Bændablaðið - 06.03.2014, Síða 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. mars 2014
Fréttir
Fimmtudaginn 6. febrúar
birtist grein í Morgunblaðinu
eftir Sigmund Guðbjarnarson,
prófessor emeritus og fyrrverandi
háskólarektor, með fyrirsögninni
„Varasöm efni í innfluttu kjöti.“
Þar vakti hann athygli á efnum
sem farið er að nota við eldi dýra
og geta valdið dýrunum og þeim
sem neyta þeirra heilsutjóni.
Beindi hann sjónum sérstaklega
að tveimur vaxtarörvandi efnum
(ractopamine og zilmax) sem
eru svokölluð beta-adrenvirk
efni og notuð eru til að mynda
í Bandaríkjunum til að auka
vöðvamassa dýra og minnka
fitumagn í vöðvunum.
Enginn grunur um óleyfilega
notkun vaxtarörvandi lyfja
Í svörum Sigurðar Arnar Hans-
sonar, for stöðu manns mat-
vælaöryggis og neytendamála hjá
Matvælastofnun (MAST), við
fyrirspurn Bændablaðsins kemur
fram að á Íslandi sé bannað að nota
vaxtaraukandi efni í búfjáreldi. Bann
sé við notkun beta-adrenvirkra efna til
vaxtarauka hjá búfé, en vefjaaukandi
stera má aðeins nota fyrir dýr með
heimild Lyfjastofnunar. Sigurður segir
ekki hafi vaknað grunur um óleyfilega
notkun lyfja til að auka vaxtarhraða
búfjár.
Um eftirlit með lyfjaleifum og
aðskotaefnum í búfjárafurðum,
segir Sigurður að það sé í höndum
MAST en hafi áður verið í
umsjá Embættis yfirdýralæknis
og síðan Landbúnaðarstofnunar.
„Reglubundið eftirlit með lyfjaleifum
og aðskotaefnum í búfjárafurðum
hófst árið 1989 með mælingum á
sauðfjárafurðum. Smátt og smátt
bættust við fleiri búfjárafurðir og
undanfarin 14 ár hefur þetta eftirlit og
mælingar náð til allra búfjárafurða.
Sýnatökuáætlun er gerð í samræmi
við i ákvæði í viðeigandi löggjöf,
áætlunin og niðurstöður úr
mælingum eru sendar til ESA
og einnig til yfirvalda í öðrum
markaðslöndum fyrir íslenskar
búfjárafurðir. Niðurstöður úr
eftirlitinu eru birtar á heimasíðu
Matvælastofnunar og í ársskýrslum
hennar og þeirra stofnana sem
voru fyrirrennarar hennar. Sýni af
dýraafurðum sem tekin eru hafa
verið ríflega 1.000 árlega. Sýni eru
tekin í öllum sláturhúsum og einnig
er farið á býli og tekin mjólkur- og
þvagsýni. Skimað er fyrir fjölda
lyfja og aðskotaefna, en stór hluti
sýnanna er sendur til greininga í
nágrannalöndum.
Íþyngjandi en
nauðsynlegar reglur
Sigurður segir að sýnatökuáætlanir
og niðurstöður úr mælingum hafa
verið sendar viðkomandi yfirvöldum
í helstu markaðslöndum fyrir
íslenskar búfjárafurðir. „Ætíð hefur
verið kappkostað að bregðast við
ábendunum sem borist hafa um
eitthvað sem þyrfti
að betrum bæta. Geta
má þess að umrædd
sýnataka af
b ú f j á r -
a fu rðum
hér á landi
er mjög
m i k i l
m i ð a ð
við fram-
le iðs lu-
magn af
þ e s s u m
a f u r ð u m
hér á landi, en vissulega skiptir líka
máli að sýnatakan sé hnitmiðuð og
markviss. Sífellt er leitast við að
taka sýni af afurðum þar sem mestar
líkur eru taldar á að aðskotaefni og
lyfjaleifar geti fundist. Sömu leiðis
er mikil vægt að benda á að nauð-
synlegt er að líta á þetta matvæla-
ferli í heild, frá frumframleiðslu
til lokaafurða, nauðsyn þess hafa
góða löggjöf varðandi lyfjanotkun
og mengunarvarnir í þeim tilgangi
að fyrirbyggja að aðskotaefni og
lyfjaleifar berist í og séu í afurðum.
