Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.2008, Síða 12

föstudagur 21. nóvember 200812 Helgarblað
Bjart bros Erlu Bolladóttur nær sannarlega til augn-anna. Hún heilsar Sævari Ciesielski hlýlega þegar hún
kemur inn í Hressingarskálann úr
snjókomunni. Leiðir þeirra lágu fyrst
saman þegar þau voru aðeins átta
ára gömul. Tvítugum var þeim gef-
ið að sök að vera svæsnustu glæpa-
menn þjóðarinnar. Þrjátíu árum síð-
ar er Geirfinnsmálið enn óupplýst og
draugur þess hefur elt þau æ síðan.
Kynntust átta ára gömul
„Við kynntumst meðal annars í
Hressingarskálanum. Manstu þegar
við vorum alltaf hérna?“ Erla horfir í
kringum sig og rifjar upp þegar Hres-
só var helsti viðkomustaður vina-
hópsins hennar þegar hún var átján
ára. Félagar Sævars stunduðu stað-
inn einnig.
„Við áttum sameiginlega kunn-
ingja,“ segir Erla. „Í byrjun leist mér
ekkert á hann. Ég man þegar hann
kom eitt sinn upp að mér og fór að
þylja upp ýmsar staðreyndir um fjöl-
skyldu mína, hvað pabbi minn starf-
aði og mamma. Hann sagðist glott-
andi hafa sín sambönd þegar ég
spurði hann hvernig hann vissi þessa
hluti. Mér var brátt hætt að standa á
sama og varð eiginlega bara reið. Þá
sagðist hann hafa búið á bænum þar
sem bróðir minn var í sveit.“
Sævar samsinnir þessu og Erla
hlær. Hún minnist þess þegar hún
heimsótti bróður sinn í sveitina þeg-
ar hún var barn að aldri og pilturinn
á bænum, jafnaldri hennar, var feng-
inn til að sýna henni fjósið og hlöð-
una. „Ég þekkti hann ekki fyrr en
hann útskýrði þetta fyrir mér,“ segir
Erla.
Sannleikurinn enn á huldu
Sævar þekkja landsmenn jafn vel og
þeir þekkja Erlu en bæði hafa þau
verið milli tannanna á fólki í gegnum
árin. Geirfinns- og Guðmundarmál-
in eru þekktustu glæpamál Íslands-
sögunnar og þurftu þau bæði að sitja
árum saman í gæsluvarðhaldi þar
sem rannsóknarlögreglumenn jafnt
og fangaverðir hikuðu ekki við að
beita harðræði í leit sinni að sann-
leikanum. Þrátt fyrir pyntingar á sak-
borningum innan veggja fangelsis-
ins er sannleikurinn enn ófundinn.
Erla skrifaði undir skýrslu þar sem
hún játaði aðild sína að hvarfi Geir-
finns. Hún vildi ekkert frekar en að
hitta ungbarn sitt sem hún átti með
Sævari. Ofbeldið yfirbugaði Sævar
sömuleiðis og skrifaði hann einnig
undir játningu á glæpnum. Þau voru
sakfelld árið 1980 og sátu af sér sinn
dóm. Sævar hefur síðan haldið fram
sakleysi sínu og barist fyrir endur-
upptöku á málinu.
Algjör vitleysa
Í gegnum árin hafa þau rekist hvort
á annað á förnum vegi. Hins vegar er
langt síðan þau hafa sest niður og rætt
saman. Erla bendir á að eftir fanga-
vistina hafi þau farið algjörlega hvort
í sína áttina. „Líf okkar er svo ólíkt að
það skarast hvergi,“ segir hún. Erla
hefur fyrir löngu sagt skilið við fíkni-
efni og neytir hvorki áfengis né tóbaks.
Hún á að baki maraþonhlaup og hefur
helgað líf sitt því að hjálpa öðrum. Erla
er sátt við lífið og tilveruna. Geirfinns-
málinu er lokið af hennar hálfu.
„Þetta er að baki mér persónulega
en opinberlega er því ólokið. Það þarf
hvorki næman né skýran mann til að
sjá að það var margt afar athugavert
við rannsóknina. Þetta var algjör vitl-
eysa frá upphafi til enda,“ segir Erla
sem sat í einangrun í fangelsinu í Síðu-
múla eins og Sævar en var síðar flutt í
hegningarhúsið við Skólavörðustíg.
Eins og í stríði
Þótt þau hafi ekki fengið að um-
gangast þar vissi hún alltaf af hon-
um. Sævar verður reiður þegar hann
hugsar til þeirrar meðferðar sem
hann hlaut þar, lokaður inni í örlitl-
um klefa og jafnvel haldið vakandi
dögum saman í því skyni að gera
hann mótttækilegri fyrir yfirheyrsl-
um. „Þeir reyndu að brjóta mig niður.
