Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.2013, Page 26

Vikublað 10.–12. desember 201326 Lífsstíll
Ert þú alkóhólisti?
CAGE-spurningalistinn hefur margsannað sig sem góður mælikvarði
Þ
að hafa margoft verið gerð-
ar vísindalegar rannsóknir
á CAGE-spurningalistanum
sem má sjá hér að neðan.
Niðurstöður þeirra hafa verið á
þann veg að spurningalistinn sé
góð leið til þess að meta hvort við-
komandi þjáist af alkóhólisma.
Ef tvö svör við þessum fjórum
spurningum eru „já“ er staðfest
að áfengissýki sé á ferðinni og ná-
kvæmnin er talin vera um 80%.
Ef svörin eru „já“ við þriðju eða
fjórðu spurningu er nákvæmnin
hins vegar mun nær 100%. Ef að-
eins einni spurningu er svarað já-
kvætt kallar það á frekari athugun.
Ef engri spurningu er svarað með
„já“ má gera ráð fyrir því að áfeng-
isneysla viðkomandi sé í lagi og
innan eðlilegra marka.
Á vef SÁÁ, þar sem er hægt að
þreyta prófið, kemur þó fram að
spurningalistar verða aldrei jafn
nákvæmir og viðtal við fagfólk
með sérþekkingu á sviði áfengis-
neyslu. Hægt er að fara í viðtal á
göngudeild SÁÁ í Reykjavík og á
Akureyri eða ræða við heilsugæslu-
lækninn sinn um neyslu sína. n
ingosig@dv.is
Breytist þú
í svín er þú
drekkur vín?
Hægt er að fá
hjálp hjá SÁÁ.
n „Áfengi hefur meiri fáránleika og óþverra í för með sér heldur en einhver lífsgæði“
F
rá mínum bæjardyrum séð
veldur áfengi gríðarlegu
tjóni,“ segir Hjalti Björnsson,
dagskrárstjóri SÁÁ, í sam-
tali við blaðamann. Hjalti
glímdi sjálfur við alkóhólisma en
fór í meðferð árið 1983 og náði ár-
angri samstundis. Fyrir skömmu
fagnaði Hjalti 30 ára edrúafmæli
sínu, eins og hann orðar það.
„Áfengi er leyft vegna langrar hefð-
ar. Ef áfengi kæmi hins vegar fram í
dag yrði það ekki leyft.“
Fólk rústar lífi sínu
Hjalti segir að mikill harmleikur
fylgi oftar en ekki áfengisneyslu.
Hjalti veltir því fyrir sér hvort áfengi
geti haft eitthvað gott í för með sér
og tekur tillit til heildarmyndarinn-
ar þegar hann gefur svar.
„Ég sé töluvert af fólki sem get-
ur notað áfengi sér að skaðlausu,“
segir Hjalti og tekur sér stutta
málhvíld, „… en síðan sé ég hina
hliðina; fólk sem er að rústa lífi
sínu og þeirra sem standa þeim
næst með áfengi. Ég hef unnið
hérna í áratugi og því er svarið mitt
„nei“. Þetta hefur meiri fáránleika
og óþverra í för með sér heldur en
einhver lífsgæði.“
Umburðarlyndi gagnvart
ölæði mikið
Hjalti segir að í sínum draumaheimi
yrðu afleiðingar áfengis viður-
kenndar og tekið á þeim á mennsk-
an hátt. Samfélagið og ekki síst
stjórnvöldin ýta afleiðingunum til
hliðar og slá þar af leiðandi ryki
í augu almennings. Stjórnvöldin
sjá möguleika á fjárhagslegri inn-
komu, en Hjalti bendir á að af-
leiðingar áfengis séu í beinu
hlutfalli við heildarneysluna. Fjöl-
margir þurfi að vinna baki brotnu
við afleiðingar áfengis sem kostar
samfélagið háar upphæðir.
„Umburðarlyndi okkar gagn-
vart ölæði og drykkjulátum er mjög
mikið,“ segir Hjalti. „Á meðan við
umberum og leyfum áfengi þá
erum við að stytta leiðina að sjúk-
dómnum,“ bætir hann við og á við
alkóhólisma. Hjalti segir að fólk
forðist að ræða áfengisneyslu á
málefnalegan hátt.
Áfengi eins og trúarbrögð
„Við viljum ekki ræða þessi mál í
rólegheitum. Fólk fer alltaf í vörn
og fer að tala af tilfinningasemi og
um að maður sé annaðhvort með
eða á móti. Fólk fer að ræða þetta
eins og trúarbrögð. Staðreyndirn-
ar tala sínu máli og þrátt fyrir allt
er áfengi það vímuefni sem veld-
ur mestu tjóni og harmi í samfé-
lögunum. En um leið og maður
segir það þá fær maður upp alveg
bylgju af mótmælum og rökum
fyrir því að leyfa áfengi. Flestir geti
notað það sér að skaðlausu. Það
eru rökin fyrir því að leyfa þetta,“
segir Hjalti og gefur lítið fyrir þau
„Ef áfengi kæmi
fram í dag yrði
það ekki leyft“
Ingólfur Sigurðsson
ingosig@dv.is
„Það er núna hol-
skefla af ofboðs-
lega sorglegum atburðum.
Kross í ferninginn merkir
jákvætt svar en auður
ferningur neikvætt
q Hefur þér einhvern tímann fundist að þú
þyrftir að draga úr drykkjunni?
q Hefur fólk gert þér gramt í geði með því að setja
út á drykkju þína?
q Hefur þér einhvern tímann liðið illa eða haft sektarkennd vegna drykkju þinnar?
q Hefur þú einhvern tímann fengið þér áfengi að morgni til að laga taugakerfið
eða losa þig við timburmenn?