Skólavarðan - 01.03.2010, Qupperneq 12

12 SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 10. ÁRG. 2010
SIÐAREGLuR KENNARA
Um þessar mundir vinna Siðaráð Kennarasambands
Íslands og Skólavarðan saman að kynningu á siðareglum
kennara. Þegar hefur verið birt viðtal um siðferði og hlut-
verk siðareglna við Atla Harðarson formann Siðaráðs KÍ og
grein um siðareglur og fagmennsku, „Skólinn er áhrifaafl
í samfélagsbreytingum“, eftir Jónas Pálsson fyrrverandi
rektor Kennaraháskóla Íslands. Tilgangurinn með þessari
umræðu er að efla vitund kennara um siðareglur sínar og
stuðla að umræðu um þær innan stéttarinnar. Í þessu blaði
og öðrum út árið skrifa tveir einstaklingar hverju sinni um
efni að eigin vali sem þeim finnst áhugavert að fjalla um
í tengslum við siðareglurnar. Núna fengum við Anh-Dao
Tran kennslufræðing og Ragnar Þorsteinsson fræðslu-
stjóra Reykjavíkur til liðs við okkur og kunnum þeim
kærar þakkir fyrir góðar móttökur og pistla sem vekja til
umhugsunar og vonandi samræðu í kennarahópum.
Hugsað og rætt um siðareglur kennara
Skýrar reglur og leiðbeinandi lög eru nauðsynleg
starfsfólki innan menntakerfisins. Undanfarna
tvo áratugi hafa bæði grunn- og framhaldsskólar
í vaxandi mæli tekið að endurspegla fjölþjóðlegt
eðli samfélagsins í heild. Þar er nú um að ræða
gífurlega fjölbreytni. Vangaveltur mínar snúa að
því hversu vel menntakerfið mætir þörfum kenn-
ara og enn fremur með hvaða hætti þeir eru
þjálfaðir eða endurmenntaðir þannig að þeir búi
yfir þeim tækjum sem best þjóna nemendum
þeirra og renna stoðum undir þau orð sem finna
má í lögum þeirra og reglum.
Í nýrri rannsókn Nínu Magnúsdóttur (2009)
Allir vilja eiga íslenska vini kemur fram að meiri-
hluti nemenda, bæði af erlendum og íslenskum
uppruna, á ekki samskipti út fyrir sinn hóp
– hvorki á grunn- né framhaldsskólastigi. Heiti
rannsóknarinnar Allir vilja eiga íslenska vini gefur
skýrt til kynna óskastöðu þeirra nemenda sem
af erlendu bergi eru brotnir. Auk þess kemur það
fram í rannsókn Þórodds Bjarnasonar (2008)
að skólabörn innflytjenda séu oftar þunglynd,
hafi lægra sjálfsmat og séu líklegri til að verða
fórnarlömb eineltis. Það eru einnig minni líkur
á að þau ráðgeri að ljúka framhaldsskólanámi.
Niðurstöður þessara rannsókna vekja mann til
umhugsunar um þær leiðir til aðlögunar sem
skólarnir fara og hversu áhrifaríkar þær eru í
raun.
Skólinn er sá staður þar sem nemendur
ættu, í samskiptum sínum við aðra nemendur
og kennara, að þjálfast í aðlögunarhæfni, sam-
skiptum ólíkra menningarhópa og skilningi
þeirra á milli. Nemendur læra þannig að meta
menningu og sögu ólíkra þjóða og þjóðar-
brota. Þessi kennslufræði eru þekkt sem fjöl-
menningarkennsla (e. multicultural education).
Slík menntun veitir öllum nemendum sömu
tækifæri til velgengni í námi óháð kyni, trú, skoð-
unum, upprunaþjóð, kynstofni, litarafti, félags-
legri stöðu eða hverju öðru sem þar gæti komið
til greina (Banks, 2007). Kennsla af þessu
tagi krefst breytinga af hálfu kennarans og að
hann lagi kennsluhætti sína í miklum mæli að
fjölbreytni nemendanna svo að þeir geti að fullu
tileinkað sér þá þekkingu og hæfni sem sérhvert
námsfag getur veitt þeim (Nieto,1999). Í henni
er beitt ákveðnum kennsluaðferðum og náms-
efni til að breyta skynjun og hugsun nemenda
um fordóma. Áherslubreytingar einskorðast þó
ekki við námsefnið heldur er hér um að ræða
alhliða nálgun þar sem allir þættir skólastarfsins
eru vandlega skoðaðir: „Flokkun í bekki, starfs-
mannahald, lesefni, upplýsingatöflur, veitingar
í mötuneytum, íþróttastyrkir, heimsend bréf til
foreldra og á hvaða tungumáli þau eru rituð í
þessu felst að nota reynslu nemenda dag frá
degi sem hluta af námskránni“ (Nieto, 2000).
Eru þessi kennsluvísindi ekki eitthvað sem
verður að taka tillit til í núverandi menntakerfi
okkar svo að siðareglur kennarans geti staðið
undir nafni?
Anh-Dao Tran
Höfundur er menntunarráðgjafi og doktorsnemi í
fjölmenningarfræði.
Heimildir
Banks, J. A. (2007). Multicultural education: Characteristics and goals. .
In J. A. Banks & C. A. Banks (Eds.), Multicultural education. Issues and
perspectives (6th ed.). New York: John Wiley & Sons.
Nieto, S. (Ed.). (1999). The Light in Their Eyes - Creating Multicultural
Learning Communities. New York Teachers College Press.
Nieto, S. (2000). Affirming diversity: The Sociopolitical Context of
Multicultural Education (3rd ed.). New York: Longman.
Nína V. Magnúsdóttir (2010). "Allir vilja eignast íslenskar vinir" Hverjar
eru helstu hindranir á vegi erlendra grunn- og framhaldsskólanemenda í
íslensku skólakerfi? Reykjavík: Háskólaprent ehf.
Þóroddur Bjarnason (2008). Félagsleg staða grunnskólanema af
íslenskum og erlendum uppruna. Sótt 20. Mars 2010: http://www.
felagsmalaraduneyti.is/media/innfl/Thoroddur_Bjarnason.pdf
Fjölmenningarhyggja og siðareglur kennara
Anh-Dao Tran