Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.2012, Blaðsíða 14

Sandkorn
Í
slendingar virðast ætla að kjósa sér
það til framtíðar að búa við vissa
einangrun frá nágrannaþjóðum
sínum í Evrópu. Um 68 prósent
landsmanna eru á móti aðild Ís-
lands að Evrópusambandinu sam-
kvæmt nýrri könnun sem Capacent
vann fyrir Heimssýn, hreyfingu sjálf-
stæðissinna í Evrópumálum. Þessi
niðurstaða er í nokkru samræmi við
niðurstöðu Þjóðarpúls Gallup sumar-
ið 2010 þar sem 60 prósent þjóðarinn-
ar voru á móti Evrópusambandsað-
ild. Meirihluti þjóðarinnar kýs sér því
meiri efnahagslega, stjórnmálalega,
myntlega og menningarlega einangr-
un um komandi framtíð.
Andstæðingar Evrópusambandsins
myndu vitanlega ekki fallast á orða-
notkunina einangrun í þessu sam-
bandi heldur frekar velja sér orð eins
og „sjálfstæði“, líkt og Heimssýn gerir:
„Íslendingar kjósa sér meira sjálfstæði
frá nágrannaþjóðum sínum með því
að vera á móti inngöngu í Evrópusam-
bandið.“ Of einstrengingsleg sjálf-
stæðishyggja þjóðar getur hins vegar
leitt til þess að hún afneitar auknu
samstarfi við aðrar þjóðir á grundvelli
hennar. Ekki er samasemmerki á milli
þess að vera fylgjandi aðild að Evrópu-
sambandinu og að vilja gefa eftir
sjálfstæði þjóðarinnar, líkt og and-
stæðingar ESB halda fram. En þátttaka
í ríkjasambandi þýðir vitanlega að við
getum ekki sleppt því að taka tillit til
sjónarmiða annarra aðildarríkja. Slík
hegðun einkennir til dæmis hátterni
okkar í makríldeilunni þar sem við
setjum undir okkur hausinn, förum
bara okkar fram og viljum ekki hlusta
á röksemdir nágrannaþjóða okkar – í
nafni sjálfstæðis.
Slíkar skoðanakannanir eru vatn
á myllu þeirra stjórnmálaflokka sem
berjast gegn aðild að Evrópusam-
bandinu: Sjálfstæðisflokks, Vinstri
grænna og Framsóknarflokksins. Fylgi
þessara þriggja flokka mældist 63 pró-
sent samkvæmt síðasta Þjóðarpúlsi
Gallup og er niðurstaðan um hug
þjóðarinnar til Evrópusambandsins í
nokkru samræmi við fylgi flokkanna.
Flokkur sem hefði það að yfirlýstu
markmiði sínu að ganga í Evrópusam-
bandið gæti því líklega samstundis
gleymt því að fá stuðning 60 prósenta
þjóðarinnar. Þá kaus þjóðin enn og
aftur yfir sig forseta í sumar sem hefur
það að yfirlýstri stefnu sinni að berj-
ast gegn aðild Íslands að Evrópusam-
bandinu – í nafni sjálfstæðis.
Ég skil ekki af hverju svo stór hluti
þjóðarinnar er mótfallinn aðild Ís-
lands að Evrópusambandinu. Hvar
er orsakaskýringin fyrir því? Ekkert
af þeim rannsóknarfyrirtækjum sem
framkvæma skoðanakannanir um hug
þjóðarinnar hefur nokkru sinni, eftir
því sem ég best veit, gert rannsókn á
því af hverju Íslendingar eru mótfalln-
ir aðild. Svar við þeirri spurningu ligg-
ur því ekki fyrir þó ESB-andstaðan geri
það án þess að fyrir liggi hvers konar
samning við fáum við sambandið.
Hræddastur er ég um að í andstaðan
byggi að stóru leyti á ástæðum sem
kenna má við þjóðernishyggju. Ein-
földustu og bestu rökin fyrir aðild
Íslands að Evrópusambandinu eru
ekki efnahagsleg heldur menningar-
leg: Íslendingar eiga heima í sam-
bandinu. Þessi rök eiga ekkert skylt við
þjóðernis hyggju – í nafni sjálfstæðis.
