Dagblaðið Vísir - DV - 06.12.2013, Blaðsíða 10

10 Fréttir Helgarblað 6.–9. desember 2013
Allar sjúkraskrár
fara á einn stað
n Gagnagrunnar tengdir saman n Umræðan ekki kláruð
G
agnagrunnar sem inni-
halda sjúkraskrár lands-
manna verða samkeyrðir á
næstu mánuðum. Verið er að
prufukeyra tengingar á milli
gagnagrunna úr ólíkum landshlutum
en þegar því verður lokið munu lækn-
ar hvar sem þeir starfa á landinu hafa
aðgang að öllum sjúkraskrám lands-
ins. Ingi Steinar Ingason, verkefnis-
stjóri rafrænnar sjúkraskrár hjá emb-
ætti landlæknis, segist vonast til þess
að samkeyrsla þessara gagnagrunna
verði klár snemma á nýju ári. Þá seg-
ir hann frá því að í framhaldinu sé
stefnt að því að tengja sjúkraskrár frá
einkaaðilum, eins og til að mynda frá
Sjúkrahúsinu Vogi, inn í þetta mið-
læga kerfi.
Hörður Helgi Helgason, settur for-
stjóri Persónuverndar, segir ákveðin
sjónarmið rekast á þegar kemur að
slíkri tengingu á milli mismunandi
gagnagrunna. Hagsmunum sjúklinga
geti verið betur borgið þegar til dæm-
is upplýsingar um ofnæmi sjúklinga
séu aðgengilegar öllum læknum á
landinu. Það sé hins vegar spurn-
ing hvort hvaða læknir sem er eigi að
hafa aðgang að upplýsingum um lýta-
aðgerðir sjúklinga svo dæmi sé tekið.
Þetta sé umræða sem hafi í rauninni
ekki verið tekin á Íslandi.
Á tilraunastigi
„Í dag er þetta þannig að það er
einn grunnur í hverju heilbrigðis-
umdæmi,“ segir Ingi Steinar í sam-
tali við DV. Norðurland sé með einn
grunn, Austurland annan og þannig
koll af kolli. „Það sem við erum að
gera núna er að við erum að tengja
þessa grunna saman,“ segir Ingi sem
tekur dæmi af manni sem slasar sig á
Akureyri á meðan sjúkrasaga hans sé
að mestu skráð á höfuðborgarsvæð-
inu. „Eftir þessar breytingar myndu
læknar til dæmis sjá ef sjúklingur
væri með ofnæmi fyrir sýklalyfjum og
þannig geta komið í veg fyrir einhver
mistök í tengslum við það.“
Hann segir verkefnið vera á til-
raunastigi eins og er. „Við erum núna
að prófa að keyra saman Vesturland
og Suðurnes og þegar það er allt orðið
tilbúið kemur Suðurland næst inn.“
Þannig muni gagnagrunnar fleiri
landshluta verða keyrðir saman á
næstu mánuðum þar til þeir verða all-
ir samtengdir. Ingi segir fyrsta skrefið
vera tengingu gagnagrunna opin-
berra heilbrigðisstofnana en gert sé
ráð fyrir því að upplýsingar frá einka-
aðilum verði hluti að netinu á endan-
um. „Já, þetta verður allt samkeyrt á
endanum og einkaaðilunum verður
boðið að taka þátt í þessu.“ Í því sam-
hengi nefnir Ingi gagnagrunna SÁÁ
sem dæmi, en samtökin reka meðal
annars Sjúkrahúsið Vog en þangað fer
fólk í áfengis- og vímuefnameðferðir.
Að mörgu að huga
Aðspurður út í persónuverndar-
sjónarmið segir Ingi að þeir einstak-
lingar sem vilji ekki að slíkum upplýs-
ingum um þá sé deilt á milli stofnana
geti farið fram á að það verði stopp-
að. „Þá þarftu náttúrulega að skrifa
undir einhverja klásúlu um að þú sért
þar með hugsanlega að ógna þínu
lífi.“ En fari fólk ekki fram á neitt slíkt
verði sjúkraskrár þeirra hvaðanæva af
landinu aðgengilegar öllum læknum.
Búið er að tilkynna þessar fyrirætlanir
til Persónuverndar.
