Morgunblaðið - 27.07.2015, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 2015
Skuggi af framtíðinni Margar af framtíðarstjörnum Íslendinga í fótbolta tóku þátt í ReyCup, alþjóðlegri knattspyrnuhátíð í Reykjavík, sem fór fram um helgina í Laugardalnum. Keppendur
voru í þriðja og fjórða flokki drengja og stúlkna. Alls voru spilaðir 270 leikir á mótinu og 88 lið voru skráð til keppni, þeirra á meðal lið frá Grænlandi, Noregi, Danmörku og Englandi.
Árni Sæberg
Ríkisstjórnin þver-
tekur fyrir að hún vinni
að einkavæðingu
heilbrigðisþjón-
ustunnar. Það gerir
hún hins vegar aug-
ljóslega með verkum
sínum. Hún skapar
aðstæðurnar. Það er
síðan annarra að nýta
tækifærin, skora þegar
gefið er fyrir markið.
„Tækifæri fyrir hjúkrunarfræð-
inga“ er heiti á nýlegri andheitri
Fréttablaðsgrein Sigríðar Á. And-
ersen, þingmanns Sjálfstæðisflokks-
ins og fyrrverandi starfmanns Við-
skiptaráðs Íslands, þeirra samtaka
sem ötullegast hafa barist fyrir
einkavæðingu innan velferðarþjón-
ustunnar sem annars staðar.
Sigríður segir að í uppsögnum
hjúkrunarfræðinga felist ómæld
tækifæri fyrir þá. Fram til þessa
hafi „ekki verið um auðugan garð að
gresja hér á landi fyrir þá sem hafi
hug á að vinna við hjúkrun. Yfir
þeim markaði gín ríkið nánast eitt.“
Einkarekið sjúkrahús
Leitið og þér munuð finna, er inn-
takið í grein Sigríðar Á. Andersen
sem telur að nú sé einmitt tækifæri
til breytinga. Það eru orð að sönnu.
Á undanförnum árum hefur verið
þrengt að heilbrigðisþjónustunni og
fólk streymir þaðan út, óánægt með
kjör sín. Sem svar við ákalli Sigríðar
er mætt á síður Morgunblaðsins
önnur Sigríður. Það er Sigríður
Snæbjörnsdóttir, framkvæmdastjóri
nýrrar lækninga- og heilsumiðstöðv-
ar í Ármúla í Reykjavík sem ber
nafnið Klíníkin. Fram-
kvæmdastjórinn býður
landsmenn velkomna í
þessa einkareknu mið-
stöð sem greinilega er
vísir að einkareknu
sjúkrahúsi. Okkur er
sagt að þarna verði
fjórar skurðstofur bún-
ar fullkomnustu tækj-
um „og eru aðstæður
þær bestu sem völ er á
í dag. Auk skurðlækna
munu starfa reyndir
svæfingalæknar og
skurðhjúkrunarfræðingar á Klíník-
inni.“ Framkvæmdastjórinn segir að
þetta sé svipað fyrirkomulag og í
Orkuhúsinu, Domus Medica,
Glæsibæ, Mjódd og víðar. Þannig er
gefið til kynna að ekkert sé í reynd
að breytast.
Vilja á markað
Í mínum huga er engu að síður um
grundvallarbreytingu að ræða enda
er titill blaðagreinar Sigríðar Snæ-
björnsdóttur, Tímamót í heilbrigð-
isþjónustu. Stofnun fyrirtækisins
sem hún er í forsvari fyrir er þó að-
eins hluti af stærri mynd. Það er
meira en táknrænt að í sama húsi og
Klíníkin er heimaþjónusta Sinnum,
hjúkrunarþjónusta Karitas og
sjúkrahótel. Með þessu bjóðast
margháttuð „samlegðaráhrif,“ segir
framkvæmdastjórinn í grein sinni.
Við höfum á undanförnum mán-
uðum haft fréttir af margháttuðum
braskáformum fjárfesta á sviði heil-
brigðisþjónustu. Þar hefur gengið
ötullega fram Ásdís Halla Braga-
dóttir, fyrrverandi bæjarstjóri í
Garðabæ og síðar forstjóri BYKO.
Þarna koma líka við sögu lífeyr-
issjóðir okkar landsmanna.
Það sem er að breytast er að í stað
þess að læknar reki einkapraxís,
hugsanlega saman í húsi, eru fjár-
festar að koma inn í þessa starfsemi
til þess að hafa af henni hagnað og
„samlegðaráhrifin“ sem um er rætt
eru smám saman að verða samlegð-
aráhrif sjúkrahúss. Þannig upplýsir
Sigríður Snæbjörnsdóttir okkur um
að Klíníkin sé í eigu lækna og hjúkr-
unarfræðings en 20% séu í eigu fjár-
festa.
Lífeyrissjóðir þrýsta
á einkavæðingu
Eftir því sem hlutur fjárfestanna
eykst, þeim mun meira mun fara
fyrir kröfum um arð út úr starfsem-
inni. Það liggur í hlutarins eðli.