Þegar ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks
og Samfylkingar ákvað með lagasetn-
ingu í bankahruninu 2008 að tryggja
peninga íslenskra innistæðueigenda
í viðskiptabönkunum til fulls en ekki
lán erlendra kröfuhafa tók ríkis-
stjórnin afstöðu með Íslendingum
gegn útlendingum. Þó svo að þessi
ákvörðun hafi verið góð fyrir hags-
muni Íslendinga í praktískum skilningi
þá er hún siðlaus í þeim skilningi að
jafnræðisreglur voru brotnar: Erlend-
ir aðilar voru látnir taka stærsta skell-
inn af lánafylleríi íslensku bankanna
og íslensks almennings um árabil. En
Íslendingar komust upp með þetta.
Þá braut lagasetningin gegn Icesave-
innistæðueigendum Landsbankans
í útlöndum sem ekki sátu við sama
borð og íslenskir reikningseigendur
sem fengu peningana sína tryggða til
fulls. Íslendingar fengu svo tækifæri
til að leiðrétta að hluta til þessa þjóð-
ernislegu beitingu valds með því að
samþykkja Icesave-samkomulag rík-
isstjórnarinnar í fyrra. Íslenska þjóðin
kolfelldi hins vegar þann samning og
beit þar með höfuðið af skömminni.
Icesave-málið er nú fyrir EFTA-dóm-
stólnum. Persónulega tel ég rétt og
sanngjarnt að Íslendingar tapi mál-
inu vegna þess mikilvæga prinsipps
sem þeir brutu þegar þeir mismunuðu
innistæðueigendum eftir þjóðerni – í
nafni sjálfstæðis.
Ef Ísland gengur í Evrópusam-
bandið – sem alls ekki er líklegt –
myndi þjóðin eiga í auknum erfiðleik-
um með að taka slíkar ákvarðanir sem
byggja á þjóðernislegri beitingu valds.
Sambandið var auðvitað gagngert sett á
laggirnar á síðustu öld til að vinna gegn
þjóðernishyggju með aukinni samein-
ingu og samvinnu ríkja Evrópu. Mis-
munun einnar aðildarþjóðar Evrópu-
sambandsins gegn annarri á grundvelli
þjóðernis eða búsetu, líkt og í Icesave-
málinu, er ekki vel séð og yrði settur
þrýstingur á viðkomandi ríki innan
þess ef slík staða kæmi upp. Þannig má
segja að Evrópusambandið virki sem
vörn gegn þjóðernishyggju í samskipt-
um ríkja á milli – í nafni sjálfstæðis.
Þjóðernislegar ástæður – senni-
lega einna helst – koma hins vegar
í veg fyrir að Íslendingar vilji
ganga í sambandið. Aðhaldið gegn
þjóðernis legri beitingu valds sem
sambandið sannarlega veitir nær því
ekki til okkar. Þannig styrkist þjóð-
erniskenndin í huga Íslendinga, sem
verða einangraðri fyrir vikið; þessi
vanskapaða og heimskulega kennd
verður inngrónari, almennari, út-
breiddari, forhertari. Við mænum
áfram ein á naflann á okkur og tölum
stolt um „okkur Íslendinga.“ Fyrir vik-
ið er allt eins líklegt að áfram verði
litið á það sem sjálfsagt og viðtekinn
sið á Íslandi að ríkisvaldið mismuni
öðrum þjóðum og þegnum þeirra á
grundvelli þjóðernis - í nafni sjálf-
stæðis.
Árni Páll á flugi
n Árni Páll Árnason er sagður
á fljúgandi siglingu í Krag-
anum í slagnum við Katrínu
Júlíusdóttur,
nýja fjár-
málaráðherr-
ann. Kunn-
ugir segja
að hann
hafi náð að
fá loforð
margra þungavigtarmanna
í kjördæminu sem töldu að
hún væri á förum úr póli-
tík. Katrín er önnum kafin
við að setja sig inn í mál
nýja ráðuneytisins og tími
ráðherrans til að starta vel
smurðri kosningamaskínu
er lítill. Það hjálpar Árna
Páli að í Kópavogi, þar sem
Katrín býr, á hann öfluga
stuðningsmenn eins og
Rannveigu Guðmundsdóttur
og Guðríði Arnardóttur, fyrr-
verandi bæjarstjóra. Þó
Gaflarar hafi yfirleitt ver-
ið miklir stuðningsmenn
Katrínar segja Árnamenn
að fylgi við hann nái alla
leið inn í bæjarstjórnina í
Hafnarfirði.
