Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1960, Blaðsíða 13

BÚSKAPUR RÍKIS OG SVEITARFÉLAGA
dregnum útborguðum vinningum, sérleyfis-
gjald o. fl.
Uthliðin sýnir aftur á móti ráðstöfun á um-
ráðafénu, sundurgreindu þannig, að hægt er
að sjá hvaða aðilum það er greitt og til hverra
nota. Hér er um að ræða kredithlið greiðslu-
fjárreikninga.
Eins og fram kemur í því, sem sagt er um
innhliðina varðandi skattheimtu utan sjálfs
ríkisreikningsins, eru hér færðar samsvarandi
greiðslur á því fé til ýmissa aðila, og ber þar
mest á útflutningsstyrkjum.
Skýiinqai á flokkum innhliðai
I. Sala fasteigna og skipa. Þær tölur, sem
hér koma fyrir, eru aðallega frá eignabreyt-
ingarreikningi í ríkisreikningnum.
II. og III. Þessir flokkar eru ekki skráðir í
innhlið.
IV. Sala vöru og þjónustu. Tölurnar eru að
mestu frá rekstrarreikningi ríkisins og eru eink-
um tekjuliðir, sem dregnir hafa verið frá í
gjaldahlið þess reiknings. Nokkur hluti af þess-
um flokki er frá öðrum reikningum en ríkis-
reikningi. Þar sem örðugt er um sundurliðun
á hina ýmsu geira þjóðarbúskaparins, hefur
sá kostur verið valinn að telja liðinn allan sölu
vöru og þjónustu til atvinnulífsins. Þó er gerð
sú undantekning að telja endurgreiðslu frá
setuliðinu árið 1945 vegna viðhalds vega og
vélaleigutekjur frá varnarliðinu árið 1954
hvort tveggja sem sölu til útlanda.
V. Eignatekjur. Vaxtatekjurnar eru að veru-
legu leyti frá rekstrarreikningi ríkisins, en
nokkur hluti þeirra er þó frá reikningum stofn-
ana., sem hér teljast til ríkisbúskaparins. Reikn-
ingslegur hagnaður (+) eða halli (-h) á fyrir-
tækjum í eigu ríkisins er færður eingöngu
inn-megin á liðinn „Hreinar tekjur ríkisfyrir-
tækja“. Með halla eru færð rekstrarframlög til
ríkisfyrirtækja, sem á ríkisreikningi eru færð
í gjaldahlið. Þannig hefur verið farið með
framlög til rekstrar flugvalla og flughafna,
skipaútgerðar, skógræktar og sandgræðslu o.
fl. Hér eru þannig færðar nettótekjur allra fyr-
irtækjanna til samans, en þessar nettótekjur
eru oft neikvæðar. Ætlast er til, að efnahags-
starfsemi þeirra verði gerð upp í viðkomandi
greinum, svo sem verzlun, iðnaði, samgöngum
o. fl., eftir því sem við á.
VI. Skattar. Hér að framan hefur verið
minnzt á það, að reynt hefur verið að ná inn
i ríkisbúskapinn allri skattlagningu á vegum
ríkisbúskaparins eins og hann er skilgreindur
hér. Ekki er þörf á að fara mörgum orðum
um hina einstöku skatta, þar talar taflan skýru
máli.
Undirliðurinn „stimpilgjöld o. fl.“ er einkum
stimpilgjöld og aukatekjur samkvæmt tekju-
hlið rekstrarreiknings og ýmis opinber þjón-
ustugjöld, sem færð eru til frádráttar á 11. gr.
B. í gjaldahlið rekstrarreikningsins.
VII. Tilfærslur frá öðrum opinberum aðil-
um. Tryggingarstofnunin greiðir vegna um-
sýslu bæjarfógeta- og sýsluembætta. Sveitar-
félögin greiða fyrir ýmsa umsýslu ríkisins, og
er það í þeirra þágu. Má þar nefna framlag
Reykjavíkur til skattstofunnar, svo og framlag
Reykjavíkur til kirkjubygginga, en kirkjustarf-
ræksla yfirleitt er tekin með í ríkisbúskapnum.
VIII. Tilfærslur frá útlöndum. Hér er fært
hið óafturkræfa framlag í sambandi við Mars-
hall-aðstoðina og ýmsir smáliðir.
IX. Gengishagnaður. í sambandi við gengis-
breytinguna 1950 var viðskiptabönkunum gert
að skila til ríkisins reikningslegum gengishagn-
aði og 1951 kemur fram gengishagnaður á út-
lánuðu mótvirðisfé efnahagsaðstoðar.
X. Fjármagnshreyfingar. Þarf ekki skýringa
við.
Skýiingai á ílokkum úthliðai
Flokkur I—III. Fjármunamyndun er hér
færð á annan veg en á ríkisreikningnum. Þann
ig eru ýmsir liðir á rekstrarreikningi ríkisins
taldir hér til fjármunamyndunar, svo sem vega-
og brúargerð. Framlög brúarsjóðs af benzín-
skatti eru og talin til fjármunamyndunar.