Morgunblaðið - 09.09.2015, Síða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. SEPTEMBER 2015
Útgjöldin
» Útgjaldasvigrúm ráðuneyta
verður aukið um 7,5 milljarða á
næsta ári.
» Ekki er gerð krafa um að-
haldsráðstafanir við almanna-
tryggingar og atvinnuleysis-
tryggingar.
» Hefjast á handa við byggingu
400 félagslegra íbúða 2016 og
verja til þess 1,5 milljörðum.
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Stefnt er að 15,3 milljarða kr. af-
gangi í fjárlagafrumvarpi ársins
2016, sem lagt var fram á Alþingi í
gær. ,,Við erum með hallalaus fjár-
lög á næsta ári, þriðja árið í röð,“
sagði Bjarni Benediktsson, fjár-
mála- og efnahagsráðherra, er
hann kynnti frumvarpið á frétta-
mannafundi. Sagði hann að útlit
væri fyrir stöðugan bata á afkomu
ríkissjóðs á komandi árum. Nú er
líka áætlað að afkoma ríkissjóðs á
þessu ári verði mun betri en gert
var ráð fyrir þegar fjárlög voru
samþykkt og stefnir í um 21,1 millj-
arðs kr. afgang í ár í stað 3,5 millj-
arða skv. fjárlögum. Þar munar
mest um arðgreiðslur
frá fjármálafyrirtækjum.
Í frumvarpinu er gengið út frá
umtalsverðri niðurgreiðslu skulda á
næsta ári, afnámi tolla um næstu
og þarnæstu áramót og lækkun
tekjuskatts einstaklinga. Ný og
aukin framlög í frumvarpinu nema
alls 12,4 milljörðum kr. Í frumvarp-
inu er lagt til nýtt 2,6 milljarða
framlag til húsnæðismála og að
bætur elli- og örorkulífeyrisþega og
atvinnuleysisbætur hækki um 9,4%
en frumvarpið gerir ráð fyrir 3%
hækkun bótafjárhæða barnabóta.
Lagt er til að framlög til heil-
brigðismála hækki um 1,6 milljarða
og framlög til rannsókna og þróun-
ar um 2 milljarða.
Heildarútgjöld ríkissjóðs hækka
um 30,9 milljarða kr. á næsta ári og
nema samtals um 650 milljörðum.
Heildartekjurnar eiga að aukast
um 16,2 milljarða frá fyrra ári en
þær dragast þó saman milli ára
sem hlutfall af landsframleiðslu eða
úr 31,4% í 29,9% skv. frumvarpinu.
Með greiðslu skulda eiga vaxta-
gjöld ríkissjóðs að lækka um 8,1
milljarð. Endurmat bendir til að
skuldaþróunin verði ennþá hag-
stæðari en gert var ráð fyrir í vor-
áætlun fjármálaráðherra og að
nafnvirði heildarskulda muni lækka
um 15% fram til ársins 2019.
Bjarni bendir á að hrein staða
skulda ríkissjóðs fari lækkandi til
2019 og að heildarskuldir ríkissjóðs
stefni þá í að vera um 40% af lands-
framleiðslu. ,,Ég hygg að það sé
vandfundið það land í Evrópu sem
getur birt jafnmikla lækkun á
heildarskuldum sínum,“ segir hann.
Þá sé ljóst að áætlunin um losun
fjármagnshafta gefi færi á að ganga
enn lengra og lækka skuldir rík-
issjóðs enn meira á næstu miss-
erum. Áformuð er uppgreiðsla á
skuldabréfi Seðlabankans (145
milljarðar) og gert er ráð fyrir sölu
á 30% eignarhlut í Landsbankanum
á næsta ári fyrir 71,3 milljarða mið-
að við bókfært virði. Alls eiga heild-
arskuldir ríkissjóðs að lækka úr
1.349 milljörðum í lok þessa árs í
1.177 í árslok 2016 eða um rúmlega
170 milljarða.
15,3 milljarða afgangur og
boðuð er ör lækkun skulda
 8,1 milljarðs lækkun vaxtagjalda, skattar lækka, 12 milljarðar í ný og aukin útgjöld
Morgunblaðið/Eggert
Vaxandi rekstrarafgangur Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra leggur áherslu á að umskipti hafi átt sér stað í
ríkisfjármálunum, afkoma ríkissjóðs fari batnandi og haldið verði áfram á braut lækkandi gjalda og skatta.
