Morgunblaðið - 27.07.2015, Blaðsíða 26

26 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 2015
Kjartan Már Ómarsson
kmo@mbl.is
Freyja Gunnlaugsdóttir kláraði tón-
listarnám í Tónlistarskólanum í
Reykjavík og fór tuttugu ára gömul
til Þýskalands 1999 þar sem hún
lærði klarínettuleik við Tónlist-
arháskólann í Berlín (Hochschule
für Musik Hanns Eisler). Þar lærði
hún meðal annars hjá sólóklarí-
nettuleikara Berlínarfílharm-
óníunnar og brautskráðist með
doktorspróf (Konzertexamen) í
hljóðfæraleik.
Næstu árin starfaði hún sem
klarínettuleikari í Þýskalandi og
víðar, lék með sinfóníuhljóm-
sveitum, í óperu- og leikhúsum, kom
fram sem einleikari og frumflutti
fjöldann allan af einleiksverkum
fyrir klarínettu. Auk starfa sinna
sem klarínettuleikari hefur hún
stjórnað tónlistarhátíðum og skipu-
lagt tónleikaraðir í Þýskalandi og
Grikklandi, sérstaklega með það
fyrir augum að koma ungu hæfi-
leikafólki á framfæri.
Freyja flutti aftur heim til Ís-
lands árið 2011 til að vera nálægt
fjölskyldunni og fólkinu sem henni
þykir vænst um. Frá því hún flutti
til Íslands hefur hún starfað að
skólamálum, bæði sem kennari og
aðstoðarskólastjóri við Tónlistar-
skólann í Reykjavík. Hún hefur
einnig unnið að sameiginlegum
hagsmunum tónlistarmanna, meðal
annars sem formaður samninga-
nefndar FÍH í kjaraviðræðum tón-
listarkennara. Nú síðast var hún að
útskrifast með meistarapróf úr við-
skiptafræði þar sem hún skrifaði um
stöðu framhaldsmenntunar í tónlist
á Íslandi.
Aðspurð um utanförina og klarín-
ettunámið segir hún að ekkert ann-
að hafi komið til greina á þeim tíma,
hún hafi ekki hugsað sig tvisvar um.
„Ég fylgdi hjartanu og gerði það
sem ég þurfti að gera. Eins og ungt
fólk á að gera ef það hefur tækifæri
til.“
Hæfari til að vinna fjölbreytt
störf
En af hverju tók hún, hámennt-
aður og farsæll klarínettuleikari,
allt í einu upp á því að fara í við-
skiptafræði?
„Ég var búin að vinna lengi sem
hljóðfæraleikari úti í Berlín, þar
sem ég bjó og starfaði í tólf ár. En
þegar ég kom heim mætti mér ann-
ar veruleiki og maður þurfti bara að
laga sig að þeim aðstæðum. Ég fór í
þetta nám til að geta unnið vinnuna
mína betur og til að skilja betur
samfélagið sem við lifum í. Ég vildi
verða hæfari til að vinna fjölbreytt
störf, sem maður verður eiginlega
að gera á Íslandi. Maður verður að
geta tekist á við mismunandi áskor-
anir. Úti gat ég starfað sem tónlist-
armaður en hér verður maður að
vera tilbúinn til þess að vinna fjöl-
breyttari störf.“
Hvernig verkast það að þú ferð að
sinna stjórnsýslu?
„Þetta gerist bara smám saman.
Sem tónlistarmaður verður maður
að takast á við alls konar verkefni.
Að skipuleggja tónleika, sinna út-
gáfu, markaðssetningu og fleira í
þeim dúr, það er hluti af starfinu.
Ég hef borið gæfu til að vera treyst
fyrir ábyrgðarstörfum og þeim hef
ég reynt að sinna eftir minni bestu
sannfæringu.
Eftir að ég flutti heim hef ég fyrst
og fremst unnið að skólamálum,
bæði sem kennari í Tónlistarskól-
anum í Reykjavík og líka sem að-
stoðarskólastjóri, en ég leysti Þór-
unni Guðmundsdóttur af í því starfi
veturinn 2013-2014. Á síðustu miss-
erum hef ég einnig unnið að hags-
munamálum tónlistarmanna, fyrst
og fremst fyrir Félag íslenskra
hljómlistarmanna.“
Er það af persónulegri reynslu að
þú ferð í hagsmunamálin eða hefur
þetta alltaf fylgt þér?
