mánuði. Þessi staða gerir
það að verkum að fólk þarf að búa
við undarlegustu aðstæður og er oft
að leigja húsnæði sem er ekki einu
sinni mannsæmandi.“
Fær loks aðstoð
Marta hefur þurft að standa í miklu
stappi til að fá rétt á félagslegri að-
stoð í Reykjavík en það gekk loks-
ins eftir fyrir skemmstu. Ástæðan
er sem fyrr sagði sú að Marta hafði
ekki verið skráð með lögheimili í
Reykjavík nægilega lengi til að upp-
fylla þær kröfur sem Reykjavíkur-
borg geri. „Ég fór í endalaus viðtöl
og mat á hinu og þessu. Því var synj-
að og áfrýjað, synjað og áfrýjað en
það hófst núna fyrir tveimur vikum
og var mikill léttir,“ en Marta segir
mikið andlegt álag hafa fylgt ferlinu.
Fann íbúð
Eftir að Marta ræddi við DV hafði
hún samband á ný og hefur hún
loksins fundið húsnæði. Marta seg-
ir miklu fargi af sér létt. „Ég fann
33 fermetra íbúð og leigi hana á
90.000 krónur. Maður grípur það
sem maður fær og sérstaklega eftir
svona langa leit. Það er miklu fargi
af mér létt en ég vona að saga mín
og þessi umfjöllun opni augu fólks
um hversu alvarlegt ástandið er.“ n
asgeir@dv.is
Ófrísk á sófanum
er þetta bara orðið alvarlegt vand-
ræðaástand.“
Sífellt fleirum hent út
Oktavía segir marga hreinlega ekki
ráða við hækkandi leiguverð og
standa því ekki í skilum við sína leig-
usala. „Þetta er mjög mikill vandi.
Þeir sem eru á lægstu laununum eða
á bótum, þeir fá jafnmikið útborgað
og almennt leiguverð er á mánuði.
Það er því enginn afgangur. Það er
mjög brýnt að taka á þessum mál-
um,“ segir hún. Hún segir erfitt að
horfa upp á börn sem þurfi að alast
upp við það að vera á hrakhólum og
aldrei í öruggu húsnæði. Vandinn
sé sívaxandi og sífellt fleiri einstæð-
um foreldrum er hent út af heimil-
um sínum því þeir eiga ekki fyrir leig-
unni. „Ég er með nokkrar fjölskyldur
núna sem eru svo að segja á götunni.“
Lenda alls staðar á biðlista
Aðspurð hvort hún viti dæmi þess
að einstæðir foreldrar taki sig til og
leigi saman segir Oktavía: „Já, ég
hef meira að segja farið út í það að
benda einstæðum mæðrum sem
koma hingað að leigja saman. En
þá þarf samkomulag að vera mjög
gott og það eru ekkert allir sem
treysta sér til þess. Meira að segja
þar sem tveir eru þar er fólk að tala
um hversu erfitt það er að leigja. Þá
er ekki óalgengt að þær taka bara
minna húsnæði. Einstæð móð-
ir með þrjú börn er kannski bara í
fimmtíu fermetrum því hún getur
ekki borgað fyrir meira.“
Oktavía segir húsnæðið sem fé-
lagsþjónustan býður upp á ör-
uggara en almennan markað. Ör-
yggið sé fyrst og fremst fólgið í því
að fólk heldur því húsnæði og á ekki
á hættu að vera hent út. „En það er
bara líka dýrt. Þar er líka biðlisti og
þar komast ekki allir að.“ Hún seg-
ir úrræði sem áður hafi virkað nú
duga skammt. „Ég hef til dæmis
hvatt einstæðar mæður til að fara í
nám og þannig komið þeim að hjá
Byggingafélagi námsmanna með
bréfsendingum og hringingum. En
núna er það ekki hægt lengur því
það eru svo margir sem bíða.“ n
n Marta Dröfn tókst á við kerfið og íbúðarleit n Mikið álag
Framhald á næstu síðu 
„Það sem er auðvit-
að verst í þessu öllu
er að það er fullt af fólki á
götunni.
Bílasmiðurinn hf
Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík - Sími: 567 2330 - www.recaro-cs.com
Tilboð
53.175 kr.
Privia bílstóll &
isOFiX festing
 Nýr ungbarnabíl-
stóll, sigurvegari
í sínum flokki
0-13 kg.
 ISOFIX
festir stólinn á
öruggan, fljótan
og einfaldan hátt.
aðrir
sölustaðir
Baby Sam og
Brimborg
Akureyri
Marta Dröfn Er ein þeirra
fjölda Íslendinga sem hafa
upplifað mikinn vanda
vegna stöðu húsnæðismála
í Reykjavík. MyND HÖrður SveiNSSoN