Skólavarðan - 01.03.2006, Qupperneq 5

5
GESTASKRIF
SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 6. ÁRG. 2006
áttu að ala krakkana upp í tillitssemi á
blogginu. Þeir áttu að fá þá til að hreyfa
sig og éta minni sykur. Þeir áttu að kenna
þeim að segja nei og já í kynlífi og stelpum
að forðast ótímabæra óléttu. Þeir áttu
að kenna þeim bæði þjónustulund og
sjálfstæði, mælskulist og tjáskipti. Fyrir
nú utan þetta gamla smotterí: móðurmál
og ensku, reikning og landa-
fræði, leikfimi og handavinnu
og svo framvegis.
Í fleiri ár en nokkur telur
hafa menn jafnt og þétt
lengt óskalistann yfir það
sem skólinn á að taka á sig
og verður að sinna. Þeir eru
sérlega duglegir við að bæta
á þann lista sem vilja að allir
éti úr sama lífstefnupoka og
þeir sjálfir. Fyrir nokkrum
árum var samþykkt fróðleg
áskorun frá einhverjum
markaðshöfðingjum um
að fátt væri nú brýnna en
kenna grunnskólabörnum
undirstöðuatriði í verðbréfaviðskiptum
- ætli það hafi ekki verið kallað
verðbréfalæsi? Beint framhald af því
væri sú eðlilega krafa að framhaldsskólar
kenndu fjárfestingalæsi og þá ekki síst þá
arðbæru mælskulist sem þarf til að kjafta
upp verð á hlutabréfum og blaðra niður
ótta við verðbréfahrun.
Sá ég ekki um daginn einhverjar svip-
aðar óskir, lærðar og ábúðarmiklar, um
nauðsyn þess að grunnskólinn kenni
börnum auglýsingalæsi? Mig minnir að
þær hafi risið sem viðbrögð við því, að
einhverjir þingmenn (vafalaust úreltir í
hugsun og lítt hnattvæddir) hafi reifað
hugmyndir um að takmarka eitthvað það
áreiti sem auglýsendur beina að börnum.
Það má ekki, það er forræðishyggja og
skerðir markaðsfrelsið dýra. Þess í stað á
skólinn að taka að sér að kenna börnum
að sjá í gegnum auglýsingaherferðir og
blekkjandi fyrirheit þeirra. Þetta er dálítið
skondið: maður getur til dæmis ímyndað
sér kennslustund í grunnskóla þar sem
börnum er kennt að taka ekki minnsta mark
á þeirri vitleysu úr bankaauglýsingum að
„Nám er lífsstíll“. En eins og allir vita er
Ég veit ekki hvað er réttlátt kaup kennara
miðað við aðra eða hver er hæfileg lengd
skólaársins, né heldur hve lengi ungt fólk
þurfi að sækja sér í sarpinn til stúdentsprófs.
Ég veit ekki hvort námskráin eigi að gilda
sem hið mikla miðstýringarafl eða þá
frelsi hvers skóla til að leysa sín dæmi upp
á nýtt. Því miður. Ég er tiltölulega saklaus
eldri borgari sem hafði nokkuð gaman af
margskömmuðum kennslubókum Jónasar
frá Hriflu í Íslandssögu þegar ég var í
barnaskóla og efaðist síðar meir aldrei um
að það væri hollt manni að lesa latínu upp
á hvern dag í þrjú ár. Þetta segi ég til að
reyna að vera hreinskilinn svo að þeir geti
hætt strax hér lestrinum sem geta ekki
tekið mark á svo úreltum manni.
En það þykist ég þó vita, að það væri
heimska að hlaupa á eftir þeim boðskap
að í íslenskum skólum skuli kenna sem
mest á ensku, allt frá því í leikskóla skilst
mér, í fráleitri von um að Íslendingar verði
tvítyngdir eins og það heitir. Það mun ekki
gerast, hinsvegar mundu slíkar tilraunir
fjölga hratt þeim sem eru illa mæltir og lítt
læsir bæði á íslensku og ensku - og hvað
væri þá orðið okkar starf? Ég segi ekki
fleira og er þó fús til að heita málfarsfasisti
eða þaðan af verra ef þurfa þykir.
Í annan stað veit ég að það er ærin
ástæða til að hafa samúð með kenn-
urum sem vinna í íslenskum skólum nú um
stundir. Vegna þess að á þeim standa öll
spjót. Vegna þess að komið hefur verið á
slóttugu og öflugu samkomulagi allskonar
aðila um að allt sé þeim að kenna. Þeir eru
sekir fyrirfram. Þeir eru sá geithafur sem
syndum foreldra og samfélags er hlaðið á
og það eru sannkallaðar drápsklyfjar. Að svo
búnu eru þeir reknir út á eyðimörk þar sem
varla er einn vatnssopa af skilningi á stöðu
þeirra að finna. Allt sem er að börnum og
unglingum landsins er þeirra sök. Það er af
því að skólinn hefur ekki kennt þeim þetta
eða hitt, hefur vanrækt svo margt og leyft
kennurum að slá slöku við.
Við þessar aðstæður eru það kennararnir
sem hafa ekki kennt börnunum að bjóða
góðan daginn eða þakka fyrir sig. Það eru
þeir sem áttu að koma í veg fyrir einelti
og kenna strákum að greiða ekki nema
hæfilega þung spörk í slagsmálum. Þeir
Hin mikla sök kennara
Það er ærin ástæða til að hafa samúð
með kennurum sem vinna í íslenskum
skólum nú um stundir. Vegna þess að
á þeim standa öll spjót. Vegna þess að
komið hefur verið á slóttugu og öflugu
samkomulagi allskonar aðila um að
allt sé þeim að kenna. Þeir eru sekir
fyrirfram. Þeir eru sá geithafur sem
syndum foreldra og samfélags er hlaðið
á og það eru sannkallaðar drápsklyfjar.
Árni Bergmann