Lögmannablaðið - 01.03.2004, Blaðsíða 17

17
óháð stjórnsýslunefnd ef menn eru á annað borð
hrifnir af úrskurðarnefndum, sem á síðustu árum
hafa sprottið upp eins og gorkúlur á haug.
Sjálfstætt starfandi lögmaður er að verða svo-
lítið þreytt hugtak. Það er ekki geirneglt lagahug-
tak nema e.t.v. að hluta til úr skattalögum. Senni-
lega er það sá sem uppfyllir skilyrði 1. mgr. 12. gr.
lögmannalaga, en viðkomandi er þá ekkert endi-
lega sjálfstæður. Sjálfstæði þess sem rekur lög-
mannsstofu t.d. í félagaformi, með mörgum
öðrum, er vissulega takmarkað
af hugmyndum og vilja meðeig-
enda hans. Í mínum huga er sá
sjálfstætt starfandi lögmaður
sem getur unnið sjálfstætt og
beitt vísindalegri þekkingu
sinni, hvort sem hann er laun-
þegi, aðili að félagi eða sjálf-
stætt starfandi einstaklingur. –
Þannig er lögmannsstarfið,
a.m.k. hagsmunagæsla fyrir
dómi, eins og ég þekki til. Það
má auðvitað líka segja að sá sé
sjálfstætt starfandi lögmaður
sem getur almennt valið sér
verkefni og viðskiptamenn eða
sagt stopp þegar hugmyndir þeirra keyra um þver-
bak. Geta allir „sjálfstætt starfandi lögmenn“ það?
Mín reynsla af þeim störfum þar sem maður er að
hagnýta lögmannsréttindi, þ.e. að gæta hagsmuna
annars aðila fyrir dómi, er fyrst og fremst sú
hversu erfitt þetta starf er. Það krefst einbeitingar
og útheimtir mikla vinnu ef vel á að vera – rétt-
indin duga ekki ein sér. Eru atvinnuréttindi eitt-
hvað annað en opinbert fyrirheit um að maður eigi
að kunna til verka á tilteknu sviði? Þegar lög-
mannalögin frá 1998 komu til framkvæmda þótti
mér sorglegt að lesa sífellt um það í Lögbirtinga-
blaðinu að ungir, frambærilegir lögfræðingar
væru að labba með nýfengin lögmannsréttindi
aftur í dómsmálaráðuneytið til að afsala sér þeim!
Einhvers konar leikhús fáránleikans, þótti mér.
Lögmenn þurfa að hafa skrifstofu opna
almenningi. Það er lagaboð! Er það ekki sjálf-
sprottin þörf, ef einhver ætlar að stunda hefð-
bundin lögfræðistörf fyrir aðra, t.d. lögmanns-
störf, að hann opnar skrifstofu? Hvað með
klæðnað? Er það á hinn bóginn eitthvað verri lög-
mannsþjónusta í sjálfu sér þar sem boðleiðir eru
aðrar t.d. sími og tölvupóstur og fundaraðstaðan
borðkrókur á heimili lögmannsins? Ég er sann-
færður um að góð lögmannsþjónusta byggir á því
að þekking, heiðarleiki og starfsorka sé til staðar.
Ég ímynda mér að frá sjónarhóli neytenda beri að
sama brunni. Sá sem þarf aðstoð við lögfræðileg
vandamál hlýtur að vilja leita til þess sem kann til
verka, hvort sem hann vinnur hjá endurskoðunar-
fyrirtæki, svokallaðri lögmannsstofu eða bara
heima hjá sér eftir kvöldmat. Er það ekki náttúru-
lögmálið? Þær eru margar glæsilegar lögmanns-
stofurnar á Íslandi. Ég tók mér eitt sinn tíma í að
safna í „Uppáhaldið“ á netinu heimasíðum lög-
mannsstofa. Þær voru hver
annarri glæsilegri og báru eig-
endunum gott vitni. Ég trúi því
ekki að þessar frambærilegu
stofur þrífist í skjóli einhverrar
lögþvingaðrar hagsmunagæslu,
heldur hlýtur það að stafa af
verðleikum þeirra sem að þeim
standa. Æskuvinur minn hefur
í tvígang leitað til mín með
lögfræðileg vandamál. Þau
voru af þeirri stærðargráðu að
fjárhagur fjölskyldunnar gat
verið í uppnámi. Hann hefur
mikla trú á þessum vini sínum
sem er lögmaður og er sífellt
að flytja mál. En heldur þótti honum það kyndugt
þegar þessi lögmannsnefna ráðlagði honum í bæði
skiptin að leita á lögmannsstofu. Ég er sannfærður
um að það var rétt ráðgjöf og í bæði skiptin fengu
málin afar farsælar lyktir.
Þegar það kom í lög að lögmenn þyrftu að hafa
allt í senn; opna skrifstofu, vörslufjárreikning og
tryggingu fyrir skaða sem þeir valda öðrum, fann
ég til einhvers konar sektarkenndar tilheyrandi
þessum hópi með málflutningsréttindi. Ég man að
Arnljótur kenndi að lögboðin vátryggingarskylda
var einkum við lýði þar sem aðstæður eru sérstak-
lega hættulegar. En ekki nóg með það, skylda
þyrfti lögmenn af öllum öðrum til að hafa fé ann-
arra manna á sérreikningi. Hafi einhver dröslast
gegnum kennslu í refsirétti og þar að auki lokið
embættisprófi í lögum tel ég það einboðið, án þess
að sérstök lagaskylda þurfi til að koma. Ég held að
þeir sem hneigjast til að stela peningum annarra
láti reglur um vörslufjárreikninga ekkert trufla
sig. Af öllum stéttum þurftu lögmenn á þessum
lagaboðum að halda að mati löggjafans – ekki lög-
fræðingar, sem sinnt geta öllum þessum marg-
breytilegu störfum sem lögmannsréttindi þarf ekki
til.
L Ö G M A N N A B L A Ð I Ð
Í mínum huga er það
lykilatriði ef skyldu-
aðild er að LMFÍ, að
félagið gæti hags-
muna allra félags-
manna og ég vona
að sú sé raunin.