Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.2012, Blaðsíða 15

„Gengislækkun framkallar m.ö.o.
„launalækkun án blóðsúthellinga“
„Við erum
ríkið“
Lilja Mósesdóttir og Samstaða vilja taka upp nýkrónu. – DV.is Gunnar Sverrisson vill söfnun fyrir nýjum tækjum á Landspítalann. – DV.is
Spurningin
„Nei. Hvers konar samsæris­
kenning er það?“
Þorgeir Helgason
20 ára flugþjónn
„Það er hugsanlegt að einhverjir
hafi haft óbein áhrif á gang mála,
en ég trúi því ekki að þeir hafi
stýrt henni.“
Hólmdís Sigurðardóttir
52 ára hjúkrunarfræðingur
„Nei.“
Fríða Halldórsdóttir
18 ára nemi
„Nei, því trúi ég ekki.“
Guðmundur Kjartansson
54 ára listaverkasali
„Nei, það held ég ekki.“
Hákon Örn Kaaber
29 ára starfsmaður á Hrafnistu
Stýrðu þingmenn
búsáhalda-
byltingunni?
1 Barn fékk viskí í stað ávaxtasafa Tveggja ára drengur
var fluttur á sjúkrahús í Swansea í
Wales eftir að hafa drukkið ótæpilegt
magn af viskíi sem hann fékk fyrir
mistök starfsmanna.
2 Lögreglan á að rannsaka lækni Ríkissaksóknari hefur sent
kæru Páls Sverrissonar aftur til
rannsóknar hjá lögreglunni eftir að
henni hafði verið vísað frá.
3 Stærstu mistökin í megrun DV tók saman sextán gildrur sem
algengt er að þeir sem glíma við
aukakílóin falli í.
4 Nafn mannsins sem fannst látinn í Reykjanesbæ Maðurinn
sem fannst látinn í fjörunni neðan við
Ægisgötu í Reykjanesbæ að morgni
12. október síðastliðinn hét Jaroslaw
Olejniczko.
5 Sunndal vill fá Íslendinga til starfa Sunndal Næringssel­
skap og atvinnuþróunarfélagið
Industriinkubatoren PiFF Sunndal
stóðu á þriðjudag fyrir sameig­
inlegum kynningarfundi í Hörpu.
Þar voru atvinnutækifæri í norska
sveitarfélaginu Sunndal kynnt
áhugasömum.
Mest lesið á DV.is
Landsleikur Nokkur fjöldi stuðningsmanna svissneska landsliðsins í knattspyrnu var samankominn í miðborginni á mánudag og væsti ekki um þá.
mynd sigtryggur ariMyndin
Umræða 15miðvikudagur 17. október 2012
N
ýtt frumvarp um breytta skip-
an strandveiða hefur nú verið
lagt fram á Alþingi af þremur
þingmönnum. Markmið frum-
varpsins er að jafna aðstöðu þeirra
sem stunda strandveiðar, auka ör-
yggi í veiðunum, stuðla að sjálfbær-
um og vistvænum fiskveiðum með
hóflegri sókn á fiskimiðin, efla at-
vinnu og byggð í landinu og stuðla
að jákvæðri samfélagsþróun. Flutn-
ingsmenn eru Ólína Þorvarðardótt-
ir (1. flm.), Mörður Árnason og Skúli
Helgason.

