Jökull - 01.12.1965, Page 40

TAFLA IV. Septembermánuður.
a K> t ® C3
a c ••rt c > C > S £ bc 44 'C3 05 6 -° -g1 o J > ’tt so aj S B O 44 o
7. 10.20 125 0.7 0.6 -t-2.0 0.7
16.20 135 1.0 1.8 —
8. 10.20 125 -f- -0.2 -r-2.6 -~4.0 —
16.10 129 0.7 1.0 —
9. 10.20 123 h- -0.1 ^-2.4 h-3.0 —
16.10 129 0.9 1.6 —
Um leið og ég steig í ána, varð ég þess var,
að það dúaði eða lét undan i'æti fyrstu skrefin,
iíkt og ég gengi á mosa, en er lengra kom út í
ána, var flughált á grjóti. Snéri ég þá við og
óð aðeins til baka, rétti hendi um 50 cm að
botni, og var þar sveilað á grjóti. Nær landi
náði ég svolitlu klakastykki frá botni. Ofan á
því sat um 2—3 cm. ísfinnungur, og var það
mýktin, sem ég liafði fundið undir fæti, Var
engu líkara en þessi ísfinnungur, grunnstingull,
væri vaxinn frá botni.
Þegar kvarðinn var settur niður þ. 7. jtiní,
lá áin í einum streng um eins m djúpum og
um 40 metra breiðum fram hjá mælistað, en
vætlaði upp á bakkann í smásytru. Vatnsfallið
allt vár ekki meira og virtist heldur smátt,
þegar litið var yfir ármelana í gígbotninum af
Heimari-Félaga.
Eins og töflurnar bera með sér, var vatns-
borðshækkunin slík, að flaut yfir allt á milli
gígveggja.
Með júlímánuði fer verulega að vaxa í ánni,
og 15. júlí skrifa ég í dagbókina: „Mjög mikið
flug í ánni, liggur öli við mælistaðinn. Stórir
jakaklumpar byltast í straumnum. Sér mikla
leysingu í jökuljaðrinum."
Þann 13. ágúst fór áin með mælitækin, og
eftir það skrifaði ég aðeins „líklega vatnshæð“,
en 26. ágúst hef ég gert þá athugasemd, að
„fjarar verulega í ánni“, og eftir það má segja
að lágmarkið fari stöðugt lækkandi til 11. sept-
eniber, er mælingum lauk.
Það er mjög einkennandi við langdvöl í
Jökulheimum, hversu árhljóðið er mest, þegar
áin er minnkandi. Til clæmis bergmálaði um-
hverfið af urginu í ánni mest á tímanum milli
kl. 18 og 22.30, og virtist það ekki háð veður-
breytingum.
Grunnstingull
Sé litið á septembertöfiuna sést, að dagana 8.
og 9. sept. er hitastig vatnsins aðeins undir
frostmarki.
Þann 8. september kom ég að ánni kl. 10.20.
Var hún þá ekki meiri en svo, að ég ákvað að
reyna að vaða yfir liana. Sú hafði reyndar verið
ætlun mín lengi, en aldrei litizt hún væð fyrr.
Hinn 3. september kom ég að ánni við mæli-
stað kl. 16.10. A vesturbakkanum átti ég geymd
stígvél mín, er ég notaði til þess að vaða yfir
smákvísl, svo að ég kæmist að mælistað.
Meðan ég var að búa mig, sá ég að vatn
hækkaði stöðugt og mynduðust smálænur. Oð
ég síðan yfir kvíslina, en þegar ég kom til baka,
sást greinilega, að fjarað hafði aftur í ánni. Var
líkast sem snögg toppbylgja hefði f’arið fram
hjá.
Tel ég sennilegt, að þetta hafi verið Systra-
kvísl, og hafi hún verið að koma fram.
Frá Jökulheimum inn að fossinum Fleygi eru
um 5 km.
INNRI-TUNGNAÁRBOTNAR.
Á landabréfi og í mæltu máli er Tungnaá
talin hafa tvenn meginupptök undan jökli.
Onnur upptökin eru í Fremri-Tungnaárbotn-
um,1) en þar nærri standa Jökulheimar. Þar er
og einnig svonefnd Botnaverskvísl, sem er öll
ofanbráðnun og fellur um Botnaver og í
Tungnaá milli Rata og Gnapa.
Hin upptökin eru norðar, og kallast þar
Innri-Tungnaárbotnar. Á kortinu eru þau upp-
tök sýnd undir Iverlingum í Vatnajökli, en
Kerlingar kalla ég „Jöklasystur“ og ána Systra-
kvisl,2) en á kortinu er þessi kvísl nafnlaus. (Á
gömlu partakorti er hún kölluð Ulfaldakvísl!)
Nú rennur þessi kvísl á berghafti fyrir end-
ann á Jökulgrindum, fellur þar í fossi niður á
jökuleyrar og sameinast Jökulkrókskvíslinni.
Fossinn nefnist Fleygir.
1) Nú orðið eru þessi upjttök inni í Jökul-
krók, sunnan Jökulgrinda, og verða að teljast
í Innribotnum. — Rilstj.
2) Aðrir nefna hana Jökulgrindakvísl eða
Grindakvísl aðeins. — Ritstj.
146 JÖKULL