Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1960, Blaðsíða 5

Árni Vilhjálmsson:
Þjóðhagsreikningatölur og aðrar tölur
um hagþróun áranna 1948 - 1958
í öðru hefti þessa rits, sem út kom í marz 1956, voru hirtar niðurstöðutölur úr þjóðhags-
reikningum þeim, sem unnið hefur verið að í hagdeild Framkvæmdabankans. Náðu þær
tölur fram til ársins 1954. Á því tímábili, sem síðan er liðið hefur hagdeildin látið innlendum
og erlendum aðilum í té gögn um þessi mál, eftir óskum, sem borizt hafa og upplýsingar
og úrvinnsla frumgagna hefur gert kleift. Hins vegar liefur síðan verið hlé á birtingu yfirlita
yfir þjóðhagsreikninga.
í sumar fékk bankinn tilmæli erlendis frá um upplýsingar varðandi þjóðarbúskapinn á
tímabilinu 1948 til 1958, er skyldu vera í þeirri mynd að lrægt væri að nota þær í sam-
bandi við gerð og prófun líkingakerfis fyrir þjóðarbúskapinn. Var Árni Vilhjálmsson, hag-
fræðingur, er áður hafði unnið í hagfræðideild bankans, sérstaklega ráðinn til starfsins.
Þykir rétt að birta niðurstöðutöfluna og greinargerð hans ftjrir tölunum.
Taflan ásamt úrdrætti greinargerðarinnar er birt á erisku aftast í ritinu.
Gerð þjóðhagsreikninga.
Starfsemi þjóðarbúsins er lýst með tölum í
svokölluðum þjóðhagsreikningum. í 1. og 2.
tölublaði þessa rits voru fyrst birtar tölur úr
þjóðhagsreikningum íslands. Á undanfömum
árum hefur í Framkvæmdabankanum safnazt
saman margvíslegt efni í þjóðhagsreikninga.
Jafnframt hafa árlega verið gerðar tilraunir til
þess að áætla nokkrar þýðingarmestu niður-
stöðutölur þjóðhagsreikninga, nefnilega þjóð-
arframleiðsluna, neyzlu og fjárfestingu. Við
ítarlegri athuganir hafa eldri tölur sífellt orð-
ið að þoka fyrir nýrri tölum. í sumar varð
að ráði að kanna og nýta sem bezt það efni,
sem fyrir lá. Eru niðurstöðutölurnar birtar í
sérstakri töflu fyrir aftan þær skýringar, sem
hér fara á eftir. Það á við um þessar tölur,
eins og þær, sem áður hafa verið birtar, að
þær ber að meðhöndla af fyllstu varúð. Þess
er fyrst að gæta, að sumar töluraðimar eiga
eftir að breytast, eftir að rækilegri rannsóknir
hafa verið gerðar. Jafnframt er áríðandi, að
þeir, sem hyggjast nota slíkar tölur, hafi hug-
fast, hvað í þeim felst.
Viðskipti innan þjóðarbúsins og viðskipti
þess við önnur lönd eru flokkuð á reikninga
eftir eðli viðskiptanna. Þannig verða þjóðhags-
reikningar til. Meginvandamálin við gerð
þeirra eru því tvenns konar. Annars vegar þarf
að taka ákvörðun um, hvers konar reikninga
og hversu marga skuli færa.
Hitt meginvandamálið er fólgið í fram-
kvæmd reikningshaldsins. Öflun upplýsinga
kostar fé, og því rækilegri sem reikningamir
eiga að vera, þeim mun dýrari verða rannsókn-
imar. Mjög lítils hluta þeirra upplýsinga, sem
til afnota eru við gerð þjóðhagsreikninga, hef-
ur beinlínis verið aflað þeirra vegna. í flestum
tilfellum hafa önnur sjónarmið ráðið, t. d.
skattheimta, fjárfestingareftirlit, gjaldeyriseft-
3