Lífeyrissjóðirnir eru komnir á
fulla ferð í þessari vegferð án þess
að aðstandendur þeirra hafi tekið al-
menna umræðu um þessa stefnu.
Aðgangsharðast í þessu ati hefur
verið Eva Consortium ehf., félag
stofnað af stjórnarformanninum,
fyrrnefndri Ásdísi Höllu, og Ástu
Þórarinsdóttur, framkvæmdastjóra
félagsins. Formaður Sjálfstæð-
isflokksins, Bjarni Benediktsson
fjármálaráðherra, gerði Ástu nýlega
að stjórnarformanni Fjármálaeft-
irlitsins en við það tækifæri kynnti
Ríkisútvarpið hana sem „fjárfesti á
velferðarsviði“.
Þessi fjárfestir á velferðarsviði á
með öðrum orðum að hafa eftirlit
með því hvað telst löglegt og siðlegt
á fjármálamarkaði. Á vefsíðu Evu
Consortium ehf. segir að í júní 2013
hafi fjárfestingafélagið Kjölfesta
keypt 30% eignarhlut í EVU. „Meðal
eigenda Kjölfestu eru 14 lífeyr-
issjóðir og það er í takt við fjárfest-
ingastefnu sjóðsins að fjárfesta í
leiðandi félagi á velferðarsviði. EVA
með starfsemi í gegnum Sinnum
hefur vaxið stöðugt frá árinu 2008 en
aðkoma Kjölfestu að félaginu felur í
sér mikil tækifæri til enn hraðari
uppbyggingar því auk kaupa á 30%
hlut í félaginu felur samkomulagið
við Kjölfestu í sér áskriftarloforð um
viðbótarhlutafé inn í ný verkefni á
næstu misserum. EVA hefur mjög
metnaðarfullar hugmyndir um frek-
ari uppbyggingu á þjónustu fyrir
aldraða, sjúka og fatlaða …“
Tækifærið og tímamótin
Nú gæti sem sagt draumur frjáls-
hyggjunnar um alvöru markað á
sviði sjúkdóma og lækninga verið að
rætast. Ríkisstjórnin býður upp á
tímamótin og Eva Consortium og
Klíníkin upp á tækifærin! Á heima-
síðu Evu má greina ánægju og gleði
yfir þessari þróun og heilbrigðis-
starfsmenn hvattir til að nýta tæki-
færin eins og Sigríður Á. Andersen
og fleiri skoðanasystkin hennar hafa
hvatt til: „EVA hefur mjög metn-
aðarfullar hugmyndir um frekari
uppbyggingu á þjónustu fyrir aldr-
aða, sjúka og fatlaða auk þess sem
félagið vill stuðla að nánara sam-
starfi ólíkra rekstraraðila á velferð-
armarkaði. Eru áhugasamir aðilar
um starfsemi á heilbrigðis- eða fé-
lagssviði hvattir til að hafa sam-
band …“
Ætlast til að ríkið
borgi brúsann
En þá er komið að ríkisbuddunni.
Því öll þessi rausn er í boði skatt-
greiðenda. Það erum við sem eigum
að borga brúsann. Læknarnir fá
greitt frá Sjúkratryggingum Íslands
og öðrum aðilum „eftir því sem við
á“. Ég hygg að framtíðarlandið í
huga þeirra sem að þessum breyt-
ingum standa sé sú hugsun að ríkið
greiði grunninn en síðan verði opnað
á viðbótargjald á grundvelli fram-
boðs og eftirspurnar. Þar með væri
komið kerfi sem raunverulega mis-
munaði því skattgreiðandinn sæi um
grunninn en efnafólk gæti síðan
keypt sig fram fyrir og hugsanlega
einnig notið betri þjónustu og að-
stöðu.
Ekki á okkar kostnað!
Sjálfum finnst mér ekkert við það
að athuga að læknar og hjúkrunar-
fræðingar reki einkavædda þjón-
ustu. Það er algerlega þeirra mál svo
lengi sem þeir vilja ekki fá peninga
frá mér og öðrum skattgreiðendum!
Þá viljum við hafa hönd í bagga. Mér
finnst ekki koma til greina að ein
einasta króna fari til þess að búa til
kerfi mismununar eins og einka-
væddur sjúkrahúsrekstur á end-
anum gerir.
Verkefnið núna ætti að vera að
treysta almannarekna þjónustu og
vinda ofan af þeim notendagjöldum
sem þar er að finna og eru þegar far-
in að valda fólki verulegum vand-
ræðum. Á slíkt er ekki bætandi.
Eftir Ögmund
Jónasson »Mér finnst ekki
koma til greina að
ein einasta króna fari til
þess að búa til kerfi mis-
mununar eins og einka-
væddur sjúkrahús-
rekstur á
endanum gerir.
Ögmundur Jónasson
Höfundur er fyrrverandi
heilbrigðisráðherra.
Gefið fyrir markið