Í þessum tilgangi hafa verið sett
ákvæði í lyfjalöggjöf og í löggjöf
um búfjáreldi sem miða að því
að skýrar reglur séu um ávísun
og notkun dýralyfja, skráningar á
sjúkdómsgreiningum og notkun
lyfja, einstaklingsmerkingar búfjár og
nauðsynlega gagnagrunna svo slátur-
leyfishafar og eftirlitsdýralæknar
geti sannprófað nauðsynlegar
upplýsingar. Allar þessar reglur,
sem mörgum bændum hafa þótt
íþyngjandi og jafnvel ónauðsynlegar,
eru settar til að tryggja svo sem
kostur er að ekki berist á markað
afurðir sem geta verið hættulegar
fyrir neytendur. Mikilvægt er að
hafa í huga að góðar forvarnir eru
mun áhrifaríkari en eftirlit með
lokaafurð og að þessar ströngu reglur
stuðla að því að bæta ímynd íslenskra
búfjárafurða.
Treyst er á vottorð
innfluttra afurða
Varðandi innfluttar búfjárafurðir segir
Sigurður að lengi hafi verið gerð krafa
um að yfirvöld í útflutningslandinu
vottuðu að afurðirnar væru af dýrum
sem ekki hafa fengið vaxtaraukandi
efni af neinu tagi. „Fylgst er með
því að skilyrði þetta sé uppfyllt.
Sýnataka til mælinga á lyfjaleifum
í innfluttum afurðum hefur þó ekki
verið framkvæmd.“
Sigurður segir að um kjötafurðir
frá Bandaríkjunum gildi krafa um
vottun lyfjaleifa og aðskotaefna frá
þriðju ríkjum — utan EES. „Öll slík
framleiðsla; það er frumframleiðsla,
slátrun, skurður, pökkun og geymsla,
þarf að vera samkvæmt reglum
Evrópusambandsins ef flytja á
afurðirnar inn á EES. Ennfremur er
rétt að benda á að sýnatökuáætlunin
gerir ekki greinarmun á því hvort
um er að ræða hitameðhöndlaðar
eða hráar afurðir frá þriðju ríkjum.
Verðum þó að hafa í huga að sáralítill
sem enginn innflutningur er á hráum
búfjárafurðum beint frá þriðju
ríkjum.“
Mælingum aldrei sleppt þótt þær
hafi þurft að gera erlendis
Sigurður segir að Matvælastofnun
og fyrri stofnanir hafa alla tíð þurft
að láta mæla erlendis, stóran hluta af
þeim efnum sem mæld hafa verið í
sýnum til mælinga á lyfjaleifum og
aðskotaefnum. Efnin ractopamine
og zilpaterol eru meðal þeirra lyfja
sem leitað er að á hverju ári en
leifar af þeim hafa aldrei fundist
í íslenskum dýraafurðum. Óhætt
er að fullyrða að aldrei hefur verið
sleppt mælingum á efnum sem
ástæða hefur þótt til að mæla þó
mælinguna þyrfti að gera við erlenda
rannsóknastofu. Það er hins vegar
mikill ávinningur að unnt sé að gera
mælingarnar við rannsóknastofu hér
á landi,vænta má þess að niðurstöður
berist fyrr, sendingarkostnaður
sparast og auk þess er dýrmætt að
auka sérfræðiþekkingu hér á landi á
þessu mikilvæga fagsviði, bæði hjá
Matvælastofnun og hjá Matís.
/smh
Eftirlit með efnanotkun í dýraeldi:
Treyst á vottorð innfluttra afurða
— ekki vaknað grunur um ólöglega notkun á vaxtaraukandi lyfjum á Íslandi
Samtök ferðaþjónustunnar:
Mótmæla hugmyndum um
gjaldtöku landeigenda
Stracta Hotels á Hellu:
Sólborg Lilja ráðin hótelstjóri
– Kjartan Lárusson sér um markaðsmálin
Sólborg Lilja Steinþórsdóttir
hefur verið ráðinn hótelstjóri
fyrsta Stracta Hotelsins á
Íslandi en það verður opnað á
Hellu 15. maí í vor. Sólborg er
Skaftfellingur í húð og hár, fædd
og uppalin á Kirkjubæjarklaustri.
Hún er gift Tryggva Þórhallssyni
og samtals eiga þau sex uppkomin
börn og þrjú barnabörn. Sólborg
hefur starfað lengi, sem hótelstjóri,
nú síðast á Icelandair Hotel
Reykjavík Natura (áður Hótel
Loftleiðir). Starfsferillinn hófst þó
á Hótel Eddu og hefur hún starfað
fyrir vestan, austan og norðan. Þá
hefur Kjartan Lárusson verið ráðinn
til að sjá um markaðsmál hótelsins.