Formaður flýr
n Vaxandi óánægja er í garð
Sigmundar Davíðs Gunnlaugs-
sonar meðal margra fram-
sóknarmanna sem telja-
að honum hafi mistekist
hrapallega að ná upp fylgi
flokksins. Benda þeir á að
Halldór Ásgrímsson, sem
Sigmundur vill í dag lítið
kannast við, hafi eftir 4 ár í
stjórnarandstöðu náð Fram-
sókn upp í 18 prósent. Nú sé
fylgið hins vegar fast í 13–14
prósentum. Litlar líkur voru
á að formaðurinn næði kjöri
í Reykjavík. Þetta telja menn
að hafi ráðið því að hann
flúði norður í öruggt sæti.
Árni í ham
n Árni Johnsen fer einsog
byssubrenndur um allt
Suðurkjördæmið. Staða
Ragnheiðar
Elínar Árna-
dóttur, sem
leiddi list-
ann, hefur
veikst að
tvennu leyti.
Formaður
flokksins treysti henni ekki
til að halda áfram sem for-
maður þingflokks og skipti
henni út. Í síðasta próf-
kjöri studdi Árni Sigfússon,
bæjarstjóri í Reykjanes-
bæ hana dyggilega. Full-
yrt að bæjarstjórinn muni
nú styðja frænda. Árni geti
því lokið ferli sínum sem
oddviti.
Áhyggjur Hönnu
n Hanna Birna Kristjáns dóttir
hefur komist vel frá erfiðri
umræðu OR. Hún tókst á við
Helga Hjörvar þingismann
á Sprengisandi og stóð sig
vel. Á sunnudag vakti Stöð 2
athygli á því að Hanna Birna
hafi komið í veg fyrir hækk-
un gjaldskrár Orkuveitunn-
ar. Sú ákvörðun var harð-
lega gagnrýnd af höfundum
kolsvartrar Orkuveituskýr-
slu. Stuðningsmenn hennar
hafa áhyggjur af því að Orku-
veituhneykslið skaði hana
en helsta trompið er farsæll
borgarstjórnarferill.
„Alger kaflaskil
fyrir okkur“
„Geðlæknar
verða gamlir“
Össur Skarphéðinsson um samning um olíuvarnir. – DV Formaður Geðlæknafélagsins vill að íslenskir læknar erlendis komi til starfa á Íslandi. – DV
Í nafni sjálfstæðis„Ég skil ekki af hverju
svo stór hluti þjóðar-
innar er mótfallinn aðild
Íslands að Evrópusam-
bandinu
Hin breiða miðja
F
yrir nokkrum dögum gaf ég út
bókina „Við stöndum á tíma-
mótum“ sem er einhvers konar
„Pólitískt manifestó þar sem ég
greini stöðuna á stjórnmála- og efna-
hagssviðinu eftir hrunið og marka
þá óskastefnu sem flokkur minn ætti
að feta í pólitík og atvinnulífinu inn í
framtíðina“ eins og sagði í bókadómi
DV á mánudag.
Í bókinni fer ég m.a. yfir hug-
myndir mínar að nýrri nálgun í at-
vinnumálum, ræði vöxt þekkingar-
geirans og kynni sameiginlega
hagsmuni umhverfisverndar og at-
vinnulífs. Í bókinni birtast tillögur
að skattabreytingum sem væru
hvetjandi fyrir atvinnulífið, rætt er
um stöðu ferðaþjónustunnar, áhrif
krónunnar á rekstur heimila og fyrir-
tækja, og stöðu aðildarviðræðna við
ESB. Þá fjalla ég ítarlega um mikil-
vægi jöfnuðar fyrir samfélög, enda
eru þau samfélög sem byggð eru á
sameiginlegri ábyrgð allra á vel-
ferð almennings „þau samfélög sem
reynast hvað samkeppnishæfust á
alþjóðlegum vettvangi“. (bls. 126)
Þannig vil ég leggja áherslu á að
velferð og jafn réttur allra til þjón-
ustu verði ekki til án verðmætasköp-
unar og samkeppnishæfni atvinnu-
lífsins og frelsis til athafna. Á sama
hátt byggir sterkt atvinnulíf á öflugu
velferðarkerfi og góðri menntun.
