Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1960, Blaðsíða 8

ÚR ÞJÓÐARBÚSKAPNUM
bifreiðir 6 manna og minni eru taldar með í
fjármunamynduninni.
Birgðir taka yfir allt hráefni og rekstursvör-
ur, allar hálfunnar og fullunnar afurðir, sem
annaðhvort á að nota í framleiðslu eða selja
til neyzlu. Er talið rétt að halda verðhækkun-
um eða verðlækkunum fyrri birgða utan við
uppgjör á verðmæti birgðabreytinga.
Upplýsingum um áramótabirgðir útflutn-
ingsafurða hefur verið aflað um mörg undan-
farin ár. Um birgðabreytingar annarra afurða
hefur ríkt meiri eða minni óvissa. Reyndist
þó tiltölulega auðvelt að fá yfirlit um birgða-
breytingar landbúnaðarafurða. Tilraun var
gerð til þess að meta birgðabreytingar annarra
vara með því að rannsaka þróun innflutnings-
ins í nokkrum stórum vöruflokkum. Kom fljótt
í ljós, að hinir einstöku innflutningsflokkar
sveifluðust á allt annan veg heldur en þeir
þættir þjóðarframleiðslunnar, sem ætla mátti
að innflutningurinn hefði samfylgd við. Þann-
ig varð ljóst, að sum árin hlaut að hafa orðið
birgðaaukning í sumum flokkum og birgða-
minnkun í öðrum. Með því að ganga út frá
því, að á tímabilinu í heild hefðu ekki orð-
ið aðrar breytingar en þær, sem eðlilegar væru,
var hægt að reikna út á grófan hátt hinar ár-
legu birgðabreytingar. Eru þær hér færðar
upp á heildsöluverði. Þessar birgðabreytingar
taka aðeins yfir innfluttar vörur, bæði þær,
sem hafa verið hér óunnar á árinu eða verið
í vinnslu. Fer ekki milli mála, að þessir út-
reikningar eru mjög ónákvæmir. Þar að auki
ná tölurnar, sem hér eru gefnar upp, ekki til
allra birgðabreytinga.
Tölumar um inn- og útflutning eru teknar
úr greiðslujöfnuðinum við útlönd. Þessar tölur
gefa mjög villandi hugmyndir um þróun þess-
ara stærða undanfarin ár og um samband
þeirra við brúttóþjóðarframleiðsluna, vegna
rangrar gengisskráningar. Bæði inn- og út-
flutningur hafa verið gerðir upp á hinu lög-
lega gengi. Eins og kunnugt er hefur verið
reynt að bæta fyrir hina röngu skráningu
gjaldeyris með hinu svokallaða bóta- og gjalda-
kerfi. Hluti hins raunverulega útflutnings-
og innflutnings kemur þess vegna fram í tölu-
röðunum styrkir og óbeinir skattar. Með styrkj-
um eru taldar allar greiðslur til útgerðarinnar
umfram hið löglega gengi, svo og niðurgreiðsl-
ur. Með óbeinum sköttum er á sama hátt tald-
ir þeir skattar, sem áður runnu til Utflutnings-
sjóðs. Engin tilraun hefur verið gerð til þess
að meta raunverulega rýrnum fjármuna, og
sýnir neðsta tala þjóðhagsreikninganna þess
vegna þjóðartekjur að viðbættum afskriftum.
ASrar töluraSir töflunnar.
Allar þær töluraðir, sem nú hefur verið get-
ið, eiga heima í þjóðhagsreikningum. Vegna
þeirra, sem hefðu hug á að skýra þróun þess-
ara fyrirbæra, eru í neðri hluta töflunnar sett-
ar upp nokkrar töluraðir, sem gætu orðið að
gagni. Þær hafa allar verið birtar áður að und-
antekinni töluröðinni um vinnuafl. Er þar um
að ræða reiknaðar tölur. Upplýsingar um
fjölda vinnandi fólks og aldurskiptingu þess
eru til fyrir árið 1950. Fyrir önnur ár eru að-
eins til áætlanir um aldurskiptingu þjóðarinn-
ar. Fjöldi vinnandi fólks þau ár var þannig
reiknaður, að gert var ráð fyrir sömu hlutfalls-
tölu vinnandi fólks í hverjum aldursflokki og
var árið 1950. Þetta er auðvitað mjög gróf
áætlun. Til þess að finna eina verðvísitölu,
sem nota má til þess að gera þjóðhagsreikn-
ingatölurnar sambærilegar, mætti vigta vísi-
tölur neyzluvöruverðs og byggingarkostnaðar í
eina vísitölu með því að nota sem vigtir nevzlu
einkaaðila annars vegar og fjármyndun og op-
inbera neyzlu hins vegar. Við tölumar um
nettótekjur af varnarliðinu er það að athuga,
að þær taka ekki aðeins yfir vinnulaun og
gróða, heldur einnig ýmis kaup vöm og þjón-
ustu innanlands.
Því fer fjarri, að hér séu tilfærðar allar þær
töluraðir, sem þegar eru þekktar, og gætu
orðið gagnlegar við skýringu á þróun þjóðar-
framleiðslunnar. Um starfsemi bankakerfisins
6