Skólavarðan - 01.11.2009, Qupperneq 22

SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 9. ÁRG. 2009
SKóLAþING SíS
22
Á þriðja skólaþingi Sambands íslenskra
sveitarfélaga sem haldið var 2. nóvember sl.
var meðal annars rætt um möguleika skóla
og sveitarfélaga til þess að halda uppi og
jafnvel auka gæði og þjónustu í skólastarfi
í kreppunni. Nærri 200 manns sátu þingið
en yfirskrift þess var: Skóli á tímamótum
– hvernig gerum við enn betur? Meðal
framsögumanna á ráðstefnunni voru fjórir
formenn aðildarfélaga KÍ og hér er tæpt
á nokkrum atriðum sem þeir og aðrir, sem
töluðu undir þessum dagskrárlið, gerðu að
umtalsefni.
Björg Bjarnadóttir, formaður Félags
leikskólakennara, sagði leikskólakennara hafa
skilning á nauðsyn þess að hagræða til að
minnka byrðar komandi kynslóða. Hins vegar
varaði hún við því að fjölga börnum meira
en orðið er miðað við fjölda starfsmanna og
minnti á þörf fyrir að fjölga leikskólakennurum
við störf á leikskólum. Björg sagði ekki auðvelt
að svara spurningunni sem lögð var í hendur
fyrirlesurum: Geta sveitarfélög og skólar aukið
gæði og þjónustu í núverandi árferði? Eftir því sem
nær dró skólaþingi fannst henni það erfiðara
„vegna þess að með hverjum degi sem líður
bætast við fleiri staðir á landinu þar sem fólk
er í öngum sínum út af niðurskurði“, sagði
Björg en bætti því við að samt bæri að leita
svara við þessari spurningu og koma áherslum
félagsmanna og félagsins á framfæri. Í þessu
skyni leitaði hún til félagsmanna FL víðsvegar
um landið og fékk þá í lið með sér að hugleiða
eftirfarandi þrjár spurningar: 1) Í hverju felast
gæði í leikskólastarfi? 2) Hvað er mikilvægast
að standa vörð um í leikskólastarfi í kreppunni?
3) Felast tækifæri í kreppunni til að gera betur,
almennt og í leikskólastarfi?
Fjölmargt kom fram að sögn Bjargar en
allir nefndu starfsfólk leikskóla sem helstu
forsendu gæðastarfs, áhuga starfsfólksins
almennt, stöðugleika í starfi og fagmennsku
kennara. Án þessa frábæra fólks væri ekki
hægt að halda uppi góðu skólastarfi, þetta
fólk hefði valið leikskólann sem starfsvettvang,
margir hverjir á tímum þegar ýmis önnur
störf stóðu til boða. Leikskólinn ætti að vera
afslappað umhverfi þar sem foreldrum liði
vel yfir því að skilja börnin sín eftir. Mikilvægt
væri að verja réttindi barna en óhægt ef
nemendahópar stækkuðu, leikskólar væru nú
þegar stútfullir. „Skólinn á að vera kreppufrítt
svæði,“ sagði í einu svaranna. Félagsmenn
sæju þau tækifæri meðal annars í kreppunni
að gildismat breyttist til hins betra og góð
samvera og samskipti kæmist í forgrunn,
auk þess flæddi sköpunargleðin fram nú sem
aldrei fyrr og auðvelt að virkja hana til góðs.
Björg vék aftur að spurningunni um gæði
og þjónustu og skipti henni í tvennt: Er hægt
að viðhalda sömu gæðum og áður? Er hægt
að bjóða sömu þjónustu og áður? Hún svaraði
þeirri síðarnefndu afdráttarlaust neitandi en
sagði flóknara að svara því hvort hægt væri
að viðhalda gæðum eða jafnvel auka þau:
“Það er freistandi að svara játandi en það
verður að gera með þeim fyrirvara að það
eigi ekki við alls staðar,“ sagði Björg. „Þær
aðgerðir sem gripið er til í sveitarfélögum
eru misharkalegar. Sums staðar lítilsháttar
en annars staðar meiriháttar, og þar er mikil
hætta á að gæðin minnki. Svo dæmi sé tekið er
fólk í tilteknu sveitarfélagi að velta fyrir sér að
fækka stjórnunarstöðum, taka nánast af fag-
og starfsmannafundi, fækka skipulagsdögum,
skera niður stoðþjónustu og fjölga börnum.
Hvað gerist ef allt þetta er framkvæmt? Við
þessari spurningu er ekki einhlítt svar.“
Ólafur Loftsson, formaður Félags grunnskóla-
kennara, lagði út af markmiðsgrein grunn-
skólalaga og minnti á samband aukinnar
menntunar við aukningu hagvaxtar. Hann
ræddi sérstaka stöðu og hlutverk kennara
gagnvart nemendum þar sem kreppan rataði
beint inn í skólastofurnar og mikilvægi þess
að skapa kennurum eins mikið starfsöryggi
og mögulegt væri miðað við aðstæður því ella
ættu þeir örðugt um vik að vera nemendum sú
stoð og stytta sem nauðsynlegt væri. Skólinn
hefði miklum skyldum að gegna gagnvart
nemendum og bæri að tryggja þeim jafnrétti
til náms þrátt fyrir efnahagsþrengingar.
Sveitarfélög þyrftu að vera vakandi fyrir því
að ef til vill þyrfti að auka þjónustu skóla,
svo sem með því að bjóða upp á morgunverð
eða hádegisverð, auk þess að tryggja að allt
nám væri nemendum að kostnaðarlausu.
„Kennarinn þarf á stuðningi yfirmanna sinna
að halda til að takast á við þessi mál,“ sagði
Ólafur og vísaði þar til þess að stöðva innreið
kreppu í skóla.
„Kennarasambandið og Félag grunnskóla-
kennara munu leggjast gegn hvers kyns
hugmyndum um að skerða þjónustu í skólum.
Slíkt bitnar mest á þeim sem þurfa á öflugu
skólastarfi og stoðþjónustu að halda,“ sagði
Ólafur enn fremur. Hann benti á að niður-
skurður í menntamálum væri ekki vænleg
leið upp úr kreppu (og vísaði meðal annars
til Þorvaldar Gylfasonar á þingi KÍ 2008 um
að efling menntunar efldi lýðræði sem yki
hagvöxt), engu að síður væri nú þegar búið
að skera verulega niður. Lausráðnir kennarar
fengju ekki endurráðningu, eitthvað væri um
uppsagnir fastráðinna kennara, bekkir væru
sameinaðir, yfirvinna nánast þurrkuð út og
margt fleira. „Það er ekki hægt að skera meira
niður í skólakerfinu,“ fullyrti Ólafur og vitnaði
ásamt fleiru til nýlegra orðaskipta við kenn-
ara sem sagði að hann og samstarfsmenn
hans væru á hverjum degi „að bjarga því sem
bjargað verður“.
Sigrún Grendal, formaður Félags tónlistar-
skólakennara, ræddi þá aðferð félagsins og
viðbrögð við kreppunni að beita sér í stórum
faglegum málum sem efla kennarahópinn.
Hún vísaði þar meðal annars til frumkvæðis
Geta sveitarfélög og skólar aukið gæði
og þjónustu í núverandi árferði?
Lj
ós
m
yn
d
ir
:
In
gi
b
jö
rg
H
in
ri
ks
d
ót
ti
r