Þetta er kjarni jafnaðarstefnunnar –
samanber blaðsíðu 126 í bókinni.
Bókin birtir þá skoðun mína að
nú sé kominn grundvöllur að við-
spyrnu og því mikilvægt að ræða
næstu skref fyrir íslenskt athafnalíf.
Ísland stendur á tímamótum. Bók-
inni er ætlað að vekja til umhugs-
unar, setja fram hugmyndir og velta
upp leiðum með það að markmiði
að lyfta umræðunni upp á næsta
plan.
Samfylking flokkur nútíma
atvinnulífs
Ég tel flokkinn minn einnig á
nokkrum tímamótum. Samstarf okk-
ar við VG hafi leitt af sér málamiðl-
anir til vinstri en nú sé mikilvægt að
Samfylking færist aftur inn á miðjuna
„og höfði þannig til kjósenda sem
vilja meira jafnvægi milli öflugs at-
vinnulífs og velferðarkerfis.“ (bls. 130)
Þar séu sóknarfæri flokksins:
„Samfylkingin á að birtast sem val-
kostur þeirra sem hafna einangrun,
en vilja byggja upp fjölbreytt atvinnu-
líf í alþjóðlegum tengslum og losa
heimilin undan oki verðtryggingar
og hárra vaxta. Samfylkingin ber því
ríka ábyrgð sem valkostur frjálslyndra
kjósenda á miðju íslenskra stjórn-
mála“ eins og segir á blaðsíðu 131.
Margir stuðningsmenn Sjálf-
stæðisflokksins leggja mikla áherslu
á frjáls viðskipti, starfsskilyrði at-
vinnulífsins og afléttingu hindrana.
Þess vegna er hörð andstaða for-
ystumanna flokksins gegn aðild að
Evrópusambandinu mjög einkenni-
leg. Þarna gefast mikil sóknarfæri
fyrir jafnaðarmenn. Aðild að sam-
bandinu er lykill að afnámi verð-
tryggingar, lægri vöxtum og sjálf-
bærum hagvexti á Íslandi og þeir
kjósendur sem leggja mikið upp úr
slíkum þáttum ættu þess vegna miklu
fremur að styðja Samfylkinguna.
Þannig tel ég að Samfylkingin eigi
mikil sóknarfæri í að höfða til kjós-
enda Sjálfstæðisflokksins sem er
umhugað um verðmætasköpun og
öflugt atvinnulíf. Með afstöðu sinni
til aðildar að ESB er Sjálfstæðisflokk-
urinn að dæma sig úr leik gagnvart
þeim kjósendum og Samfylkingin á
að grípa það tækifæri.
Sterk Samfylking forsenda að-
ildarviðræðna
Samfylkingin á að vera raunverulegur
valkostur fyrir hinn breiða kjósenda-
hóp á miðjunni, sem umfram flest
hefur nú áhyggjur af atvinnulífinu og
þróun þess. Það er skynsamlegt fyrir
Samfylkingu að grípa miðjuna og gera
þannig samstarf til hægri eða vinstri að
valkosti að loknum kosningum. Jafn-
vægi á milli velferðar og verðmæta-
sköpunar annars vegar, og aðildarvið-
ræður við Evrópusambandinu hins
vegar, eiga allt sitt undir styrk Samfylk-
ingar í næstu kosningum.
Leiðari
Ingi Freyr
Vilhjálmsson
ingi@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
14 17. október 2012 Miðvikudagur
„Bókin birtir þá
skoðun mína að nú sé
kominn grundvöllur að við-
spyrnu og því mikilvægt að
ræða næstu skref fyrir ís-
lenskt athafnalíf
Kjallari
Magnús Orri
Schram