Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.2014, Blaðsíða 30

Helgarblað 31. október–3. nóvember 201430 Fólk Viðtal
L
jóðskáldið og myndlistar-
maðurinn Bjarni Bernharður
Bjarnason er mörgum kunn-
ur. Hann hefur selt ljóða-
bækur sínar á horni Póst-
hússtrætis og Austurstrætis allt frá
árinu 2003. Bjarna telst til að hann
hafi samið 28 bækur um ævina en
hyggst nú skilja alfarið við ljóða-
formið. Nýlega gaf hann út ljóða-
bókina, Tímasprengja, 232 blað-
síðna ljóðaúrval sem myndskreytt
er með málverkum eftir hann sjálf-
an – þá síðustu á ferlinum, að eig-
in sögn.
Á brjálaðri plánetu
„Veistu það, Jón, ég er hættur ljóða-
gerð – ég er hættur ljóðagerð alfar-
ið,“ segir Bjarni og færir mér kaffi
þar sem við sitjum við eldhús-
borðið heima hjá honum. Heimil-
ið er notalegt. Veggir hlaðnir lista-
verkum og hillur fylltar bókum
og músík. Klukkan tifar og minn-
ir okkur á tímann sem þýtur með
hröðum slætti í heiminum fyrir
utan – hér inni er eins og allt standi
í stað. Fyrir ofan okkur hangir
fígúratíft málverk eftir gestgjafann.
Á því stendur: Anno ´86 / Það ár /
hafði hann / vetursetu / á brjálaðri
/ Plánetu / Dauðinn / var félagi /
hans. Ég segi Bjarna að þetta verk
hafi lengi verið í mínu uppháhaldi.
„Þetta var árið 1986. Þá var ég part
úr vetri í ákaflega slæmu geðklof-
akasti. Súkkósa hét þessi brjálaða
pláneta. Dauðinn var félagi hans. Já
...“ Bjarni horfir út í loftið á meðan
þögnin tekur yfir.
Við fírum upp í tóbakinu og ég
spyr Bjarna hvað komi til, hvers
vegna hann hafi ákveðið að hætta
ljóðagerð alfarið? „Ekki neitt. Það
kom ekkert sérstakt til. Mér fannst
ég bara vera kominn hringinn. Það
er líka þannig að ég er málari og ég
ætla að gefa málverkinu meiri tíma.
Ég er 64 ára gamall og spurningin
er: Hvað verð ég gamall? Því get ég
ekki svarað sjálfur en ég held samt
að mér muni takast að klára eitt-
hvað í málverkinu áður en ég verð
allur.“
Yrkir fyrir vindinn
Ljóðið hefur tekið allan hans tíma
síðustu ár. „Það þurfti svo mikla
vinnu. Þetta er svo mikil nákvæmn-
isvinna – ljóðagerð – maður er að
elta hvert orð og blæbrigði þeirra. Ég
var mikið í þessum myndhverfing-
um og þær eru ofsalega viðkvæmar
ef þær eiga að standast, ef myndin á
að ganga upp.“
Bjarni kveðst þó ekki vera alfarið
hættur að yrkja. „Ég er ekki hættur
að yrkja þó ég sé hættur að skrifa
það niður. Núna yrki ég bara fyrir
vindinn. En svona hendingar, svona
ljóðlínur sem koma í hugann, það
nota ég í hugleiðingabókina,“ seg-
ir Bjarni sem hefur hug á því að gefa
út eins konar lífsviskubók áður en
það verður um seinan. „Það yrði þá
kannski síðasta bókin á mínum ferli.
Ég get gefið mér nokkur góð ár í það.“
Bjarni var 25 ára gamall þegar
hann gaf út sína fyrstu ljóðabók,
Upp og ofan, árið 1975. „Það var
sýrubókmennt,“ segir hann, hlær
kumpánlega, og greinir frá því að
á hippatímabilinu hafi komið út
ógrynni svokallaðra „sýruhausa-
bóka“ í Reykjavík. „Það er erfitt að
finna þetta núorðið. Fólk hefur bara
hent þessu – þessu hefur bara ver-
ið kastað eins og hverju öðru drasli.
Þetta eru dýrar bækur núna ef þær
eru á lausu.“
Fann listamanninn í sér
Bjarni lagði drög að bókinni á Kleppi
árið 1974. „Þá var ég nýkominn af
miklu sýrutrippi í Kaupmannahöfn.
Þá fór unga fólkið í ævintýraleit til
Kaupmannahafnar. Auðvitað bara
til að dópa sig – ekkert annað – og
lifa villtu lífi. Ég elti hóp af krökkum
– kunningja mína sem höfðu far-
ið á undan mér og hafði svo uppi á
þeim í húsi sem þau höfðu yfirtek-
ið í Norðurbrú – hústökufólk. Stuttu
síðar kom ég mér svo fyrir í Kristj-
aníu. Þetta var auðvitað gríðarlegt
ævintýri fyrir mig sem hafði verið
sjómaður árin á undan.“
Bjarni segist hafa verið í hálf-
gerðu reiðileysi á þessum tíma og
raunar týndur í heiminum. „Það má
segja að ég hafi verið í ákveðnum
hlekkjum áður en ég fór til Kaup-
mannahafnar. Ég hafði átt ákaflega
erfiða bernsku og það hafði slitnað
upp úr ástarsambandi sem var mér
mikils virði. Ég var eiginlega á hálf-
gerðu eyðilandi með sjálfan mig og
vissi ekki hvað ég átti að gera. Þá var
ég aðeins byrjaður að reykja hass
og hafði einu sinni notað sýru. Það
var mikið um þessi efni í bænum
og þetta var eiginlega driffjöðurin í
kúltúrnum. Það var nú líka uppi sú
hugmynd að málarar og listamenn
þyrftu að taka sýru. Mörgum var
ráðlagt það – bara til þess að brjótast
„Á mínum síðasta séns“
Jón Bjarki Magnússon
jonbjarki@dv.is
Lífshlaup Bjarna Bernharðs Bjarnasonar
hefur verið þyrnum stráð. Hann varð fyrir einelti í
barnæsku og tók mikið af sýru á hippaárunum með
skelfilegum afleiðingum. Með neyslunni kallaði
hann fram geðklofa í sjálfum sér sem endaði með
því að hann varð manni að bana 28 ára gamall.
Hann segir morðið alltumlykjandi enn þann dag í
dag, en mögulega sé hann sá eini sem hafi öðlast
frelsi gagnvart því. Bjarni kveðst hamingjusamur og
hyggst einbeita sér að myndlistinni næstu árin. Jón
Bjarki Magnússon heimsótti Bjarna á heimili hans
í Bjarnaborg á sólríkum októberdegi og ræddi við
hann um listina, geðveikina og lífið sjálft.
„Ég er svolítið
ósáttur við að
mér skuli ekki hafa
verið komið til hjálpar