Bændablaðið - 06.03.2014, Page 38

38 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. mars 2014
Talsverðar breytingar urðu í
mjólkuriðnaðinum um síðustu
áramót. Greiðslumark mjólkur var
aukið um 9 milljónir lítra um leið
og tilkynnt var að öll umframmjólk
yrði keypt af bændum á fullu
afurðarstöðvaverði og er nú
greitt jafnhátt verð fyrir fitu-
og próteininnihald mjólkur. Að
undanförnu hefur fituinnihald
farið lækkandi í mjólk. Lífland
hefur brugðist við þessum
aðstæðum með því að breyta
uppskriftum á öllu kúafóðri.
Breytingarnar felast einkum í
auknu innihaldi á mettuðum og
ómettuðum fitusýrum, innihaldi
sykurrófna og aukinni heildarorku
í blöndum fyrirtækisins.
Hráefnið Magnapac inniheldur
um 50% mettaðar og 50%
ómettaðar, kalsíumhúðaðar fitusýrur.
Kalsíumhúðin verður þess valdandi
að fitusýrurnar komast að mestu
ómeltar í gegnum vömb kýrinnar.
Ef ekki væri fyrir húðunina væru
fitusýrurnar teknar upp í vömbinni
en það gæti haft neikvæð áhrif
á vambarstarfsemina og þar
með neikvæð áhrif á verðefni í
mjólk. Þess í stað eru
fitusýrurnar frásogaðar
í smáþörmum kýr-
innar. Mettaði hluti
fitusýranna nýtist til
mjólkurfituframleiðslu,
en ómettuðu fitu-
sýrurnar nýtast sem
orkugjafi fyrir kúna
og hafa jákvæð áhrif á
nyt. Magnapac er mjög
auðmelt og hefur um
90% meltanleika. Efnið
er framleitt úr pálmaolíu
en pálmaolía inniheldur
hátt hlutfall mettaðra
fitusýra. Hlutfallið er
misjafnt eftir því úr
hvaða hráefni fitusýrur
eru unnar og er vert að hafa það
í huga við val á fitusýrugjöfum.
Hlutfall fitusýra hefur verið
stóraukið í blöndum Líflands og fæst
nú kjarnfóður sem inniheldur 0,14 –
2,5% Magnapac. Hráefnið er einnig
til sölu hjá Líflandi í 25 kg pokum
og getur nýst við gerð heilfóðurs.
Hlutverk sykurrófuhrats í
kjarnfóðri hefur verið útskýrt nokkuð
uppá síðkastið m.a. í grein Jónu
Þórunnar Ragnarsdóttur, ráðunautar,
í 2. tölublaði Bændablaðsins 2014
og því óþarfi að fjölyrða um
það. Í stuttu máli má þó nefna að
sykurrófuhrat hefur jákvæð áhrif
á vambarumhverfi og skilar háu
hlutfalli af smjörsýru í vömb sem er
eitt megin byggingarefni mjólkurfitu.
Hlutfall sykurrófuhrats hefur verið
aukið í blöndum Líflands á kostnað
hraðgerjanlegra kolvetna og fæst nú
kjarnfóður með sykurrófuhlutfalli
á bilinu 5% - 37,5%. Lífland selur
einnig sykurrófuhrat í 25 kg pokum
og stórsekkjum, fyrst og fremst til
notkunar í heilfóðurkerfum.
Aukin kjarnfóðurgjöf getur
haft jákvæð áhrif á mjólkurmagn,
en því getur einnig fylgt lækkað
verðefnahlutfall. Fituinnihald
lækkar m.a. vegna aukinnar
própíonsýrumyndunar í vömb á
kostnað edik- og smjörsýru, sem
eru aðal byggingarefni mjólkurfitu.
Próteinhlutfall getur einnig lækkað
m.a. vegna þynningaráhrifa þar sem
aukning á mjólkurpróteini helst
ekki í hendur við mjólkurmagn
sem stýrist m.a. af mjólkursykri.
Hafa þarf í huga að nægjanlegt
framboð sé af hraðgerjanlegum
kolvetnum í kjarnfóðri enda
eru þau eitt af megin hráefnum
mjólkursykurs. Sé skortur á þeim
þætti er hætta á að amínósýrur séu
nýttar til myndunar mjólkursykurs
í stað mjólkurpróteinmyndunar.
Jafnvægi í þessum þáttum hefur
verið haft að leiðarljósi við
breytingar á uppskriftunum. Allar
breytingar á kjarnfóðri Líflands
eru unnar í samstarfi við hollenska
ráðgjafarfyrirtækið Trouw Nutrition.
Lífland mun ekki hækka verð
á kjarnfóðri þrátt fyrir þessar
breytingar. Frekari upplýsingar
veita söluráðgjafar Líflands í síma
540-1100.
Hraði er oft helsta orsök dráttarvélaslysa
Oft hefur hraðinn verið helsta
orsök dráttarvélaslysa og
annarra umferðarslysa. Með
hraðanum eykst skriðþunginn
á ökutækinu, því þyngra sem
ökutækið er eykst skriðþunginn
og bremsuvegalengd eykst
í samræmi við þunga.
