Skólavarðan - 01.09.2012, Blaðsíða 15

15
Skólavarðan 1. tbl. 2012
Launaseðillinn þinn
Það er mikilvægt að launþegar lesi launaseðla sína og athugi mánaðar-
lega hvort þeir séu réttir. Ákveðin atriði verða að koma fram á launa-
seðlum en önnur eru eingöngu til upplýsingar. Í kjarasamningi segir að
launþegi eigi rétt á launaseðli en þar er ekki tekið fram hvort hann eigi
að vera á pappír eða rafrænn. Núorðið eru launaseðlar oftast rafrænir
sem virðist verða til þess að þeir eru ekki skoðaðir í sama mæli og
áður. Ég vil brýna fyrir félagsmönnum að fara yfir launaseðlana sína.
Þeir sem kjósa frekar að fá launaseðilinn sinn útprentaðan eins og áður
geta yfirleitt óskað eftir því.
Launaseðlar eru kvittun fyrir félagsgjaldi, iðgjaldi í lífeyrissjóð og
staðgreiðslu skatts
En hvað skal hafa í huga þegar farið er yfir launaseðla? Launþegi
á rétt á að fá launaseðil merktan nafni sínu. Þar skulu tilgreind föst
laun fyrir það tímabil sem um er að ræða en þar á einnig að koma
fram fjöldi yfirvinnustunda. Öll yfirvinna skal greidd eftir á fyrir
hvern mánuð eða hverja þrjátíu daga og komi til útborgunar eigi síðar
en 15 dögum eftir síðasta dag reikningstímabils. Það sama gildir um
greiðslu fyrir yfirvinnu á veikindatímabili. Á launaseðli skal einnig
koma fram sundurliðun einstakra tekna og frádráttarliða sem leiða til
útgreiddra launa. Helstu frádráttarliðir eru staðgreiðsla skatta, iðgjald
í lífeyrissjóð og félagsgjald til KÍ. Fyrir utan það sem skylt er að komi
fram á launaseðli má nú sjá hjá mörgum launagreiðendum ýmislegt
til upplýsingar fyrir launþegann, s.s. mótframlag launagreiðanda í
lífeyrissjóð og framlag í hina ýmsu sjóði eins og endurmenntunarsjóð,
orlofssjóð og sjúkrasjóð. Mikilvægt er að launþegi geymi launaseðla
því þeir eru kvittun fyrir því að launagreiðandi hafi haldið eftir félags-
gjaldi, iðgjaldi í lífeyrissjóð og staðgreiðslu skatts.
Mörg erindi berast til mín vegna launaseðla og hvort þeir séu réttir.
Heillaráð frá launafulltrúa KÍ
Ingibjörg Úlfarsdóttir
Launafulltrúi KÍ
Ljósmynd: Steinunn Jónasdóttir
Spurt er út í öll atriðin sem ég nefndi hér að ofan sem og annað sem
þar kemur fram líkt og launaflokkaröðun, launaleiðréttingar, breytingar
á starfshlutfalli og ýmis önnur atriði. Þó að yfirleitt sé hægt að leiðrétta
rangar launagreiðslur þá getur tómlæti launþega stundum orsakað
að launakröfu aftur í tímann er hafnað. Almenna reglan er þó sú að
á launagreiðanda hvíli meiri ábyrgð en launþega þegar kemur að
útreikningi launa.
Ofgreidd laun - vangreidd laun
Ef laun hafa verið ofgreidd er ekki sjálfgefið að draga eigi af launum.
Það gæti til dæmis átt við þegar um er að ræða lága fjárhæð á mánuði
yfir langt tímabil og launþegi hefur tekið við launum í góðri trú um að
þau hafi verið rétt, þó að uppsöfnuð fjárhæð kunni að vera orðin há.
Í þeim tilfellum sem um er að ræða háa greiðslu umfram hefðbundin
laun hvort sem hún er borguð út í lengri eða skemmri tíma, er heimilt
að krefjast endurgreiðslu og draga af launum. Oftast er reynt að fara
sanngjarna leið og samið um að ofgreidd laun séu dregin af þannig að
launþegi ráði auðveldlega við það. Mikilvægt er að kynnt sé fyrirfram
fyrirkomulag launafrádráttar vegna ofgreiðslu.
Þegar um vangreidd laun er að ræða eru í flestum tilfellum gerðar
leiðréttingar allt að fjögur ár aftur í tímann frá þeim tíma sem krafa er
sett fram. Í sumum tilfellum er mikilvægt að öll gögn hafi verið lögð
fram í upphafi ráðningar líkt og starfsvottorð, leyfisbréf og gögn um
framhaldsmenntun þó launaleiðréttingar geti verið af fleiri ástæðum en
þeim sem hér eru upptaldar.
Ykkur er velkomið að hringja til mín í síma 595 1111 eða senda mér
tölvupóst á netfangið ingibjorg@ki.is ef þið hafið spurningar um þetta
eða annað.
KjARAmáL