Lögmannablaðið - 01.06.2005, Blaðsíða 4

4 2 / 2 0 0 5
FRÁ RITSTJÓRN
Ásíðasta ári mínu við laga-deild HÍ sat ég tíma í fagi
sem kennt var við hlutverk
dómara og lögmanna. Í einum af
eftirminnilegri tímunum fékk
hópurinn þekktan fréttamann
ásamt dómara einum í heimsókn
til þess að ræða umfjöllun
fréttamanna um lögfræði, lög-
reglurannsóknir og dómsmál.
Fréttamaðurinn greindi frá því
að stundum væri mjög erfitt að átta sig á
inntaki dóma sem væru á lögfræðimáli
sem oft væri erfitt að skilja án áralangrar
þjálfunar. Dómarinn taldi vandamálið
kunnuglegt og nefndi m.a. dæmi þess að
fréttamaður hefði elt dómara heim í lok
vinnudags til að fá hjá honum útskýringar
á inntaki dóms sem kveðinn hafði verið
upp fyrr þann dag. Fyrir laganema var
þetta kunnugleg tilfinning og var ekki
laust við að nemendum þætti nokkuð til
úrræðasemi fréttamannsins koma en ekki
síður þörf áminning til verðandi lögfræð-
inga um að hafa skýrleika að leiðarljósi við
skrif á lögfræðitexta. Sé það haft að leiðar-
ljósi má það vonandi verða til þess að
fækka fréttum um dómsmál sem byggðar
eru á misskilningi, þótt ef vel á að vera
þurfi fleira til að koma, svo sem reynsla og
þekking þeirra sem fréttirnar skrifa.
Annað sem kom fram í máli fréttamanns-
ins og dómarans var virðing fyrir þeirri
meginreglu sem er að finna í 3. gr. siða-
reglna Blaðamannafélags Íslands þar sem
kveðið er á um að blaðamanni beri að forð-
ast allt sem geti valdið saklausu fólki
óþarfa sársauka eða vanvirðu. Felst það að
jafnaði ekki síst í því að fjalla af
nærgætni og virðingu um mál
sem eru til rannsóknar og nafn-
greina ekki aðila máls og jafnvel
vega að æru þeirra áður en
dómur hefur verið felldur. Fyrir
nokkrum árum fór að örla á því
að framangreindri meginstefnu
væri ekki lengur fylgt eftir og er
nú svo komið að þessi stefna er
hjá sumum fjölmiðlum að engu
höfð. Afleiðingar þessara breytinga hafa
oft á tíðum verið mjög dapurlegar og má
búast við því að þessi breyting sé farin að
ala á vantrausti lögmanna og dómara
gagnvart þeim sem á fjölmiðlum starfa.
Stafar það ekki síst af því að þarna virðist
manni eins og beinlínis hafi verið tekin, í
nafni tjáningarfrelsis, ákvörðun um að
skeyta engu um tilfinningar fólks, hvort
sem það eru hinir ákærðu, brotaþolar eða
aðstandendur beggja þessara aðila. Sá
grunur læðist að manni að nú, nokkrum
árum eftir að hafa hlýtt á fréttamanninn og
dómarann vera jafn sammála og raun bar
vitni, þá hljóti dæmum um að fréttamenn
og lögmenn standi saman að vandaðri og
upplýsandi umfjöllun að fara fækkandi.
Væri það að mörgu leyti miður og vart
vanþörf á en fram kemur í grein hér í blað-
inu að fjölmiðlar eftirláta iðulega ungum
og reynslulitlum blaðamönnum að fjalla
um þann málaflokk er lýtur að lögreglu-
rannsóknum og dómsmálum. Er það því
brýnt að lögmenn geri sitt besta til að leið-
beina blaðamönnum svo fækka megi hvort
tveggja rangri og ranglátri umfjöllun fjöl-
miðla um þennan mikilvæga málaflokk.
Daði Bjarnason
hdl.