Leist strax vel á verkefnið
„Eigendur og forsvarsmenn Stracta
Hotels á Íslandi höfðu samband við
mig í byrjun árs og vildu kanna hvort
ég hefði áhuga á að koma til starfa á
Hellu sem hótelstjóri. Mér leist strax
vel á verkefnið. Það er mjög gaman
að taka þátt í uppbyggingarstarfi
sem þessu og vera með frá byrjun.
Ég er líka landsbyggðarkona í hjarta
mínu og fyrir þær sakir finnst mér
þetta vera kjörið tækifæri sem ég get
ekki látið framhjá mér fara“,segir
Sólborg þegar hún er spurð um
ráðninguna.
Áhugaverð framtíðarsýn
Sólborg segir að nýja starfið leggist
mjög vel í sig, það er gaman að
kynnast öllu því fólki sem stendur
að verkefninu og öðrum sem koma
til með að vinna með hennig og
eigendum hótelsins að uppbyggingu
og rekstri hótelsins. „Það er mikill
metnaður fyrir hótelinu og keðjunni
allri. Framtíðarsýn Stracta Hotels
er áhugaverð og nauðsynleg fyrir
uppbyggingu á ferðaþjónustu á
landsbyggðinni og mér finnst þetta
vera frábært tækifæri til að taka þátt
í stefnumótun þar sem reynsla mín
og kraftar nýtast svo vel“, segir hún.
Þegar Stracta Hotel á Hellu hefur
verið byggt og reynsla er komin af
rekstrinum er ætlunin að byggja
hótel á Húsavík og í Skaftárhreppi.
Sólborg segir að nú þegar hefur
verið mynduð stefna hjá Stracta
Hotels er varðar ýmsa lykilþætti
í rekstri hótelanna allra, svo sem
umhverfismál, aðbúnað fyrir
einstaklinga, hópa og fjölskyldur
sérstaklega, nærumhverfi hótelanna,
afþreyingu og náttúruskoðun.
//MHH
Á myndinni eru Kjartan Lárusson sem vinnur við markaðsmál hjá Stracta,
Sólborg Lilja Steinþórsdóttir hótelstjóri og Hermann Hreiðarsson, sem er
eigandi hótelsins ásamt föður sínum, Hreiðari Hermannssyni. Mynd / MHH
Úrklippa úr grein Sigmundar Guðbjarnarsonar í Morgunblaðinu 6. febrúar.
Sigurður Örn Hansson.
til að auka vaxtarhraða búfjár á Íslandi.Svona mun Stracta hótelið á Hellu líta út.
Samtök ferðaþjónustunnar hafa
sent frá sér tilkynningu þar
sem þau mótmæla boðuðum
gjaldtökuhugmyndum land-
eigenda. Telja þau vegið að framtíð
greinarinnar.
„Undanfarnar vikur hafa nokkrir
landeigendur stigið fram og kynnt
áætlanir sínar um að hefja gjaldtöku
við nokkrar af náttúruperlum
landsins. Slík vinnubrögð eru með
öllu óásættanleg og fordæmir stjórn
Samtaka ferðaþjónustunnar (SAF)
þá leið sem þarna er farin,“ segir í
tilkynningunni.
Horft sé til heildarlausna
Fram kemur einnig að Samtök
ferðaþjónustunnar, SAF, hafi ávallt
lagt áherslu á að við útfærslu á
gjaldtöku sé horft til heildarhagsmuna
ferðaþjónustunnar, hvort heldur verið
sé að meta möguleika til gjaldtöku
eða við útfærslu á uppbyggingu
ferðamannastaða.
„Þá verður líka að tryggja að
þær tekjur sem af gjaldtökunni
verða skili sér örugglega að fullu
til áframhaldandi uppbyggingar
ferðamannastaða víðs vegar um
landið.“
Nú liggi fyrir að iðnaðar-
og viðskiptaráðherra muni um
mánaðamótin kynna útfærslur
að heildstæðri lausn hvað varðar
fjármögnun til uppbyggingar
ferðamannastaða. Telja samtökin
mikilvægt að horft sé til slíkra
heildarlausna frekar en farið verði af
stað með staðbundnar lausnir. Þannig
eru heildarhagsmunir einnar stærstu
og mest vaxandi atvinnugreinar
landsins best tryggðir.