Áhrif afnáms tolla, dæmi
¹ Miðað er við að heildsölu- og smásöluálagning sé sú sama fyrir allar
tegundir, eða 75%.
² Miðað er við að umræddar vörur séu fluttar inn frá ríki sem ekki hefur
fríverslunarsamning við Ísland.
Vara Tollur Fyrir Eftir Lækkun %
Peysa 15% 4.929 4.286 -643 -13,0
Barnaúlpa 15% 10.590 9.209 -1.381 -13,0
Íþrótta-
búningur 15% 11.980 10.417 -1.563 -13,0
Fótbolta-
sokkar 15% 1.990 1.730 -260 -13,0
Gúmmí­
stígvél 15% 10.849 9.434 -1.415 -13,0
Pollagalli 15% 10.500 9.130 -1.370 -13,0
Snjógalli 15% 25.000 21.739 -3.261 -13,0
Kuldaskór 15% 14.624 12.717 -1.907 -13,0
Samtals 90.462 78.663 -11.799 -13,0
Smásöluverð¹ m/vsk., kr.
Heimild: Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Ný og aukin framlög í
fjárlagafrumvarpinu
Útgjöld í mia.kr.
Framlög til húsnæðismála - uppbygging
félagsl. leiguíbúða og aukinn stuðningur við
leigjendur
2,6
Framlög til rannsóknar og þróunar 2,0
Aukin framlög til heilbrigðismála 1,6
Bygging sjúkrahótels og fyrsti áfangi í full-
naðarhönnun meðferðarkjarna á lóð LSH
0,9
Aukin framlög til fræðslumála, s.s. verkefnis
um eflingu læsis
0,5
Stofnun nýs embættis héraðssaksóknara 0,5
Önnur ný og aukin framlög 4,3
Samtals 12,4
Heimild: Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Skattkerfisbreytingar 2016
-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1
Tekjuskattur
einstaklinga
Tollar
Vörugjöld af
ökutækjum
Orkuskattur á
rafmagn
Tryggingagjald
Útvarpsgjald
VSK breikkun
skattskyldu
Krónutölugjöld
Heimild: Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Afkoma ríkissjóðs 2016
* Milljarðar kr.
Afgangur
Tekjur
Gjöld
15,3
696,3
681,0
Heimild: Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Ríkið mun leggja 15,4 milljarða í
stofnkostnað vegna framkvæmda
og fjárfestinga á næsta ári. Fjár-
festingar og viðhald í tengslum
við Landspítalann nema samtals
rúmlega 3.440 milljónum kr. á
næsta ári og hækka um nálægt
450 milljónir. Framlag til fram-
kvæmda við nýjan Landspítala
hækkar um liðlega 860 milljónir
og verður um 1,8 milljarðar. Þá á
að veita um 740 milljónir til að
hefja framkvæmdir við byggingu
sjúkrahótels og framlag til hönn-
unar á meðferðarkjarna hækkar
um 125 milljónir.
9,7 milljarðar fara til nýfram-
kvæmda Vegagerðarinnar og
hækka útgjöldin um 900 milljónir
á milli ára en framlag til viðhalds
vega er óbreytt frá fjárlögum í ár.
1,8 milljarðar vegna
nýja Landspítalans
Gengið er út frá því í fjárlaga-
frumvarpinu að tollar á fatnað og
skó verði afnumdir við næstu ára-
mót og áformað er að allir aðrir
tollar en þeir sem leggjast á tiltekin
matvæli verði lagðir af 1. janúar
2017. Þá verða m.a. heimilistæki,
búsáhöld, snyrtivörur, veiðivörur,
barnavörur og bílavarahlutir toll-
frjálsir.
Fjármálaráðuneytið áætlar að
niðurfelling tollanna muni hafa þau
áhrif að vísitala neysluverðs geti
lækkað um allt að 0,5% á næsta ári
vegna þessa og lækkunin verði 1%
á árinu 2017. Alls lækkar bein
álagning af hálfu ríkisins á inn-
fluttar vörur um 4,4 milljarða
króna.
