Lögmannablaðið - 01.06.2005, Blaðsíða 14

14
Hlutverk fjölmiðla er að koma upp-lýsingum á framfæri við almenn-
ing, segja frá atburðum í umhverfinu
og greina aðalatriði frá aukaatriðum.
Fjölmiðlar sinna þessu með álíka mis-
munandi hætti og þeir eru margir en
hlutverk þeirra er að mínu mati ekki að
dæma menn og málefni eða svipta fólk
æru sinni og virðingu. Hafi lög verið
brotin þá er það hlutverk dómstóla að
kveða upp um sök eða sakleysi manna.
Ég sé almennt litla þörf á því að
birta nöfn manna sem liggja undir grun
um að hafa brotið af sér. Á því geta þó
verið undantekningar þegar um er að
ræða þjóðþekkta einstaklinga eða
þegar sterkur grunur er um stórfelld brot. Réttar-
höld eiga samt sem áður ekki að fara fram á síðum
dagblaða eða í fréttatímum ljósvakamiðlanna,
hvort sem það er af hálfu fjölmiðilsins eða lög-
manna málsaðila. Mikilvægt er að blaðamenn hafi
líka í huga að menn eru saklausir þar til sekt þeirra
hefur verið sönnuð. Aldrei verður nógu oft sagt að
aðgát skal höfð í nærveru sálar.
Gagnrýni á efnistök fjölmiðla í dóms- og saka-
málum hefur að undanförnu beinst fyrst og fremst
að DV, og kannski ekki að
ástæðulausu. Persónulega
finnst mér DV hafa í mörgum
tilvikum farið langt yfir strikið
í umfjöllun sinni um sakamál
og ítrekað þverbrotið siðaregl-
ur Blaðamannafélags Íslands,
án þess að á það hafi reynt sem
skyldi fyrir siðanefnd. Annað
hvort veigrar fólk sér við að
kæra blaðið eða þá að siðgæð-
isþröskuldur okkar blaða-
manna hefur eitthvað lækkað.
Ég held í þá von að fyrrnefnda
skýringin sé ástæðan.
Með því að semja sína eigin
,,siðaskrá“ hefur DV í raun sagt skilið
við siðareglur Blaðamannafélagsins
(BÍ). Siðareglur BÍ eru ekki full-
komnar og mætti reyndar taka þær til
endurskoðunar, en þær eru engu að
síður grundvallarleiðsögn blaða-
manna í umfjöllun sinni og atferli.
Bæta mætti við fleiri siðareglum og
meðal þess sem mætti íhuga er að
veita siðanefnd heimild til að taka upp
mál af eigin frumkvæði. Næg hafa
verið tilefnin til þess að undanförnu.
Jónas Kristjánsson notar hvert
tækifæri til að lýsa því að DV sé eina
blaðið sem stundi alvöru rannsóknar-
blaðamennsku hér á landi en allir
aðrir fjölmiðlar séu í kranablaðamennsku, að
skrúfa fyrir eitt viðhorf og láta það flæða
gagnrýnislaust yfir síður og fréttatíma. Því miður
hafa fáir þorað að andæfa Jónasi þar sem hann
ítrekað vanvirðir heila stétt manna sem flestir
hverjir reyna að vanda til daglegra verka, koma af
virðingu fram við sína viðmælendur en beita um
leið aðhaldi þegar við á. Ég kalla það t.d. ekki
kranablaðamennsku að leiða fram tvö ólík sjónar-
mið án þess að blaðamaður taki afstöðu með
öðrum aðilanum og reyni
þannig að túlka fyrir lesand-
ann hvor hafi nú sagt rangt
frá. Vilji blaðamenn stunda
skáldskap þá skilst mér að
bókaforlögin hafi dyrnar
ávallt opnar fyrir efnilegum
rithöfundum.
Lögmenn mega ekki mis-
nota fjölmiðla Bæði blaða-
menn og lögmenn bera mikla
ábyrgð í störfum sínum. Lög-
menn eru ein þeirra starfs-
stétta sem blaðamenn eru
mjög háðir um upplýsingar í
fréttaöflun. Miklu skiptir að
2 / 2 0 0 5
Nauðsyn á gagnkvæmu trausti
og virðingu
Björn Jóhann
Björnsson
blaðamaður á
Morgunblaðinu
Persónulega finnst mér DV
hafa í mörgum tilvikum
farið langt yfir strikið í
umfjöllun sinni um sakamál
og ítrekað þverbrotið siða-
reglur Blaðamannafélags
Íslands, án þess að á það
hafi reynt sem skyldi fyrir
siðanefnd.