„Mér finnst mikilvægt að taka
þátt í að móta það samfélag sem við
búum í. Ég hef tekið þátt í félags-
málum og barist fyrir góðum mál-
efnum. Það er mikilvægt að taka
þátt í samfélaginu og reyna að gera
það betra. Það er eitthvað sem ég
hef gert og ég hvet nemendur mína
til þess að gera það líka.“
Þróun tónlistarmenntunar
Gætirðu lýst lokaverkefni þínu í
viðskiptafræðinni?
„Ég skrifaði um framhalds-
menntun í tónlist á Íslandi. Í rit-
gerðinni er fjallað um þróun tónlist-
armenntunar allt frá stofnun Tón-
listarskólans í Reykjavík árið 1930,
en skólinn hefur gegnt forystu-
hlutverki í tónlistarmenntun þjóð-
arinnar frá upphafi og brugðist við
þörfum samfélagsins hverju sinni.
Þá er staða framhaldsmenntunar
í tónlist í dag greind og unnið að
framtíðarstefnumótun í mennta-
málum tónlistar. Eitt af megin-
viðfangsefnum ritgerðarinnar eru
þau átök sem hafa átt sér stað milli
ríkis og Reykjavíkurborgar um tón-
listarmenntun á framhaldsstigi á
undanförnum árum.
Þetta eru átök sem snúa að
mörgu leyti að samkomulagi um efl-
ingu tónlistarnáms sem gert var
milli ríkis og sveitarfélaga árið 2011.
Ríkið setti í kjölfarið aukið fjár-
magn í málaflokkinn, það er 520
milljónir, en þar af voru 250 millj-
ónir nýtt fjármagn, sem átti að
styrkja framhaldsmenntum í tónlist.
Það sem gerðist í framhaldinu var
að Reykjavíkurborg dró til baka þá
fjármuni sem hún setti í málaflokk-
inn, svo þessir viðbótarfjármunir
skiluðu sér ekki til skólanna. Þannig
varð þessi aðgerð sem átti að
styrkja tónlistarmenntun í rauninni
til þess að það söfnuðust upp skuldir
hjá skólunum og þeir sem sérhæfa
sig í framhaldsnáminu standa hvað
verst.
Staðan er í raun svo slæm núna
að skólarnir geta ekki starfað áfram
með sama móti ef ekkert verður að
gert. Við erum að tala um alla þá
skóla sem hafa sérhæft sig í fram-
haldsstiginu og öðrum fremur búið
fólk undir háskólanám og atvinnu-
mennsku í tónlist, Tónlistarskólann
í Reykjavík, Söngskólann og Tón-
listarskóla FÍH. Reykjavíkurborg
hefur ekki gert neina þjónustu-
samninga um framhaldsstigið við
skólana frá 2011 og framlagið frá
ríkinu er langt frá því að duga fyrir
kennslukostnaði. Tónlistarskólinn í
Reykjavík hefur nú brugðið á það
neyðarúrræði að hefja mál á hendur
Reykjavíkurborg.“
Hvernær gerðist það?
„Núna í vor. Tónlistarskólinn í
Reykjavík telur að Reykjavíkurborg
skuldi skólanum 40 milljónir, það er
kennslukostnað við framhaldsstigið
sem borgin hefur ekki greitt.
Reykjavíkurborg túlkaði sam-
komulagið um eflingu tónlistarnáms
svo að ríkið væri að taka yfir fjár-
mögnunina á framhaldsstiginu. Rík-
ið leit aftur á móti svo á að þetta
væri viðbótarfjármagn til þess að
efla tónlistarmenntun á framhalds-
stigi. Framlagið frá ríkinu er föst
upphæð og því er staðan sú í
Reykjavík að eftir því sem laun
hækka samkvæmt kjarasamningum
eða ef nemendum fjölgar minnkar
fjármagn á hvern nemanda. Raunar
er það þannig að þeir skólar sem
hafa staðið sig virkilega vel og hafa
staðið vörð um góða framhalds-
menntun í tónlist, þeir sem hafa
kennt alla námskrána og sinnt nem-
endum sínum vel, standa hvað verst.
Tónlistarlíf hefur verið blómlegt á
Íslandi en það mun ekki verða
þannig áfram ef skólakerfið er eyði-
lagt á þennan hátt. Borgaryfirvöld
ættu að gera sér grein fyrir þeim
verðmætum sem eru falin í tónlist-
arlífinu og ekki síst í menntuninni.
