Þjóðmál - 01.09.2005, Blaðsíða 88

Þjóðmál haust 2005 87
kalda. stríðsins ..Hann. ræði,.hvernig.Danir.
brutu. samninga,. sem. þeir. höfðu. gert,.
um. sameiginlegar. varnir .. Hvernig. Danir.
grófu. undan. sameiginlegri. samningsstöðu.
gagnvart. Sovétmönnum .. Hvernig. Danir.
létu. skrá. neðanmálsgreinar. í. ályktanir.
ráðherrafunda.NATO.til.að.skorast.undan.
sameiginlegri.varnarstefnu ..Bókin.fjalli.um.
fodnoteperioden,.sem.hafi.orðið.að.myrkum.
kafla.í.sögu.danskra.utanríkismála .
Ellemann-Jensen. segist. sem. utanríkis-
ráðherra.á.þessum.árum.bera.ábyrgð.á.því,.
sem.að.honum.sneri ..Hann.gleymi.aldrei,.
þegar. bandarískur. utanríkisráðherra. hafi.
sagt.við.sig.í.trúnaðarsamtali,.að.hefðu.allir.
Evrópumenn.hagað.sér.eins.og.Danir,.væri.
NATO.úr.sögunni ..Ráðherrann.hefði.haft.
rétt. fyrir. sér,. þess. vegna. væri. Ellemann-
.Jensen.svo.mikið.í.mun,.að.hann.segði.sjálf-
ur.söguna.–.eins.og.hún.blasti.við.honum ..
Það.hafi.verið.meirihluti.á.danska.þinginu,.
sem.orðaði.neðanmálsgreinarnar,.í.andstöðu.
við.ríkisstjórnina.–.en.það.hafi.komið.í.hlut.
ríkisstjórnarinnar.að.kynna.þær.fyrir.banda-
mönnum. Dana .. Hann. hafi. verið. á. móti.
þeirri. stefnu,. sem. kynnt. var. í. neðanmáls-
greinunum,.en.hann.hafi.þó.sætt.sig.við.að.
sitja. sem.ráðherra. í. sífellt. erfiðari.klemmu.
milli. eigin. afstöðu. og. þeirrar. stefnu,. sem.
meirihluti. þjóðþingsins. vildi. þvinga. hann.
til.að.fylgja ..Fyrir. stjórninni.hafi.vakað.að.
tryggja. efnahag. Dana. eftir. óstjórn. sósíal-
demókrata .
Hann. hafi. aldrei. farið. dult. með. skoðun.
sína,. en. hann. hafi. haldið. ráðherraembætt-
inu,.vegna.þess.að.það.hafi.aldrei.tekist.að.
fá. nógu. marga. þingmenn. til. að. fjarlægja.
hann. úr. því .. Ríkisstjórnin. hafi. ákveðið. að.
þrauka. til. að. halda. sósíaldemókrötum. frá.
völdum ..Um.það.hafi.þetta.allt.snúist ..Sósíal-
demókratar.hafi.reynt.að.nota.öryggismálin.
til.að.velta.ríkisstjórninni.með.því.að.mynda.
„annarskonar. meirihluta“. með. vinstrisinn-
um. og. De. Radikale .. Þessi. meirihluti. hafi.
sameinast.í.þinginu.um.að.senda.ríkisstjórn-
ina. út. af. örkinni. með. orðsendingar,. sem.
stönguðust.á.við.það,.sem.sósíaldemókratar.
sögðu.sjálfir,.þegar.þeir.báru.ábyrgð.á.ríkis-
stjórninni .. Þessi. meirihluti. hafi. hins. vegar.
ekki.getað.orðið.sammála.um.að.axla.ábyrgð.
á.afleiðingunum.og.fella.ríkisstjórnina ..Þess.
vegna. hafi. meirihlutinn. látið. sér. nægja. að.
veita. utanríkisráðherranum. „áminningu“,.
þegar.hann.taldi.ráðherrann.ekki.hafa.kynnt.
sjónarmið. sín. á. viðunandi.hátt .. „Þetta. var.
dönsk.innanlandspólitík,.eins.og.hún.verður.
verst,“.segir.Uffe.Ellemann-Jensen.í.formála.
bókar.sinnar .
Ellemann-Jensen.er.ekki.í.neinum.vafa.um,.
að.það.réð.úrslitum.gagnvart.Sovétríkjunum,.
að.bandamenn.Dana. fylgdu.annarri. stefnu.
en.meirihluti.danska.þjóðþingsins.á.þessum.
árum.kalda.stríðsins.og.settu.Moskvuvaldinu.
stólinn.fyrir.dyrnar ..Þess.vegna.hrundu.Sovét-
ríkin.og.kalda.stríðinu.lauk .
Í. bók. sinni. dregur. Ellemann-Jensen.
upp. skýra. og. skynsamlega. mynd. af. kalda.
stríðinu. og. spennunni. milli. austurs. og.
vesturs .. Lesandanum. er. gerð. grein. fyrir.
höfuðágreiningsefnum. og. þróun. í. víg-
búnaði.og.varnarstefnu ..Hann. lýsir.einnig.
höfuðdráttum. danskra. stjórnmála. með.
sérstakri. skírskotun. til. utanríkis-,. öryggis-.
og.varnarmála .
Kjarnaatriði. í. frásögninni. er. hin. svo-
nefnda.tvíþætta.ákvörðun.NATO,.sem.tekin.
var. undir. árslok. 1979,. þegar. ríkisstjórn.
undir. forsæti. sósíaldemókratans. Ankers.
Jörgensens. var. við. völd. í. Danmörku .. Í.
ákvörðuninni.fólst,.að.NATO-ríkin.myndu.
svara.kjarnorkuvopnavæðingu.Sovétmanna.
í.Austur-Evrópu.með.meðaldrægum.banda-
rískum. kjarnorkueldflaugum. í. nokkrum.
Vestur-Evrópulöndum. en. samtímis. leita.
eftir.samkomulagi.við.Sovétstjórnina.um.að.
uppræta.allar.slíkar.eldflaugar.í.Evrópu ..
Minnihlutastjórn. sósíaldemókrata. undir.
forystu. Jörgensens. samþykkti. þessi. áform.