Hámarkshraði í umferð er
miðaður við bestu aðstæður,
en þegar aðstæður versna, s.s.
blautt yfirborð vegs, hálka og
myrkur, eru ekki lengur bestu
aðstæður. Í Bretlandi er hamrað
á því í forvörnum að þegar
ljósin séu farin að lýsa veginn
séu aðstæður ekki lengur eins og
best verður kosið og því ætti að
draga úr hraða sem nemur 10%
af hámarkshraða. Einnig er mælt
með þessari sömu reglu þegar
vegurinn er sjáanlega blautur.
Bremsuvegalengd lengist
eftir þyngd ökutækis
Þegar við keyrum á 90 km hraða
ferðumst við um 25 metra á hverri
sekúndu. Á þessum hraða þarf
skyndilega að stoppa og hef ég það
fyrir reglu að æfa mig reglulega í
nauðhemlun á mótorhjólinu mínu,
vitandi það að ég þarf alltaf af og
til að nauðhemla af fenginni 40 ára
reynslu af akstri mótorhjóla.
Viðbragðstími á milli ökumanna
er misjafn en ekki er óalgengt að
meðalviðbragð sé um hálf sekúnda,
og á þessari hálfu sekúndu ferðast
viðkomandi rúma 12 metra. Á
meðal fólksbíl sem er um 1.200
kg er meðalstöðvunarlengd nálægt
40 metrum. Samtals er þetta nálægt
fimmtíu metrum. Sé bíllinn nálægt
fimm tonnum er skriðkrafturinn á
90 km hraða það mikill að hann
stoppar á nálægt 100 metrum.
Dráttarvélar mega fara hraðast
í 40 km hraða og án eftirvagns
er meðaldráttarvél að stoppa á
28 metrum. Á eftirvagni sem er
svipaður að þunga og dráttarvélin
og án hemla má bæta við um það
bil helmingi stöðvunarvegalengdar
dráttarvélarinnar og er þá
vegalengdin sem tekur að stoppa
komin upp í 42 metra. Það er meira
en stöðvunarvegalengd á litlum
fólksbíl sem ekið er á 90 km hraða.
Að hækka hámarkshraða
dráttarvéla er lítil skynsemi
Dráttarvélar eru þung vinnutæki
og er ekki heimilt að keyra
hraðar en á 40 km hraða. Allt
of margir vilja komast hraðar á
dráttarvélinni sinni, en hugsa þarf
þá hugsun til enda. Heyrst hefur
af dráttarvélum sem hafa farið í
gegnum hraðabreytingu og ná þá
allt að 60 km hraða. Sé þetta rétt
stöðvast svona dráttarvél ein og sér
án moksturstækja og aftanívagns
á nálægt 60 metrum. Samkvæmt
rannsóknum á slysum írskra bænda
eru hraðakstursslys á dráttarvélum
þar mjög algeng, en dæmi eru
um að Írar hafi einmitt verið að
fikta við að breyta dráttarvélum
sínum svo að þær komist hraðar.
Á þröngum írskum vegum eru oft
skurðir við hliðina. Á mikilli ferð
við nauðhemlun eru traktorarnir
að bremsa undan halla vegarins og
fara þá oft niður í skurðina, oft með
alvarlegum slysum eða dauða.
ÖRYGGI – HEILSA– UMHVERFI
liklegur@internet.is
Hjörtur L. Jónsson
Umsókn um orlofsdvöl
Undirrituð/Undirritaður sækir hér með um:
Umsóknina skal senda fyrir 15. mars nk.
rafrænt á netfangið ho@bondi.is
eða á póstfang Bændasamtaka Íslands:
Bændahöllin v/Hagatorg,
107 Reykjavík, merkt Orlofsdvöl sumarið 2014
Sumarið 2014
Nafn umsækjanda Kennitala
Heimilisfang Símanúmer
Undirskrift félaga* og dagsetning
Póstnúmer og staður
Hefur þú áður fengið úthlutað orlofsdvöl í
sumarhúsi hjá Bændasamtökunum?
Já Nei
Orlofsdvöl að Hólum - Tímabilið:
Orlofsdvöl á Flúðum - Tímabilið:
Hér er umsóknareyðublað um orlofsdvöl í húsunum að Hólum í Hjaltadal og á Flúðum,
Hrunamannahreppi sumarið 2014. Það gildir fyrir félaga í búnaðarsamböndum og/eða
búgreinafélögum sem eiga aðild að BÍ*
– Frestur til að skila inn umsóknum rennur út 15. mars 2014.
Sportbíllinn er léttur og hefur stutta stöðvunarvegalengd og gæti hugsan-
lega hafað verið á helmingi meiri hraða en traktorinn þegar þeir þurftu að
nauðhemla, en skriðþunginn á traktornum er það mikill að hann þarf mun
meiri vegalengd til að stoppa en sportbíllinn.
Kjarnfóðurblöndum
Líflands breytt
sína með því að breyta uppskriftum á öllu kúafóðri.