„Við höldum áfram tiltekt á
neyslusköttum og í framhaldi af af-
námi vörugjalda boðum við niður-
fellingu allra tolla á sérvörum. Við
það kemst íslensk verslun í mjög
góð færi til þess að bjóða sambæri-
leg verð og við sjáum á Norð-
urlöndunum, þar sem ekkert Norð-
urlandanna hefur lægra almennt
virðisaukaskattsþrep en Ísland,“
sagði Bjarni Benediktsson fjár-
málaráðherra í gær.
Tekjuskattur einstaklinga lækkar
í tveimur áföngum á næstu tveimur
árum í samræmi við loforð rík-
isstjórnarinnar í tengslum við gerð
kjarasamninga í vor. Skattprósenta
í lægra þrepi lækkar úr 22,86% í
22,68% 1. janúar nk. og fer svo í
22,50% í ársbyrjun 2017 og milli-
þrepið fellur þá út. Efri þrepamörk-
in í skattkerfinu lækka úr 836 þús.
kr. tekjum í 700 þús. kr. á mánuði.
Skattabreytingarnar eiga m.a. að
leiða til þess að skattbyrðin lækki
mest hjá þeim sem eru með tekjur
á bilinu 675-700 þús. kr.
Tryggingagjaldið lækkar úr
7,39% í 7,25% eins og gert var ráð
fyrir í lögum sem sett voru í desem-
ber 2013 en tekið er fram að ekki sé
gert ráð fyrir að gjaldið lækki um-
fram þetta á næsta ári.
Krónutölugjöldin svokölluðu, s.s.
vörugjald á eldsneyti, bifreiðagjald,
áfengisgjald o.fl. gjöld hækka um
2,5% í byrjun næsta árs en gætu
lækkað að raunvirði ef verðlag
hækkar meira en verðbólgumark-
mið Seðlabankans að því er fram
kemur í frumvarpinu.
Orkuskattur á rafmagn fellur
brott 1. janúar og síðari lækkun út-
varpsgjalds kemur til framkvæmda
við álagningu næsta sumar.
Ráðstöfunartekjur eiga að hækka
 Niðurfelling tolla af fötum lækkar neysluverðsvísitöluna um 0,5% á næsta ári
 Krónutölugjöldin fylgja verðbólgumarkmiði Seðlabankans og hækka um 2,5%
Aukin útgjöld til
sjúkratrygginga
Útgjöld til
sjúkratrygginga
aukast á næsta
ári um 2,7 millj-
arða og segir í
fjárlagafrum-
varpinu að aukn-
ingin stafi eink-
um af umfram-
útgjöldum á
yfirstandandi ári, sér í lagi vegna
samnings við sérfræðilækna,
magnvaxtar milli ára og samnings-
bundinna útgjalda í tannlækn-
ingum barna þar sem sex og sjö
ára börn bætast við gjaldfrjálsar
tannlækningar á næsta ári.
Útgjöld til lífeyristrygginga og
félagslegra bóta aukast um 1,8
milljarða á árinu 2016 vegna áætl-
unar um fjölgun bótaþega milli
ára.
Framlög til vís-
inda og rann-
sókna eru aukin
um 2 milljarða í
fjárlagafrum-
varpinu. Veita á
tæplega 1,6 millj-
arða viðbótar-
framlög til heil-
brigðismála, þar
af 500 milljónir til styrkingar á
rekstri Landspítalans, Sjúkrahúss-
ins á Akureyri og heilbrigðisstofn-
ana.
Lagt er til 500 milljóna kr. við-
bótarframlag til menntamála og fer
liðlega þriðjungur til eflingar læsis.
Þá fara 500 milljónir til stofnunar
nýs embættis héraðssaksóknara og
gert er ráð fyrir 200 milljóna kr.
framlagi til framhaldsfræðslu og
starfsmenntunar. Í frumvarpinu er
einnig gert ráð fyrir að rekstrar-
gjöld vegna hælisleitenda hækki
um 172,7 milljónir frá fjárlögum í
ár.
Hækkun til vísinda
og rannsókna
Frumvarp til fjárlaga 2016