Þeir reyndu allt en gátu það ekki. Þeir
höfðu mig meira að segja í hlekkj-
um,“ segir hann en Erla grípur inn í:
„En Sævar. Þeir fengu þig til að játa.“
Sævari er mikið niðri fyrir. „Ég skrif-
aði bara undir það sem þeir sögðu
mér að skrifa undir,“ segir hann. Erla
verður sorgmædd á svip: „Þeir náðu
að beygja okkur öll.“
Hún hefur greint frá því að hún
hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi í
gæsluvarðhaldi og telur meðferðina
á Sævari hafa verið mjög slæma. „Þeir
fóru verst með hann. Það var eins og
allir fengju útrás fyrir gremju sína á
honum. Þetta var eins og í stríði,“ seg-
ir Erla og rifjar upp slæman aðbún-
að Sævars í fangelsinu. „Ég vissi allt-
af hvenær hann var á ferðinni þegar
ég heyrði í hlekkjunum,“ segir hún en
Sævar var löngum í fótajárnum sem
glumdi í um alla ganga.
Flúði fordómana
Sævar og Erla kynntust nánar haust-
ið 1973. Erla var þá á leið til Banda-
ríkjanna með vinkonu sinni þar sem
þær ætluðu að heimsækja vini sína.
Þau höfðu þá þekkst lítillega í nokkra
mánuði og Sævar vildi koma með
þeim út en þangað þurfti hann að
sækja arf eftir föður sinn. Þær sam-
þykktu að Sævar yrði með í för en
stuttu síðar þurfti vinkonan að hætta
við ferðina. Þá varð úr að Sævar og
Erla fóru tvö saman til Bandaríkjanna
átján ára gömul. „Upp úr þessari ferð
hófst svo samband okkar sem stóð
þar til við vorum handtekin,“ segir
Erla en eftir það skildi leiðir.
Erla fékk styttri dóm en Sævar og
hann hafði þegar hafið afplánun á
Litla-Hrauni þegar hún losnaði út.
Þeim var síðan meinað að hittast þar
til Hæstiréttur hafði kveðið upp sinn
dóm. Erla upplifði mikla fordóma
hér á landi enda fastagestur í fjöl-
miðlum þar sem hún var úthrópuð
sem morðingi. Hún ákvað því að fara
úr landi og dagaði upp á Kyrrahafs-
eyjum. Þegar Sævar varð frjáls mað-
ur var hún enn úti. „Þegar ég kom
heim aftur réðum við illa við sam-
skiptin,“ segir Erla og hafa samskipti
þeirra verið lítil síðan. „Hann er auð-
vitað aldrei á sama stað. Það er helst
ef hann hringir í mig sem við höfum
talað saman,“ segir hún. Sævar segir
þetta hafa verið erfiða tíma: „Það var
erfitt að vinna sig upp í að geta talað
frjálslega um þetta. Við vorum svo
ung.“
Erla bendir líka á að þau hafi haft
ólíkar hugmyndir um málið á sín-
um tíma. „Hann var með sínar hug-
myndir. Ég var með mínar tilfinning-
ar. Ég réð illa við þetta,“ segir Erla.
„Ég er drykkjumaður“
Dóttir þeirra er nú 33 ára og sam-
eiginleg barnabörn tvö. Sævar seg-
ist reyna að vera í sambandi við
þau. „Ég tala stundum við hana eða
barnabörnin. Ég hef samt ekki get-
að sinnt þeim nógu vel,“ segir Sævar
sem sjálfur átti drykkfelldan föður.
„Pabbi var drykkjumaður. Hann
sinnti sínum störfum en byrjaði alltaf
á því að fá sér í glas. Ég held reynd-
ar að hann hafi verið alkóhólisti en
ekki drykkjumaður,“ segir Sævar sem
hefur ákveðnar skoðanir á drykkju-
mynstri fólks. „Ég er drykkjumaður,“
segir hann. „Alkóhólistinn keyrir allt
í botn og drekkur þar til öll orka er
búin.“
Erla horfir á hann spyrjandi. „En
ekki þú?“
„Nei, ég drekk mig bara mjúkan.
„ÞEIR NÁÐU AÐ BEYGJA OKKUR ÖLL“
Erla Bolladóttir hefur gert upp við for-
tíðina en Sævar Cieselski berst enn
fyrir því að mannorð hans verði
hreinsað. Erla og Sævar voru
aðeins átta ára þegar þau hittust
fyrst en kynntust af alvöru
skömmu áður en þau voru
handtekin vegna Guðmundar-
og Geirfinnsmálanna. Á tíma-
bili borðuðu þau nautasteik í
hvert mál og áttu vasafylli
af seðlum. Síðar seig á
ógæfuhliðina og eftir
fangavistina fóru þau
hvort í sína áttina.
Þau settust niður
með Erlu Hlyns-
dóttur og rifjuðu
upp gamla
tíma.
Sátt erla bolladóttir og sævar Ciesielski
réðu illa við samskipti hvort við annað eftir
að þau losnuðu úr fangelsi. Þau geta nú
rætt guðmundar- og geirfinnsmálin
opinskátt. Myndir róBErt rEyniSSon