Jökull - 01.12.1965, Blaðsíða 33

FJALLAMENN
Hannes á Núpsstað um áttrcett.
Hannes Jónsson á Núpsstað
Hann er fæddur að Núpsstað 13. janúar 1880
og er því 86 ára, þegar þetta er ritað. Móðir
lians, Margrét, var dóttir Eyjólfs bónda Stefáns-
sonar, sem W. L. Watts gisti lijá og minnist
lofsamlega í ferðasögum sínum (Norður yfir
Vatnajökul, Rvík 1962). Hafa ættmenn Hannes-
ar senn búið í 200 ár á hefðarbýlinu Núpsstað
í Fljótshverfi. — Faðir Hannesar, Jón Jónsson,
var fæddur að Hólmi í Landbroti, en bjó lang-
an búskap á Núpsstað og var um skeið póstur
milli Prestbakka og Bjarnaness, gildur maður á
velli og fríður sýnum.
Hannes er kvæntur Þórönnu Þórárinsdóttur,
ættaðri úr Meðallandi. Hafa þau eignazt 10
börn, sem upp komust.
Hannes á Núpsstað var einn póstur milli
Prestbakka og Bjarnaness í 18 ár (1917—1935),
en síðan í allmörg ár á móti Öðrum á póstleið-
inni Prestbakka að Fagurhólsmýri.
Meðan Flannes fór póstferðir að Bjarnanesil
lá leið hans bæði yfir Skeiðarársand og Breiða-
merkursand 15 sinnum á ári — fram og aftur.
Má nærri geta, að Hannes hefur komizt í marga
raun á ferðum þessum, og eru nokkur slík dæmi
tilgreind í Söguþáttum landpóstanna. II, 149—
162. Öll sýna þau dæmi áræði Hannesar, hygg-
indi og frábæra skýldurækni, — að skila póstin-
um í tæka tíð.
Frægasta póstferð Hannesar er án efa sú, er
hann fór 31. marz 1934, yfir Skeiðarárjökul milli
Jökulfells og Súlutinda. Þá var eldgos í Gríms-
t'ötnum, stórhlaup í Skeiðará og Sandurinn ófær
með öllu.
Tveir bændur frá Skaftafelli, Oddur Magnús-
son og Jón Stefánsson, fylgdu Hannesi nokkuð
vestur á jökulinn. Talsverðar sprungur urðu á
leiðinni, og urðu þeir að klifra ofan i gjárnar
og upp úr þeim og yfir þunna kamba á milli.
Póstinn og föggur sínar hafði Flannes í eftir-
dragi á litlum skíðasleða. Snjór var í botni
gjánna og brotasnjór utan í kömbunum, annars
hefðu þeir varla komizt þetta. Niðri í gjánum,
undir fótum sér, urðu þeir varir ókyrrðar og
undirgangs, „þar sem skessan skreið fram undir
jöklinum með óvæntu urri og leiðum ropum“.
Þá er einna mest gekk á, sagði Hannes við
Odd: „Hvers konar hljóð var þetta?“ Oddur
svaraði: „Ætli lienni (þ. e. Skeiðará) þyki ekki
óþarfi, að við séum að traðka ofan á lífinu á
henni.“
Hannes komst heilu og höldnu að Núpsstað
kl. 2 um nóttina — og í tæka tíð með póstinn
að Kirkjubæjarklaustri á páskadag.
Á öðrum stað í þessu liefti eru kaflar úr
tveim bréfum frá Hannesi, þar sem hann rek-
ur minningar sínar um hlaup á Skeiðarársandi
bæði úr Grímsvötnum og Grænalóni. Þótt hönd-
in sé tekin að lýjast og sjónin að daprast, þegar
yngra bréfið er skrifað, ber það Ijósan vott um
traust minni og næma athugunargáfu. Hafi
hann góðu heilli gert.
Frá því að ég kynntist Hannesi á Núpsstað
fyrst, árið 1932, er hann fylgdi mér yfir Skeið-
arársand, liefur mér alltaf fundizt hann sér-
stakur öðlingsmaður og liöfðingi að upplagi, en
hið sama eða svipað gæti ég að vísu sagt um
fleiri sýslunga lrans. Hann liefur mælt breyt-
ingar á vestanverðum Skeiðarárjökli í 35 ár og
frætt bæði mig og aðra um margt náttúruundur
á Jieim slóðum.
Jón Eyþórsson.
JÖKULL 139