Lögmannablaðið - 01.06.2005, Blaðsíða 13

13
beita sínu réttlæti þá er það vegna þess að þeim
finnst réttlæti dómstólanna hafa brugðist. Og
stundum kunna þeir að hafa rétt fyrir sér. Á hinn
bóginn verður réttlæti fjölmiðla oft harðara en
réttlæti dómstóla. Í fyrsta lagi vegna þess að þeir
hafa ekki allir sömu hömlur á sér og dómstólar; í
öðru lagi nærast þeir stundum á fordómum
almennings, svo og þörfinni fyrir að selja. Í þriðja
lagi – og það vegur hvað þyngst fyrir þann sem
fyrir verður – þá er skömmin samfara því að vera
afhjúpaður í alfaraleið oft þyngsta refsing sem
nokkur getur fengið. Fyrir flest venjulegt fólk er
verra að missa æruna og vera úthrópaður á torgum
en að lenda í fésekt, jafnvel í fangelsi.
Og þá komum við loks að mannúðinni.
Óttinn við ærumissi af völdum fjölmiðla getur
fælt fólk frá glæpum. Á hinn bóginn getur sá
dómur stundum orðið mönnum svo þungur að þeir
grípa til örþrifaráða. Það þarf oft að milda rétt-
lætið með mannúð eða kærleika. Í okkar örsmáa
þjóðfélagi á Íslandi fær enginn dulist hafi hann
einu sinni misst æruna. Þess vegna gilda hér ekki
að öllu leyti sömu lögmál og í stærri þjóðfélögum.
Því þarf að fara hér mildilegar að fólki en þar sem
það getur horfið í milljónahafið.
Því miður virðist hin nýja lína í fréttamennsku
ekki alltaf eira mannúðinni, en ber við réttlætinu.
En réttlæti hverra? Og hver segir að fjölmiðlar
eigi að vera refsinornir sem svipti menn ærunni?
Í raun snýst þetta um þjóðfélagssýn. Viljum við
ganga fram af taumlítilli hörku gagnvart þeim sem
misstíga sig? Eða viljum við milda refsigleðina
með mannúð? Og er það ekki slík mannúð sem
gerir okkur í raun að siðmenntuðu samfélagi?
L Ö G M A N N A B L A Ð I Ð
Sími 545 4400 • gutenberg. is