Það er mikilvægt að nýta þá athygli
sem íslensk tónlist hefur fengið á
síðustu árum og byggja upp sterka
tónlistarmenntun á Íslandi til að
viðhalda þeirri stöðu. Það mun skila
sér margfalt til baka í menningar-
legum og efnahagslegum verðmæt-
um.“
Sérskóli fyrir þá sem hyggjast
gera tónlist að atvinnu sinni
Þú varst tólf ár í Þýskalandi.
Hvernig var menntakerfið þar, til
samanburðar?
„Menntakerfið í Þýskalandi er
auðvitað gjörólíkt, en þar er stutt
dyggilega við bakið á efnilegum
nemendum. Hugmyndin um jafn-
rétti til náms er ennþá mjög sterk
og það eru til dæmis ekki skólagjöld
við háskólana. Það má læra margt
af þýska skólakerfinu og þar eru
ákveðnir hlutir sem væri áhugavert
fyrir okkur að skoða nánar.
Þar eru t.d. tónlistarmennta-
skólar þar sem fólk getur valið tón-
list sem aðalnámsgrein til stúdents-
prófs. Í þeim hljóta nemendur góða
tónlistarmenntun og fá mikilvægan
undirbúning fyrir háskólanám í tón-
list. Ég held að það væri til góðs
fyrir tónlistarlíf á Íslandi ef það
væri slíkur sérskóli í Reykjavík sem
gæti sinnt nemendum sem ætla að
gera tónlist að atvinnu sinni. Það
væri jákvætt að í slíkum skóla væri
bæði klassísk deild og jazzdeild og
þar væri boðið upp á breitt
námsframboð svo nemendur gætu
dýpkað þekkingu sína á ólíkum svið-
um tónlistar. Með slíkum skóla
mætti skapa frjótt og fjölbreytilegt
umhverfi fyrir efnilega tónlistar-
nemendur þar sem þeir fá tækifæri
til þess að þroskast sem listamenn
og nauðsynlega þjálfun í tónlist-
arflutningi og fræðigreinum. Fyrir
hljóðfæranemendur er mjög mik-
ilvægt að fá þjálfun í að spila með
sinfóníuhljómsveit, í kammermúsík
og fá haldgóða fræðigreinakennslu.
Samkeppnin um að komast í tón-
listarháskóla er mikil og miklar
kröfur eru gerðar í inntökupróf-
unum. Því þarf mikinn undirbúning
til þess að komast í háskólanám í
hljóðfæraleik. Þegar þú byrjar í há-
skólanámi þarftu að hafa mjög góða
grunnþekkingu og því er mjög mik-
ilvægt að geta veitt nemendum hér
heima góða grunnmenntun til þess
þeir eigi meiri möguleika á að kom-
ast í góða háskóla.“
Væri slíkur skóli mögulegur á Ís-
landi?
„Það er mögulegt ef viljinn er fyr-
ir hendi. Tónlistarskólinn í Reykja-
vík og tónlistarskóli FÍH hafa sinnt
Maður verður að geta tekist
á við mismunandi áskoranir
 Tónlistarmaðurinn Freyja Gunnlaugsdóttir skrifaði um framhaldsmenntun í
tónlist á Íslandi í MA-ritgerð sinni í viðskiptafræði  Er nú þegar með doktors-
próf í hljóðfæraleik  Vinnur að sameiginlegum hagsmunum tónlistarmanna
» Það væri í raun ogveru blekking að
segja að kerfið virkaði
eins og það er núna.
• Fullkomin forgreiningarstöð. Forgreining segir okkur flest
allt um ástand bílsins og gæði.
• Sérhæft og vottað þjónustuverkstæði sem uppfyllir
allar ströngustu kröfur VW og Skoda.
• Hefur gæðavottun Bílgreinasambandsins
með gæðaúttekt frá BSI á Íslandi.
• Starfsleyfi til endurskoðunar frá Samgöngustofu.
Við leitumst við að vera samstíga því besta í Evrópu.
Komið, sjáið og sannfærist.
REGLULEGT VIÐHALD
HÆKKAR ENDURSÖLUVERÐ
forðastu verðrýrnun bílsins og pantaðu tíma í forgreiningu
Kletthálsi 9 • 110 Reykjavík • Sími 568 1090 • bilson@bilson.is • bilson.is
Kletthálsi 9 • Sími 568 1090
- V E R K S T Æ Ð I Ð -