reynslan sýnir vankanta
Þegar strandveiðunum var komið á
2009 var boðað að fyrirkomulag þeirra
yrði endurmetið síðar í ljósi reynsl-
unnar. Í þessum tilgangi hafa verið
gerðar úttektir á strandveiðunum,
samfélagslegum áhrifum þeirra og
aflagæðum, sem sýna að strandveiðar
eigi fullan rétt á sér sem valkostur við
aðra útgerð.
Frá upphafi hefur engu að síður
gætt óánægju með áhrifin af svæða-
skiptingu strandveiðanna sem leitt
hefur til ójafnvægis og mismunun-
ar. Þegar við fyrstu umræðu um málið
sumarið 2009 var varað við svokölluð-
um „ólympískum veiðum“ sem beinni
afleiðingu af þeirri ójöfnu aðstöðu
sem bátar hafa til að sækja strand-
veiðiafla í hinum fjórum landshluta-
bundnu hafsvæðum sem lögin kveða
á um. Svæðin fjögur henta misvel til
strandveiða. Á svæði A eru gjöfulu-
stu og nálægustu miðin. Flestir bátar
sækja því um strandveiðileyfi á svæði
A og þar er mesta sóknin, kappið og
veiðiharkan, þá fáu daga sem smá-
bátarnir geta sótt strandveiðiafla á
því svæði. Þetta hefur valdið vaxandi
áhyggjum af öryggi smábátasjómanna
vegna stífrar sóknar í misjöfnum veðr-
um, einkanlega út af norðvesturhorni
landsins. Bátar á öðrum svæðum eru
mun færri, hafa rýmra svigrúm til þess
að sækja sinn afla og fá auk þess meira
í sinn hlut.
aukið jafnræði
Strandveiðar eru hugsaðar sem jákvæð-
ur valkostur við aðra útgerð og atvinnu
yfir sumartímann. Þeim er ætlað að
auka jafnræði og nýliðun í sjávarútvegi
á sjálfbærum og vistvænum forsendum.
Þeim er ekki ætlað að ógna öryggi þeirra
sem veiðarnar stunda, eða stuðla að
misskiptingu með tilheyrandi hættu á
slælegri aflameðferð eða hroðvirknisleg-
um veiðiaðferðum.
Vegna þessa leggjum við til að fyr-
ir upphaf hvers strandveiðitímabilsins
verði opnað fyrir umsóknir um strand-
veiðileyfi í tvær vikur. Þegar fyrir liggur
hversu margir hafa sótt um og fengið
strandveiðileyfi, verði heildaraflamagn-
inu skipt jafnt á milli þeirra báta. Magn-
ið getur verið breytilegt milli ára, eftir
fjöldanum sem sækir um hverju sinni,
enda ekki um varanlega úthlutun að
ræða, eða hlutdeild sem veitir hefðarrétt
af neinu tagi og ekki má veðsetja, leigja
eða selja þessar aflaheimildir. Ráðherra
er hvenær sem er heimilt að stöðva
veiðarnar eða færa báta til milli svæða
eftir veiðiþoli svæða – enda gerir frum-
varpið ráð fyrir að hvergi verði hvikað frá
markmiðum umhverfis- og sjálfbærni-
sjónarmiða við framkvæmdina.
Eignarhaldið
Í gildandi lögum er kveðið á um að þeim
bátum sem nýttir eru til strandveiða sé
ekki haldið að öðrum veiðum, enda er
það yfirlýst markmið með strandveiðun-
um að „sem flestum sé gert mögulegt
að stunda frjálsar handfæraveiðar með
ströndinni á sjálfbæran hátt.“
Reynslan sýnir þó að sterkir útgerðar-
aðilar hafa verið að gera út fjölda strand-
veiðibáta í samkeppni við smábátasjó-
menn sem eru einir að sínum veiðum,
og sé jafnvel látið nægja að sýna fram á
1% eignarhald á báti til þess að uppfylla
ákvæði laganna um að eigandi sé lög-
skráður á strandveiðibát. Þetta samræm-
ist heldur ekki upphaflegum tilgangi
laganna um strandveiðar og því leggjum
við til að um raunverulegt eignarhald sé
að ræða, þ.e. 51% eignarhlut.

reynslan af strandveiðunum
Háskólasetur Vestfjarða var fengið til
þess að gera úttekt á framgangi og áhrif-
um strandveiðanna eftir fyrsta sumarið
2009. Úttektin sýndi að almenn ánægja
var með samfélagsleg áhrif veiðanna og
almennt fyrirkomulag þeirra ef undan er
skilin gagnrýni sem fram kom á svæða-
skiptinguna og áhrif hennar fyrir öryggi
sjómanna, m.a. hjá Vaktstöð siglinga.
Úttektin leiddi í ljós að byggðasjónar-
mið hefðu náð fram. Úttektin sýndi að
2/3 hlutar þeirra sem stunduðu strand-
veiðarnar voru sjómenn að atvinnu, 40%
höfðu yfir aflahlutdeild að ráða, nýliðar
voru 20% útgerðaraðila á strandveiðum
og 60% aðspurðra töldu veiðarnar
hafa fært þeim mikilvæga þekkingu og
reynslu.
Þá gerði Fiskistofa úttekt á gæðum
strandveiðiafla sumarið 2011. Sú út-
tekt leiddi í ljós að strandveiðiflotinn
kæmi vel út í samanburði við hina
hefðbundnu dagróðrabáta og að ekki
væri greinanlegur marktækur munur á
milli þessara útgerðarflokka. Fram kom
einnig að meðferð strandveiðiafla færi
batnandi með aukinni reynslu þeirra
sem veiðarnar stunda og gert var ráð
fyrir að svo yrði enn frekar fyrir áhrif
markaðarins vegna samhengis verðs
og gæða. Þá var átak gert í fræðslu,
mælingum og eftirliti hjá dagróðrabát-
um sumarið 2011 sem Fiskistofa telur
mikil vægt að stjórnvöld tryggi að haldið
verði áfram með.
Í hnotskurn
Strandveiðar hafa sannað gildi sitt sem
viðbót og valkostur í atvinnuflórunni.
Þær hafa nú verið stundaðar í fjög-
ur sumur, og á þeim tíma hefur gefist
ráðrúm til þess að meta kosti og ágalla
við framkvæmd veiðanna. En þó að
veiðarnar hafi sannanlega stuðlað að
jákvæðri samfélagsþróun í dreifðari
byggðum sem hafa átt undir högg að
sækja undanfarna áratugi er hverjum
manni ljóst að framkvæmdina má bæta
með því að draga úr áhættusókn og mis-
munun innan kerfisins og uppfylla þar
með enn betur markmið löggjafans með
þessum veiðum.
Í þeim tilgangi er frumvarp þetta nú
lagt fyrir Alþingi.
Kjallari
Ólína
Þorvarðardóttir
„Strandveiðar eru
hugsaðar sem já-
kvæður valkostur við aðra
útgerð og atvinnu yfir
sumartímann.
Betri skipan strandveiða
„Ég tapaði
peningunum“
Rúmenskur viðskiptajöfur felur sig í Reykjavík. – DV