Sem fyrr segir telur Hörður Helgi
Helgason, settur forstjóri Persónu-
verndar, að mörgu að huga þegar
kemur að slíkum tengingum á milli
gagnagrunna. Það sé auðvitað að
mörgu leyti gott mál að hægt sé að
fletta sjúkrasögu sjúklings frá Akur-
eyri upp á Landspítalanum. „En ef þú
ferð til dæmis til lýtalæknis í Kópa-
vogi og leggst svo inn á Landspítal-
ann, er þá eðlilegt að allir þar geti
farið að fletta upp einhverju sem þú
hélst að væri þitt einkamál með lækni
uppi í Kópavogi? Þetta rekst svolítið á
hvert annað.“
Umræðan aldrei kláruð
Hann segir alla aðila vera að reyna að
finna ákveðið millistig í þessu. „Það
gengur ekki alveg upp að allir hafi að-
gang að öllum upplýsingum alls stað-
ar. Þannig að millistigið sem menn
eru að velta fyrir sér núna er að vinna
að því að búa til sameiginlegt viðmót,
sameiginlegan aðgang að gagna-
grunnunum sem eru þá áfram haldn-
ir á hverri sjúkrastofnun fyrir sig.“ Þar
yrði allur aðgangur skráður og rafræn
skilríki nauðsynleg til þess að komast
í skrárnar.
Hörður segir þessa umræðu tengj-
ast vísindarannsóknum á heilbrigðis-
sviði en þær byggi auðvitað fyrst og
fremst á aðgangi lækna og vísinda-
manna að upplýsingum fengnum úr
heilbrigðiskerfinu. Þar takist á hags-
munir samfélagsins annars vegar og
einstaklingsins hins vegar. „Við sem
þjóðfélag erum ekkert búin að eiga
þessa umræðu almennilega, sem
hófst í kringum gagnagrunn á heil-
brigðissviði á árunum 1997–1998.
Við erum ekki búin að ákveða hvort
við viljum láta þessa þjóðfélagslegu
og samfélagslegu nauðsyn um að við
sinnum vísindarannsóknum á heil-
brigðissviði ganga fyrir, eða hvort
við ætlum að láta það ganga fyrir að
einstaklingar fái að njóta friðhelgi um
sínar sjúkraskrárupplýsingar og hafi
eitthvað með það að segja hvað þær
eru notaðar í.“ n
„Það gengur ekki
alveg upp að allir
hafi aðgang að öllum
upplýsingum alls staðar.
Jón Bjarki Magnússon
jonbjarki@dv.is
Gagnagrunnar tengdir
Geir Gunnlaugsson er land-
læknir en embætti hans vinnur
nú að því að tengja saman
gagnagrunna um sjúkráskrár
þannig að þeir verði aðgengi-
legir öllum læknum.
Lítil umræða Hörður Helgi Helgason,
settur forstjóri Persónuverndar, segir
Íslendinga í raun ekki hafa tekið umræðuna
um það hversu langt megi ganga í að
samkeyra upplýsingar innan úr heilbrigð-
iskerfinu. Mynd LAndsLöG
Vildi 750.000
vegna handtöku
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur
sýknað íslenska ríkið af skaðabóta-
kröfu manns sem var handtekinn
vegna gruns um sölu fíkniefna. At-
vikið átti sér stað í desember 2011
en lögregla hafði ítrekað fengið
upplýsingar um að maðurinn
stundaði sölu og dreifingu fíkni-
efna. Hafði maðurinn áður orðið
uppvís að fíkniefnamisferli og
hafði lögregla lagt hald á fíkniefni
við húsleit á heimili hans í október
2010.
Í dómi héraðsdóms kemur
fram að maðurinn hafi brugðist
illa við húsleitinni í desember
2011. Hann hafi gripið til farsíma
sem hann hefði neitað að láta af
hendi og var hann af þeim sökum
færður í handjárn. Ekki þótti
ástæða til að fara með manninn á
lögreglustöð og var hann leystur
úr járnunum. Engin fíkniefni fund-
ust í húsleitinni.
Þess vegna taldi maðurinn sig
eiga rétt á bótum vegna húsleitar-
innar og þeirrar staðreyndar að
hann var settur í járn meðan á
henni stóð. Þá hafi hann haft
stöðu grunaðs manns í sjö mánuði
eftir húsleitina enda lagði lög-
regla hald á tölvugögn í umræddri
húsleit. Að þessum sjö mánuðum
liðnum var honum tilkynnt að
rannsókn málsins hefði verið hætt.
Að mati dómara var ekkert óeðli-
legt við framgang lögreglu í mál-
inu. Maðurinn fór fram á að fá 750
þúsund krónur í bætur.
Fallið frá
hækkunum
Akureyrarbær hefur ákveðið
að falla frá fyrirhugaðri hækk-
un á vistunargjöldum í leik-
skólum og gjöldum vegna
félagsþjónustu sem áttu að
koma til framkvæmda um ára-
mót. Þetta var ákveðið á fundi
bæjarráðs á fimmtudag. Með
þessu vill bæjarráð leggja lóð
sitt á vogarskálarnar til að
stemma stigu við verðbólgu og
vinna að stöðugleika.