Skólavarðan - 01.03.2006, Side 29

29
Ég er andvíg hugmyndum um skerð-
ingu náms til stúdentsprófs. Hún mun
bitna á kennslu erlendra tungumála
nema ensku, en hingað til hefur það
verið rós í hnappagat íslenskra stúdenta
hversu vel þeir eru að sér í erlendum
tungumálum. Enginn þarf að fara í
grafgötur um að tungumál opna dyr,
efla menningarlæsi, auka víðsýni og
umburðarlyndi. Skerðingin mun bitna
á kennslu í stærðfræði og raungreinum
sem í raun þyrfti að leggja miklu meiri
áherslu á og rækt við. Nemendur
hafa þegar möguleika til að ljúka
stúdentsprófi á þrem árum, jafnvel
tveim. Ég hef ekki séð að atvinnu-
lífið bíði óþreyjufullt með útbreiddan
faðminn til að taka við nýútskrifuðu
langskólafólki. Þvert á móti er þróunin
sú í flestum Evrópuríkjum að nemendur
sitja lengur á skólabekk en áður vegna
þess að þeir fá enga vinnu við hæfi.
Árin í framhaldsskólanum eru mikið
þroskaskeið á öllum sviðum og í raun
síðasta „áhyggjulausa” æviskeiðið. Er
einhver ástæða til að flýta sér?
Ef við viljum bera okkur saman við
önnur lönd þá verðum við að taka mið
af skólakerfinu í heild, frá leikskóla
til stúdentsprófs. Við verðum að bera
saman fjölda kennslustunda, námskrár,
áfangalýsingar, markmiðslýsingar, prófa-
fyrirkomulag, kröfur sem gerðar eru til
nemenda um árangur, námsstyrki og
aðbúnað svo að eitthvað sé nefnt. Það
er ómarktækt að bera eingöngu saman
útskriftaraldur á stúdentsprófi.
Vandi framhaldsskólans felst ekki í
því hvort nemendur útskrifast stúdentar
árinu fyrr eða síðar. Árlega hefja rúm
90% árgangs nám í framhaldsskóla.
Nokkuð stór hluti þessa hóps glímir við
námsörðugleika, einkum vegna lesblindu,
rithömlunar, ofvirkni og athyglibrests.
Þrátt fyrir að grunnskólinn hafi lagt á sig
ómælda vinnu til að koma til móts við þarfir
þessara nemenda þá hafa þeir oft velkst
um í kerfinu og flotið milli ára án þess að
hafa nokkurn tíma náð tökum á lestri.
Námsárangurinn er því slæmur, nemendur
eiga oft við mikil hegðunarvandamál að
stríða og verða fljótlega skólataparar
með neikvæð viðhorf gagnvart skólanum.
Framhaldsskólinn er almennt illa í stakk
búinn að taka á móti þessum hópi skóla-
tapara með lágt sjálfsmat og veita þeim
þá aðstoð sem þeir í raun þyrftu. Við suma
framhaldsskóla starfa fornámsdeildir þar
sem vinnur sérmenntað fagfólk og þar
sem vel er staðið að málum. Nemendur
með námsörðugleika eru þar í öruggri
höfn. Þegar þeir fara svo í almenna
áfanga þar sem gerðar eru sömu kröfur
til þeirra og annarra um lágmarksárangur
og þar sem fagkennari hefur enga
sérmenntun til að takast á við sérhæfða
námsörðugleika siglir námið oftar en
ekki í strand. Skilaboðin sem nemendur
halda áfram að fá frá skólanum eru þau
SMIÐSHÖGGIÐ
SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 6. ÁRG. 2006
Vandi framhaldsskólans
Jórunn Tómasdóttir
að þeir séu ekki nógu góðir. Fall þeirra í
áfanganum segir þeim að þeir standi sig
ekki nógu vel. Eftir að hafa velkst um í
sömu áföngunum í nokkrar annir flosna
þessir nemendur upp fullvissir um að þeir
séu óalandi og óferjandi í skólakerfinu.
Það eru þessir skólataparar sem fylla flokk
brottfallsnemenda í framhaldsskólanum,
ekki nemendur sem leiðist að geta ekki
tekið námið á þrem árum í stað fjögurra.
Ef kjörorðið “framhaldsskóli fyrir alla”
á að verða marktækt verður að gera rót-
tækar breytingar á framhaldsskólanum.
Nær væri að einhenda sér í það verkefni
en að velta fyrir sér námsskerðingu. Það
þyrfti að skapa námsumhverfi sem hentar
öllum nemendum og ráða sérmenntað
fagfólk til að takast á við hin fjölbreyttu
vandamál sprottin af sértækum náms-
örðugleikum. Hinn almenni fagkennari
hefur ekki menntun til að takast á við
kennslu nemenda með slík vandamál
og brennur því yfir á skömmum tíma.
Kulnun í starfi hlýtur að teljast alvar-
legt mannauðsvandamál og kostar ríkið
mikla fjármuni. Það þyrfti að sérhanna
styttri námsbrautir þar sem nemendur
gætu lokið einhvers konar starfsnámi
sem greiðir þeim leið út í atvinnulífið og
opnar jafnframt gáttir til frekara náms ef
verða vill síðar meir. Það þyrfti að aðlaga
námsefni í kjarnagreinum að þörfum og
getu þessara nemenda. Eins og aðstæður
eru nú fer mikill mannauður og tími til
spillis í framhaldsskólunum, jafnt hjá